ห้องที่ ๑๑๕ : ขุนท่องสื่อคนเก่า


           อัศกรรฐอสุรราชเจ้าจอมจักร วาฬเอย
ออกหมู่มาตย์พรักพรั่งเฝ้า
ไวยกาอสุรยักษนิละ กายแฮ
ทูลว่าลงกาเจ้าภพม้วยมารประยูร
           พระพงษจัตุรภักตร์เศ้ราแสนครวญ
ถวิลวิโยคมิตรมวญหมดม้วย
ทะลึ่งลุกถลาปรวนปรบหัดถ์ ผ่างฮา
สั่งสี่เสนาด้วยเดชก้องเกณฑ์พล
           สี่นายคำนับพร้อมพลันจร
เกณฑ์หกกองนิกรกาจแกล้ว
เทียมรถคชสีห์สลอนสลับแถบ ลพันแฮ
ตรวจพหลพลแล้วเคร่าท้าประทับเกย
           ปิ่นราพสนาบพริ้งเพราอา ภรณ์เอย
กุมธนูเหน็บคทาคู่ด้าว
ทรงรถเร่งพลพลากรโห่ ฮึกแฮ
ถั่นถั่นทหารห้าวเหาะข้ามชะโลธร
           ถึงฝั่งฟากเกาะแก้วกรุงลง กาเฮย
บมิพักจัตุรงค์ร่านร้อน
ลุแดนด่านชายดงโดยเฃตร เขาฮา
ตรัสสั่งเสนาต้อนทัพตั้งด่านมาร
           รากษษชาวด่านอื้ออุตลุด
ตื่นแตกแมกเมิลมุดมุ่นไม้
ขุนด่านทยานผลุดพลันลุ เมืองแฮ
แถลงพิเภกว่าไส้เศิกเจ้าจักรวาฬ
           พิเภกสดับร้อนหฤไทย
รีบสู่สวนมาไลยแหล่งเฝ้า
ทูลกฤษณว่าจอมไกรกรุงจักร วาฬเอย
หักด่านหานฮึกเข้าเฃตรได้โดยทนง
          พระสั่งสุริยบุตรให้จัดทัพ
ลิงน่าหลังยักษสับสาตรพร้อม
สุครีพรีบเกณฑ์ขับขันตรวจ เสรจแฮ
รถเรียบเทียบเกยน้อมนอบเกล้ากราบทูล
           สองสรงทรงเครื่องแล้วทรงอา วุธเฮย
เถลิงรถเร่งพลคลาครั่นครื้น
ทัพจวบจักกฤษณ์พาทีราพ โกรธแฮ
ยักษรบลิงไป่ลื้นโลดกลุ้มตลุมบอน
           หณุมานดาลเดือดเข้าขบฟัด
กระชากฉีกขากวัดแกว่งทิ้ง
โถมถีบรถแหลกอัศกรรฐตก รถแฮ
พลยักษ์สะพรักกลิ้งกลาดพื้นสมรมรณ์
           อสุรราชพิโรธล้ำเพลิงกาล
ดโดดเดียวรำบาญบุกปล้ำ
ขึ้นศรปล่อยประหารแตกภาค พันเฮย
เสียงฉะฉาดสาตรจ้ำจวบมล้างลิงประไลย
           รามเสี่ยงพรหมมาศตั้งสัตยา
แผลงตอบเปนพยุพาพัดแผ้ว
พลลิงรอดเพราะอานุภาพ ศรแฮ
เลยถูกพลยักษแล้วล่วงล้างอัศกรรฐ
           จอมมารสบสาตรกลิ้งกลางณรงค์
กลับเกิดสองทยานยงยุทธด้วย
รามลักษณ์รบตละองค์อุตลุด
ศรราชฟาดยักษม้วยศพกลิ้งกลางดิน
           มารเกิดเปนสี่สู้สิทธิศักดิ์
ควงคทาคึกคักคาดคั้น
เข้าตีต่อรามลักษณ์รบรับ ณรงค์เฮย
พระพิฆาฏขาดสบั้นราพร้ายกายกระเด็น
          ตายสี่เกิดแปดย้ายยุทธนา
ราเมศรแผลงสาตราเกลื่อนล้าง
ยักษดับกลับศักดาดาลรูป พันแฮ
สิบแปดมกุฎยุทธ์บ้างราพม้วยเปนทวี
           ยิ่งตายยิ่งเกิดซ้ำสองคูณ
สนเท่ห์ถามโหรทูลถี่ถ้อย
ศิวราชประสาทภูนพรยักษ นี้นอ
ใครพิฆาฏขาดร้อยกลับรื้อทวีเปน
           เทพยหนึ่งเนาที่เฝ้าพระศุลี
ทูลทัดพระวาทีท่านไว้
พระอวยเดชราพทวีใครปราบ ยากนา
กลบสาบศพมารให้ขจัดทิ้งชลปไลย
           หริวงษทรงทราบน้าวศรแผลง
ต้องยักษศักดาแสดงดาดม้วย
เปนลมกรดกราดแรงศพสาด ทเลเฮย
สูญชีพมารหมดด้วยเดชพ้องพรศุลี
           อับศรเทเวศร์ซ้องสาธุการ พรเฮย
โปรยทิพย์สรรพสุมาลย์มาศพร้อย
พระกฤษณ์กลับคืนสฐานสถิตย์ที่ สวนแฮ
มาตลีลาคล้อยรถขึ้นคืนสวรรค์
           ตรัสสั่งพิเภกให้หาวัน ฤกษเอย
จะกลับอยุทธยาทันที่พร้อง
จวนสิบสี่ปีผันผายสู่ อนุชนา
ผิดนัดสองพระน้องแน่เข้าอรรคนี
           โหรเอกลงเลขรู้ฤกษชัด
รวิร่วมธาตุพฤหัศโชคใช้
ศศิสู่มิญสวัสดิ์เสวยศุข
แต่อสุรราหูให้โทษด้วยเลงจันทร์
          พระฤกษ์รุ่งพรุ่งนี้ยาตรา พลนอ
จะสบอริเดียวมามุ่งร้าย
ข้าพระบาทจักคลาไคลส่ง เสดจแฮ
พระสดับสั่งเตรียมผ้ายพยุห์พร้อมจัตุรงค์
           สุครีพรับใส่เกล้าเกณฑ์สวา
พิเภกลุลงกากิจพร้อง
เฝ้าเมืองมอบเปาวนาสูรช่วย เกณฑ์แฮ
ห้าสมุทพลมารต้องแต่งเข้ากระบินกระบวน
           ให้จัดบุศบกทั้งรถมณี
กัญญุมาจันทร์วดีด่วนเต้า
เบญกายกับนางตรีชฎาเร่ง จรเฮย
รีบรถรับเสดจเจ้าภพยั้งอุทธยาน
           จวนรุ่งพลเคร๋าครื้นสามสรง เสรจเอย
ทรงเครื่องทิพย์อลงกฎแก้ว
มาสถิตย์บุศบกองค์อรรคราช ร่วมแฮ
พระลักษณทัพน่าแคล้วเคลื่อนพร้อมพลจร
           โยธาอุโฆสห้าวหาญคนอง
เดินวิถีโดยจองเศิกสร้าง
ลุฝั่งพิเภกสนองถนนโปรด ทลายแฮ
พลายวาตพระแผลงมล้างแหลกสิ้นสายสถล
           รอนแรมพยุหดั้นเดินดง
ลุล่วงเหมติรันทรงสั่งยั้ง
ให้บุตรพระสุริยงยลถิ่น ประทับเฮย
สุครีพรีบเกณฑ์ทั้งอสุรพ้รองพานร
           ทำค่ายตำหนักพร้อมพลับพลา
เสรจกิจทูลพระราเมศร์เจ้า
พระกฤษณ์กับสีดาพระลักษณ เสดจเอย
ขึ้นสถิตยสฐานเข้าประทับเบื้องบรรฐรณ์

จบห้องที่ ๑๑๕

  เนื้อความกล่าวถึงไวยกาอสูรและนิลกายอสูรทูลอัศกรรฐ์เจ้าเมืองจักรวาลว่าทศกัณฐ์สิ้นชีวิต อัศกรรฐ์จึงให้จัดทัพยกไปกรุงลงกา พิเภกไปทูลพระรามที่ตำหนักในสวน พระรามสั่งให้สุครีพจัดทัพต่อสู้ ระหว่างที่พลยักษ์กับพลลิงต่อสู้กัน หนุมานถีบรถอัศกรรฐ์จนอัศกรรฐ์ตกรถ อัศกรรฐ์แผลงศรแตกกระจายเป็นลูกศรนับพัน พระรามแผลงศรพรหมมาศเป็นพายุพัดลูกศรไปถูกพลยักษ์และอัศกรรฐ์ แต่อัศกรรฐ์กลับแยกเป็นสองร่าง เมื่อพระรามแผลงศรไปสังหารอัศกรรฐ์ อัศกรรฐ์ก็ยิ่งแยกร่างเป็นทวีคูณ พระรามถามพิเภกได้ความว่า เป็นเพราะอัศกรรฐ์ได้พรจากพระอิศวร แต่เทพองค์หนึ่งทัดทานไว้ พระอิศวรจึงแก้ไขว่าให้นำศพทิ้งน้ำจึงจะกำจัดได้ พระรามจึงแผลงศรเป็นลมกรดกวาดศพทั้งหมดลงทะเล หลังเสร็จศึก พระราม พระลักษณ์ และนางสีดาจึงเสด็จกลับกรุงอยุธยา

คำอภิธานศัพท์

คำศัพท์ คำอธิบาย
มาตลีมาตุลี, สารถีพระอินทร์