ห้องที่ ๕ : หลวงฤทธิพลไชย


          ปางองค์อัมเรศรเจ้าจอมไตร ตรึงษเฮย
ทราบกิจกระแหน่ในชนกท้าว
จะอภิเศกทรามไวยวรลัก ษมีแฮ
ป่าวราชร้อยเอจด้าวดื่นหน้ามาประชุม
          เสี่ยงศิลป์โมฬิตตั้งพิธี การแฮ
กระษัตริยองค์ใดมีเดชแกล้ว
ยกศิลป์สิทธิโมฬีชูเชิด ได้นา
จะเศกเปนเขยแก้วก่อเกื้อวิวาห์การ
          คาบนี้พระกฤษณล้ำเลิศไกร
พระจะยกศิลป์ไชยเชิดฟ้า
จำเราจักลงไปเปนประ ธานนา
คอยดับวิวาทว้าวุ่นให้เหือดหาย
          ส่องเหตุเหนเสร็จท้าวมัฆพาน
ออกจากรัตนพิมานมาศเต้า
นำฝูงเทพย์บริวารแหวกเมฆ มาแฮ
ถึงนิเวศวาสพเข้าสู่พื้นโรงทอง
          ปางนรินทร์ชนกเจ้าจอมนรา กรแฮ
ทรงพระโสมนัศปรารภเร้า
ครันหมู่เทพย์สิทธาสถิตยที่ ประชุมนอ
จึ่งเสดจบทจรเข้าสู่ห้องสรงสนาน
          เสร็จสรงทรงเครื่องแล้วจรลี
สรรพ์ส่ำสุรเสนีแห่ห้อม
ถึงโรงราชพิธีประทับแท่น ทองแฮ
อภิวาทเทเวศรพร้อมทั่วทั้งฤๅษี
          จึ่งพระภูวนารถไท้ทัศนา
ร้อยเอจกระษัตริยมามั่วพร้อม
แต่งองค์ประดับอาภรณ์เพริศ เพราแฮ
สถิตยที่ประชุมล้อมรอบเฝ้าฟังกระแส
          พระยลราเมศทั้งอนุชา
งามยิ่งกระษัตราทุกด้าว
จึ่งถามพระสิทธาสิศยท่าน สองฤๅ
เปนหน่อกระษัตริยท้าวเฃตรแคว้นแดนไฉน
          พระวสิฐจึ่งตอบถ้อยแถลงความ
สิศย์รูปชื่อลักษณ์รามพี่น้อง
เปนหน่อทธรฐนามบิตุเรศ สองนา
ผ่านอยุทธเยศป้องไพร่ฟ้าประชาเกษม
          ยินข่าวบพิตรตั้งพิธี การแฮ
ทรงเสี่ยงศรโมฬีเลิศอ้าง
จึ่งพาศิศยสองลีลาศสู่ สถานนา
เพราะใคร่อยากยลบ้างแต่โพ้นห่อนเหน
          ทรงสดับดาบศอ้างออกความ ชัดแฮ
ประจักษสุริย์วงษนามนิเวศด้าว
นึกรักพระลักษณ์รามรึงจิตร พระนา
ถวิลวาบหฤไทยท้าวใคร่ได้เปนเขย
          กรองจิตรคิดยักเยื้องขยับขยาย ยากนา
กระษัตริยมามากหลายแหล่งล้น
ตริพลางตรัสถามนรายน์บิตุเรศ ศุขฤๅ
เสวยสวัสดิ์พิพัฒน์พ้นเศิกเสี้ยนเบียฬไฉน
          จักรกฤษณ์อัญชลิตแล้วทูลสาร
บิตุเรศดำรงค์สถานท่านไท้
นฤทุกขศุขสำราญนัคเรศ เรืองแฮ
ทุกทั่วทวยราษฎรได้ศุขพร้อมไพบูลย์
          ฟังหริทูลเสร็จแล้วพระภู ธรแฮ
ตั้งสัตย์ทรงเสี่ยงธนูนึกพร้อง
ใครควรธิดากูจงยก ขึ้นนา
เสร็จเสี่ยงสั่งฆาฏฆ้องหึ่งให้ไชยเฉลิม
          ร้อยเอจกระษัตริยได้สดับเสียง ฆ้องแฮ
ต่างด่วนดำเนิรเคียงแข่งหน้า
ยัดเยียดเบียดเสียดเถียงกันวุ่น วายนอ
อุดตลุดฉุดคร่าท้ายุทธอ้างอวดหาญ
          อมเรศรเหนกรษัตริยถุ้งเถียงกัน วุ่นแฮ
โบกหัดถ์ตรัสห้ามพลันกล่าวอ้าง
ศิลป์พระศิวจอมจรรโลงเล่ม นี้นอ
ควรคู่ต่อผู้สร้างสิ่งพร้อมอภินิหาร
          บุญนิจฤทธิน้อยอย่านึกประสงค์ เลยนา
ต่อคู่พระยุพยงยกได้
เรามาจักเปนองค์ประธานแก่ ท่านเอย
กำหนดผลัดกันให้ยกครั้งคราวลองค์
          ทุกกระษัตริยโดยสั่งท้าวสหัศไนย
ผลัดเปลี่ยนกันเข้าไปทั่วหน้า
ยกศิลป์แต่จะไหวสักนิด เปล่าแฮ
สุดฤทธิสิ้นแรงล้าล่าแล้วถอยหลัง
          ชนกยลราชร้อยเอจยกศิลป์
ไป่เคลื่อนสมเหมือนถวิลจิตรไว้
จึ่งจอมจักรวัติผินภักตร์พจน์ พลันแฮ
สั่งพระลักษณ์รามให้เร่งเข้ายกศร
          ทรงสังข์รับสั่งแล้วอวยกนิษฐ ก่อนแฮ
พระลักษณ์ถวายอัญชลิตเสร็จเต้า
กรายกรจับศรสิทธิเขยื่อนขยิ่ม ใจนา
จึ่งกลับสู่ที่เฝ้าเชฐไท้ผทมสินธุ์
          พระกฤษณรักษรู้ทีองค์ อนุชแฮ
จึ่งเสด็จดำเนิรหงษแช่มช้อย
ยื่นหัดถ์ยกศิลป์ทรงชูเชิด ไว้นา
จะหนักแต่สักน้อยหนึ่งนั้นฤๅมี
          เสร็จแสดงวรเดชน้าวสายศิลป์ ประลองแฮ
ไหวหวั่นทั่วปัถพินแผ่นฟ้า
พโยมพยับอับเมฆินครรชิด ช่วงนา
วายุพัดปัดป่าวหล้าโลกยแจ้งแสงสูริย
          ปางองค์เทวราชได้ทัศนา
ราเมศยกศิลป์ปรากฎแกล้ว
จึ่งเป่าพิไชยมหาสังข์เสนาะ เสียงเอย
โหรลั่นฆ้องประโคมแล้วอ่านอ้างอวยพร
          ร้อยเอจกรษัตริยได้ทฤษดี
หริรักษยกศรศรีเหนี่ยวน้าว
อัปหยดย่านฤทธีถวิลสวาศ วุ่นแฮ
ลาบาทเทวราชท้าวชนกแล้วคืนนคร
          วัชรินทรเทพยทั้งอมร มากนา
นักสิทธิวิทยาธรทั่วหน้า
ประชุมที่ยกศรศุภกิจ แล้วแฮ
ลาชนกคืนสู่หล้าแหล่งด้าวแดนตน
          จักรวรรดิตรัสด้วยพระดาบศ สองเอย
จะเศกสองเยาวยศยิ่งไท้
ข้าจักส่งสารจรดจอมอยุทธ ท่านแฮ
มากอปวิวาห์ให้พรักพร้อมพงษประยูร
          บัดสั่งอาลักษณผู้ผจงสาสน์ เสร็จนา
จาฤกใส่แผ่นกาญจน์กล่องแก้ว
แต่งทูตมุ่งมาสถานอยุทธถั่น ถึงแฮ
ตรงสู่ลูกขุนแล้วเล่าแจ้งแถลงไข
          ส่งสาสน์เสนิศรน้อมทูลทธ รฐนา
ทราบเสร็จให้หาพรดสัตรุศเฝ้า
ขุนแสะรับสั่งบทจรจาก อยุทธแฮ
ถึงถิ่นไกยเกษเข้าสู่ไท้ทูลแถลง

จบห้องที่ ๕


  เนื้อความกล่าวถึงพระอินทร์ทราบว่าท้าวชนกจักรวรรดิจัดพิธียกธนูโมฬีหาผู้คู่ควรจะอภิเษกกับนางสีดา ครั้งนี้พระรามจะร่วมพิธีด้วย จึงลงไปยังกรุงมิถิลาพร้อมด้วยเทพบริวาร เพื่อจะระงับเหตุวิวาทหากเกิดมีขึ้น เมื่อพระชนกจักรวรรดิเห็นพระรามและพระลักษณ์รูปงามกว่ากษัตริย์องค์อื่น ก็ถามพระฤษีว่าเป็นใคร พระฤษีทูลว่าเป็นโอรสของท้าวทธรฐ ท้าวชนกจักรวรรดิพอพระทัยคิดอยากจะยกธิดาให้อภิเษก แต่ก็จนพระทัยแล้วตีฆ้องให้สัญญาณ เมื่อบรรดากษัตริย์เมืองต่าง ๆ ได้ยินเสียงฆ้องสัญญาณ ต่างเบียดเสียดแย่งเข้าไปยกธนูและทุ่มเถียงกัน พระอินทร์จึงเข้าห้ามและบอกให้เข้าไปยกธนูทีละองค์ แต่ก็ไม่มีองค์ใดสามารถยกธนูให้ขยับเขยื้อนได้เลย ท้าวชนกจักรวรรดิจึงให้พระรามและพระลักษณ์เข้าไปยกธนู พระรามบอกให้พระลักษณ์เข้าไปยกธนูก่อน พระลักษณ์เข้าไปจับธนูเขยื้อนได้แต่ไม่ยก แล้วกลับไปเข้าเฝ้าพระราม พระรามจึงไปยกธนูแล้วแสดงฤทธิ์น้าวสายประลอง บังเกิดเสียงกึกก้องกัมปนาทไปทั่วแผ่นดิน เมื่อเสร็จพิธีแล้ว ท้าวชนกจักรวรรดิให้ส่งราชสารทูลเชิญท้าวทธรฐเสด็จมาประกอบพิธีอภิเษก ท้าวทธรฐจึงแจ้งไปยังเมืองไกยเกษให้พระพรตและพระสัตรุดมาเข้าเฝ้า

คำอภิธานศัพท์

คำศัพท์ คำอธิบาย
กฤษณรักษพระกฤษณะผู้ทรงคุ้มครอง คือ พระนารายณ์ ในที่นี้หมายถึง พระราม
จอมไตรตรึงษเจ้าแห่งสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ คือ พระอินทร์
ทรงสังข์ผู้ถือสังข์ คือ พระนารายณ์ ในที่นี้หมายถึง พระราม
วัชรินทรเทพแห่งสายฟ้า คือ พระอินทร์
ศิลป์โมฬิศดู ธนูโมฬี