กลองตะโพน

กลองชนิดหนึ่ง (ดู กลอง ประกอบ) ใช้ตะโพนไทย ๒ ลูกเสียงสูงต่ำต่างกัน ถอดเท้า ออกแล้วนำมาตั้งเอาหน้าเท่งขึ้นตีอย่างกลองทัด ใช้ไม้นวมที่ตีระนาดเป็นไม้ตี มิได้ใช้ ฝ่ามือตีอย่างตะโพน (ดู ตะโพน ประกอบ) กลองตะโพนนี้ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ทรงคิดขึ้นและนำมาใช้เมื่อทรงปรับปรุงวงปี่พาทย์ สำหรับการแสดงละครดึกดำบรรพ์ ในตอนปลายรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า เจ้าอยู่หัว โดยทรงประดิษฐ์ที่ตั้งสำหรับวางรองตะโพน ๒ ลูก ตั้งหน้าตะโพนให้เอียง ลาดมาทางผู้ตีอย่างกลองทัด (ดู กลองทัด ประกอบ) ต่อมานิยมนำมาใช้ในวงปี่พาทย์ ไม้นวมแทนกลองทัด เมื่อบรรเลงภายในอาคารหรือเมื่อไม่ต้องการให้มีเสียงดังกึกก้อง จนเกินไป