ห้องที่ ๔๗ : พระยาราชสัมภารากร


          คอยเหตุเหนเหตุร้ายเรวผัน ผายเฮย
ลุนิเวศกุมภัณฑ์รีบเฝ้า
ทศภักตร์พิศสารัณตรัสทัก ถามแฮ
ราชกิจกลใดเจ้าเรื่องร้อนรนไฉน
          ข้าบาทพบศึกล้วนลิงอุด ตลุดเฮย
รวมระดมถมสมุทมากล้ำ
ดอนจวนจวบฝั่งสุดสักโยชน์ หนึ่งนา
ผาเพิ่มพูลพ้นน้ำเพื่อข้ามโยธี
          ทรงทราบศึกจักข้ามสาคร มาเฮย
หาเลศกันดัษกรตริได้
ตรัสสั่งมโหทรจรัญถิ่น ทเลแฮ
บอกบุตรตรีเราให้รีบร้อนเรวมา
          มโหทรรับสั่งแล้วเรวลี ลาเฮย
แผลงเดชแหวกวารีรีบเร้า
ถึงทูลพระบุตรีอสุเรศร
เชิญเสด็จด่วนเฝ้าชนกด้วยการเรว
          ฟังคำอำมาตยแจ้งกิจจา
นางรีบแต่งกายารยับแพร้ว
จากที่สถิตยปาสาณสุ วรรณแฮ
บันลุนัคเรศแล้วล่วงเข้าเมืองมาร
          ถึงปรางนางรีบเฝ้าบิดร
ทศภักตรว่าดัษกรฉกาจล้ำ
มันเกณฑ์เหล่าวานรคัดโค่น เฃาแฮ
ขนทุ่มถมน่านน้ำเนื่องทิ้งทำวิถี
          มุ่งจิตรคิดจักฃ้ามมาผจญ พ่อนา
ลูกช่วยบอกปลาฃนคาบรื้อ
พาผาเหวี่ยงทกหนทกอ่าว แอ่งแฮ
จงรีบเร่งเย่อยื้ออย่าให้เปนทาง
          นางทูลว่าข้าจักอาษา พระเอย
เพียงแค่พังถนนผาเท่านี้
จักทนปากฝูงปลาคาบแย่ง ได้ฤๅ
ทูลรับอาษาชี้เรื่องแล้วลาจร
          ถึงสถิตยแท่นน่าถ้ำกลางชล
ให้ป่าวมัศยาพลทกด้าว
ปลายินจากวังวลไวว่าย มานา
ดาดื่นดูกาจกร้าวเกริกท้องชโลธร
          บุตรีอสุรราชเจ้าลงกา
บดสั่งส่ำมัศยาแย่งล้าง
ถนนที่กบี่มาถมทุ่ม ทางแฮ
จงคาบผาคร่าง้างเพิกให้พังขจาย
          วารีชรับสั่งแล้วจรดล
ตางคาบถมอฃนมุดน้ำ
ไปวางทุกอ่าววลวังฦก
ลิงทุ่มผาปลาซ้ำคาบทิ้งทลายพัง
          ฝ่ายบุตรสุริยผู้ตรวจการ
เหนหลากผาในธารที่ทิ้ง
ปริ่มชลกลับซุดปานทลายถล่ม ลงเฮย
ทั้งมัจฉาดากลิ้งเกลือกเข้าตอมผา
          บัดบอกวายุบุตรด้วยดาลแคลง เหตุเฮย
โอรสมารุตรแวงเรื่องร้าย
ข้าเดียวจักแสวงสืบเหตุ
สุครีพว่าจงผ้ายพิศค้นสาคร
          ลูกลมลงเที่ยวค้นคงคา
พบหมูมนพาผาคล่ำน้ำ
เหลือคะเนคะณะนานับเหุต แสนเฮย
พลันชักตรีโลดปล้ำหวดซ้ายแทงขวา
          ฟันนนซีฉนากทิ้งแทงกะทง วานเฮย
จับพะยูนกระพงสละขว้าง
ฟาคลำบิดฉลามปลงชีพเกลื่อน ทเลแฮ
วารีชเรวรอดบ้างแฉลบลี้หนีกระเจิง
          ลูกลมไล่กระชั้นฟันปลา
จวบสุพรรณมัจฉาเฉิดช้อย
นรลักษณ์เล่ห์เลขาฃาวผ่อง ผิวแฮ
หางอย่างปลาแน่งน้อยนาฏแม้นโฉมสวรรค์
          ชะรอยนางนี้จักเปนนาย ปลาเฮย
ผันแผกแหวกสินธุสายไขว่คว้า
นางบงบุตรพระพายโผไล่ มาแฮ
นาฏตระหนกใจวะว้าหวั่นเลี้ยวหลบแฝง
          ลูกลมกุมหัตถ์เอื้อมโอบองค์
ถามชืออรอนงค์พงษเผ่าพ้อง
ไฉนพามัจฉาจงใจลัก หินเฮย
แม้มิบอกจักต้องพิฆาฎด้วยคมตรี
          นางฃอชีพิตรพร้องสมญา
เราสุพรรณมัจฉาบุตรไท้
ทศเศียรราชบิดาดำหรัส สั่งแฮ
เกณฑ์หมู่มัศยาให้คาบรื้อผาถนน
          ฟังนางเสนาะน้ำเสียงเสียว สวาดิ์เอย
คลายโกรธกรมลเฉลียวพร่ำพร้อง
ชรอยเทพยชักนำเจียวจึ่งจวบ สมรแม่
จงอย่าหวาดใจน้องพี่นี้หวังถนอม
          อรเอยโฉมบ่เพี้ยนพิมพ์คำ
ยลยิ่งแสนเสน่หกำเริบร้อน
หวังร่วมหฤทัยจำเภาะกนิษฐ เจียวแม่
กรโอบอรองค์ข้อนสู่ถ้ำกำบัง
          กัญญาหยิกข่วนพลิ้วผลักไส
คนโทษควรบัลไลยอยู่แล้ว
สุดจิตรจักฝืนใจฤดีชื่น แลนอ
ขยับยาตรจากอาศนแก้วกรบี่ควาประคององค์
          โอ้ดวงนัยเนตรพริ้งเพราโฉม
ผิวะเจื่อนจากประโลมเล่ห์ซ้ำ
นางฟังค่อยวายโทรมนัศชื่น แช่มแฮ
สองภกัดกระมลล้ำยั่วเย้ายำยาม
          วานรวอนนาฎใช้มวนมัศ ยาเฮย
คืนคาบศิลาจัดอย่างกี้
นางยินยุรยาตรบัดบอกหมู่ มินแฮ
ปลาที่คาบผาลีกลับหน้าพาคืน
          วายุบุตรยุดหัดถให้นางเนา อาศน์เอย
กระซิกกระซิบเบาเบาเบียดหน้า
จำพี่จักจากเยาวมาลยมิ่ง มิตรแม่
นางสดับวับจิตรว้าเหว่ล้ำลำเคญ
          นางร่ำกำสครื้อรำพรรณ
สยบมุขแนบเพลาพลันสระอื้น
ลิงซับอสุชลขวัญกรมลสาง เทิญแม่
ยินยิ่งตันใจตื้นอุรเต้นตนรทวย
          การราชจำเด็ดร้างรักจร แม่เอย
ตวจากใจจอดสมรอยู่เคล้า
นางว่าเล่ห์ลมรรอนเรวเชื้อ แล้วพ่อ
อย่าพักอ้างการเจ้าป่วยซ้าเชิญคระไลย
          ปลอบปลาลาจากถ้ำถึงสุ ครีพเฮย
บัดบอกยุบลรบุถ่องถ้อย
สุครีพชื่นชมลุสมคิด แล้วนา
ซั้นสั่งลิงใหญ่น้อยแน่นเข้าถมถนน

จบห้องที่ ๔๗

  เนื้อความกล่าวถึงสารัณยักษ์นายกองระวังเหตุกรุงลงกาเห็นเหล่าวานรช่วยกันจองถนน ก็รีบไปทูลทศกัณฐ์ ทศกัณฐ์จึงให้นางสุพรรณมัจฉาพาฝูงปลาบริวารคาบหินไปทิ้งที่อื่น สุครีพสังเกตว่าแนวหินที่ถมจนปริ่มน้ำกลับทรุดลง จึงบอกหนุมานให้ไปค้นใต้น้ำ หนุมานดำลงไปเห็นฝูงปลากำลังคาบก้อนหินก็ไล่ฆ่าจนไปพบนางสุพรรณมัจฉาก็จับตัวซักถาม พอรู้ความหนุมานก็โอ้โลมได้นางสุพรรณมัจฉาเป็นเมีย แล้วให้นางบอกบริวารคาบก้อนหินมาไว้ที่เดิม

ที่ถูกต้องน่าจะเป็น “บัดสั่งส่ำมัศยา”
ที่ถูกต้องน่าจะเป็น “ต่างคาบถมอฃน”
ที่ถูกต้องน่าจะเป็น “พบหมู่มินพาผา”
ที่ถูกต้องน่าจะเป็น “นับนหุต แสนเฮย”
ที่ถูกต้องน่าจะเป็น “ถามชื่ออรอนงค์พงษ์”
ที่ถูกต้องน่าจะเป็น “กรบี่คว้าประคององค์”
ที่ถูกต้องน่าจะเป็น “นางร่ำกำสดรื้อ”
ที่ถูกต้องน่าจะเป็น “กรมลส่าง เทิญแม่”
ที่ถูกต้องน่าจะเป็น “ตัวจากใจจอดสมร”

คำอภิธานศัพท์

คำศัพท์ คำอธิบาย
นับเหุตนหุต = จำนวนนับเท่ากับเลขหนึ่งมีศูนย์ตามหลัง ๒๘ ตัว
วารีชปลา