พระอาศนอุรุคห้าว		หาญฤทธิ
สดับพิเภกทูลกิจ		ดั่งนั้น
พระเปรมกระมลคิด		ปราโมทย์
จึ่งเปล่งสีหนาทซั้น		สั่งน้องพาลี
จงพาพานเรศถ้วน		ทวยหาญ
ยังฝั่งชโลธาร		ท่าน้ำ
แผลงฤทธิอวดฤทธิมาร		หมายเปรียบ กันนอ
จงประจักษฤทธิก้ำ		กาจจ้านการณรงค์
เอารสสุริเยศได้		ตรับสาร
คำนับรับโองการ		ใส่เกล้า
สามคาบกราบศิรกราน		บัวบาท
ลาปิ่นธเรศเจ้า		จากท้องโรงคัล
ออกมาเตรียมตรวจพื้น		พลพา นเรนทรเฮย
ครบเสร็จสองนัครา		ฤทธิห้าว
เชิญชวนอนุชา		ทศภักตร
นำนิกรดุ่มด้าว		แหล่งพื้นพนสณฑ์
โยธีกระบี่ล้วน		เชิงชาญ รบเอย
จรแน่นแผ่นดินดาล		ดาษกลุ้ม
ธุลีตระหลบปาน		ภาณุมาศ มืดเฮย
แลชรอ่ำฟ้าคลุ้ม		เล่ห์คล้ำอัษฎงค์
พึงพิศพรรคพวกพื้น		พลกระบินทร์
ผิริปูปวงยิน		ยั่นเกล้า
เพียงผลักบุรินอินทร์		เอนล่ม ลงพ่อ
ทศภักตรฤๅจักเร้า		รบโต้ต่อกร
ตระบัดดลท่าน้ำ		แนวสมุท
พร้อมพหลพลยุทธ์		ใหญ่น้อย
จึ่งลูกระวิวุฒิ์		ไวว่อง
เผยพจนสุนทรถ้อย		ถี่ถ้อยแถลงความ
แนะนายวานเรศถ้วน		ทวยผอง
ผู้ร่วมตริเตรียมปอง		ปัดเสี้ยน
จงแผลงพะละประลอง		ดูเดช กันแฮ
ให้ทุกประเทศเที้ยร		ออกอื้อรบือนาม
ยินสารสุครีพซ้อง		เสรจสรรพ์
ปราโมทยหฤไทยครัน		ครั่นครื้น
ต่างแผลงฤทธิโรมรัน		หลายหลาก เลศแฮ
คะคฤกคะครั่นลั่นพื้น		พ่างฟ้าขจายพัง
ลูกลมโถมถีบขึ้น		อัมพร
ช้อนเชิดดวงทินกร		ก่ำฟ้า
หลานอินเหยียบยุคุนธร		ถีบโยก โยนเฮย
กรไข่วกระหวัดคว้า		เหนี่ยวเน้นเมรุไกร
ลูกพระทรงแสกล้ำ		ฤทธี
เทอดวิมานรูจี		เสริดยั้ง
นิลนนท์แทรกปัถพี		ผังผ่า ไปเฮย
เก็บเพชรก่อถมอตั้ง		เล่นล้ำเมรุไศล
นิลเอกชำแรกพื้น		แผ่นไผท
ผุดพะสุเมรุไศล		หลักหล้า
นิลขันธ์ฤทธิชาญไชย		ปลุกเวท
กายกระหลับสีหน้า		เชิดพื้นภูวดล
พิมลพานเรศร้าย		ฤทธา
บั่นสะเอวทัณฑิมา		มอดม้วย
เกษรทมาลา		ฦาเดช
ฉวยฉีกหัศดินทรด้วย		เดชกล้ากลางสมร
อุศุภศรราเมศรเหี้ยม		เหิมหาญ
บัดแบกเขาจักรวาฬ		เหาะร้า
ญาณรศสุคนธ์ชาญ		เชิงเวท
รวบเมฆเสกไฟฟ้า		ลั่นเท้งเทพิรุณ
ชมภูพานผู้เชี่ยว		ชาญยุทธ
แผ่หัดถพัดมารุต		ครั่นครื้น
ชามภูวราชวุฒิ		ไกรร่าย มนต์นา
ดารกตกสรดื้น		เด่นทั้งกลางวัน
กุมมิตันขันเข่นเค้น		สอสีห์
สีหบ่ทานฤทธี		พ่ายร้อง
วิสันตราวี		แผลงเดช
รัดรวบคชสีห์จ้อง		จับคั้นฅอขยำ
สุรเสนเผ่นผงาดร้า		รณรงค์
ฉีกอุรกระทิงดง		แด่วดิ้น
สุรกาลฤทธิรงค์คง		อาวุธ
โถมถีบกาษรสิ้น		ชีพล้มมลายชนม์
เกยูรโจมจับได้		กุญชร ชลแฮ
หัดถประหัดงางอน		หักเหี้ยน
มายูรแหวกสาคร		จับแสะ สินธุ์แฮ
ดาบฉะหัวม้าเมี้ยน		มอดม้วยมลายปราณ
สัตพลีลนแล่นเข้า		จับพยัฆ
เสือตบลิงต่อยตัก		เตะต้อง
โคมุดช่วยถีบอัก		ถูกอก เสือฮา
เสือเจบเสือจุกร้อง		ไล่ซ้ำเสือหนี
นิลราชผาดเผ่นคว้า		มังกร
จับเดาะกระเดนกระดอน		โด่งฟ้า
ไวยบุตรฤทธิราญรอน		แสดงเดช
หัดถ์รวบเหรากล้า		พาศพื้นพังทรวง
วาหุโรมโจมจู่สู้		กุมภิล สองเฮย
กุมคู่กุมภาทมิฬ		แมกน้ำ
มหัทวิกันผิน		ภักตร์พบ ฉนากเอย
โผนเผ่นโผผังปล้ำ		ปลิดปล้นทนต์ปลา
ปิงคลาโลดแล่นเลี้ยว		หลังชล
ทวิพัทแหวกวังวล		ดึ่งดั้น
จับมัจฉะอานนท์		ขับขี่ มานา
โชติมุขจับครุธคั้น		ควบเต้าตากโพยม
นิลปานันกลั่นแกล้ว		การณรงค์
โหมหักหอบเฌอดง		ฟ่องฟ้า
มาลุนเผ่นผยองตรง		ถีบถูก ไศลแฮ
ไศลบ่ทนเดชกล้า		โค่นล้มเตียนตลุย
นิลปาสันเหิ่มห้าว		หาญสมร
เหาะหักโขดสิงฃร		ทุ่มทิ้ง
ไชยามพวานร		หัดถ์หัก หินเฮย
เตะเล่นเศลากลิ้ง		เกลื่อนพื้นภูวดล
นิลเกษีฤทธิร้าย		เริงแรง
แซะเซาะเศลาแลง		คว่างฟ้า
มากันจะวิกแผลง		ฤทธิรีบ เรวฦๅ
รุดรวบสิงฃรห้า		ยอดทิ้งถล่มทลาย
ครื้น ๆ พื้นพวกฃ้าง		ขีดขิน เมืองฮา
ถั่น ๆ บั่นศิขริน		แบกจ้อง
ต่าง ๆ คว่างหอบหิน		ทายทุ่ม กันแฮ
หลัด ๆ ปัดปิดป้อง		ต่างป้องปิดกัน
อลวนพหลเดชพื้น		ชมพู พลเฮย
ง้างงัดแง่ผาชู		เพียบพื้น
ต่างเดาะต่างโยนดู		ดุจจักร ผันแฮ
ต่างคว่างต่างเท้งครื้น		ครั่นครื้นพงพนานต์
อุโฆษบรรพตร้าว		เราะกัน
เปนประกายเปลวควัน		กลบฟ้า
หินหักกระจายผัน		บินทั่ว ทิศเฮย
พยุพยัพอับหล้า		เล่ห์พื้นโพยมพัง

จบห้องที่ ๔๒
  เนื้อความกล่าวถึงพระรามเมื่อฟังพิเภกทูลเช่นนั้น จึงสั่งสุครีพให้นำพลโยธีไปที่ฝั่งน้ำสำแดงฤทธิ์ให้พิเภกเปรียบเทียบกับทัพยักษ์ บรรดาขุนวานรต่างสำแดงฤทธิ์กันต่าง ๆ หนุมานเหาะขึ้นไปช้อนดวงอาทิตย์ องคตเหยียบเขายุคนธรยันให้โยก มือเหนี่ยวเขาพระสุเมร นิลพัทยกวิมานใส่ไว้ในมือ นิลนนท์แทรกแผ่นดินลงไปเก็บเพชรมาก่อเป็นภูเขาสูงเกินเขาพระสุเมรุ นิลเอกแทรกแผ่นดินผุดขึ้นที่เขาพระสุเมรุ นิลขันธ์ร่ายเวทกลายเป็นสี่หน้ายกแผ่นดินขึ้น พิมลบั่นเอวทัณฑิมา เกษรทมาลาจับช้างมาฉีกเป็นชิ้น สรรามแบกเขาจักรวาลขึ้นเหาะ ญาณรสคนธ์รวบเมฆ เสกให้ฟ้าแลบและฝนตก ชมพูพานโบกมือเกิดเป็นลมพัดอื้ออึง ชามพูวราชร่ายมนตร์เป็นดาวตกเด่นทั้งที่เป็นเวลากลางวัน กุมมิตันเค้นคอสิงห์จนแผดร้องหนีไป วิสันต์แผลงฤทธิ์เข้าขยำคอคชสีห์ สุรเสนฉีกอกกระทิงป่า สุรกาลโถมถีบควายล้มลงตาย เกยูรกระโจนลงไปจับช้างน้ำหักงา มายูรว่ายน้ำไปฆ่าม้าน้ำ สัตตะพะลีวิ่งเข้าจับเสือ โคมุดเข้าช่วยจนเสือเผ่นหนี นิลราชจับมังกรมาเดาะกระเด็นขึ้นฟ้า ไวยบุตรจับเหราขึ้นพาดและผ่าท้อง วาหุโรมจับจระเข้ ๒ ตัวกบดานในน้ำ มหัทวิกันปล้ำหักฟันปลาฉนาก ปิงคลาโลดแล่นบนพื้นน้ำ ทวิพัทแหวกน้ำไปจับปลาอานนท์มาขี่ โชติมุขไปจับครุฑขึ้นขี่หลังพาบิน นิลปานันหักต้นไม้โยนขึ้นเต็มท้องฟ้า มาลุนเผ่นเข้าถีบภูเขาหินพังทลาย นิลปาสันหักโขดเขาทุ่มทิ้ง ไชยามพวาหักหินมาเตะกระจายเกลื่อนพื้น นิลเกษีแซะศิลาแลงขว้าง มากัญจวิกรวบยอดเขาทั้งห้าหักทิ้ง พวกวานรเมืองขีดขินต่างพากันหักภูเขาทุ่มใส่กัน พวกวานรเมืองชมพูงัดหินมาเตะบ้าง โยนบ้าง ขว้างบ้าง หินหักกระเด็นกระจายไปทั่วทุกทิศ มืดมิดไปทั่วท้องฟ้า เสียงดังกึกก้อง เหมือนฟ้าจะถล่มทลายลง

คำศัพท์	คำอธิบาย
พระอาศนอุรุค	ผู้ประทับบนพญานาค คือ พระนารายณ์ ในที่นี้หมายถึง พระราม
หลานอิน	องคตผู้เป็นลูกของพาลี, ดูที่ พาลี