ห้องที่ ๑๐๖ : พระราชนิพนธ์


           ราตรีกระบี่ยั้งยังเตียง ทองนา
ฝูงอนงค์นั่งเรียงรับใช้
ฉวยฉุดสใบเมียงภักตรสั่ง สนมแฮ
เชิญนาฎกันยุมาให้เสด็จขึ้นมาปราง
           กำนัลรับสั่งแล้วครรไล
ไปกราบทูลอรไทยถี่ถ้อย
นางสดับกระดากใจจักขัด เกรงนา
ทรงเครื่องเสร็จเสด็จคล้อยคลาศเฝ้าขุนกระบินทร์
           ลูกลมโลมและเกี้ยวกัลยา
ชรอยพี่ร่วมพาศนานุชพ้อง
อยู่ถึงพลับพลาสามิภักดิ์โปรด ประทานแฮ
สมนึกเชิญนิ่มน้องสถิตยเบื้องบรรจฐรณ์
           นางสเทินเมินตอบถ้อยพาที
ข้าใช่สาวแส้มีลูกเต้า
ไป่ควรคู่บัดสีสนมนาฏ ดื่นนา
ขอปลดเปนเพียงเถ้าแก่เกื้อการงาน
           น้อยฤๅถ่อมถ้อยรูปนางเถียง อยู่นา
พี่ใคร่ใช้นุชเพียงเพื่อนเคล้า
ว่าพลางย่างเยื้องเมียงมาโอบ องค์แฮ
พาสถิตยบัลลังก์เล้าลูบต้องลองเลียม
           นางสบัดหัดถ์ข่วนค้อนคมไนย นาเอย
ดูดุ๋ด่วนได้ไฉนน่าแค้น
เมื่อผัวพึ่งบันไลยชลเนตร นองนา
รักแน่คอยหน่อยแม้นทุกขสิ้นตามประสงค์
           สุดห้ามความรักร้อนทรวงกระสัน แม่อา
ตามนิดอย่าบิดผันผัดเพี้ยน
ลิงยักษย่อมผิดกันกะนั้นและ น้องเอย
ไม่สนิทมิดเมี้ยนเหมาะแม้นมือมาร
          ซึ่งรักอินทรชิตม้วยชีวา แล้วแฮ
จักก่นกันแสงหาห่อนฟื้น
ลองลืมอสุรรักพานรสัก คราวเอย
เกลือกจะชวนจิตรชื้นฉ่ำล้ำกุมภัณฑ์
           ว่าพลางทางยั่วเย้ายวนสมร
รวบรัดกระหวัดกรกอดเคล้า
เอนแอบแนบสนิทนอนเหนือแท่น ทิพยนา
สองทราบรศรักเร้ารงับเคลิ้มนิทรา
           ปางนั้นพระลักษณน้องอวตาร
ดำรัสสั่งสุรการกับทั้ง
นิลนนท์รีบนำสารเสนอจักร กฤษณ์แฮ
ตามเหตุหนหลังตั้งแต่ต้นจนปลาย
           แม้นว่าวายุบุตรเข้ารำบาน
ขอลั่นศรสังหารชีพมล้าง
แม้นพระโปรดประการใดกลับ แสดงแฮ
เราจะรั้งทัพค้างอยู่ถ้าราวี
           รับสารสองกระบี่เร้ารีบจร ดลแฮ
เฝ้าบาทพระสี่กรกราบเกล้า
แถลงเหตุหณุมานถอนตนหาก พระนา
ทูลเสร็จสุดสิ้นเค้ากนิฐไท้สั่งความ
           ทรงครุธหยุดคิดรู้แยบคาย สิ้นแฮ
หวังเกลื่อนเงื่อนอุบายศึกไว้
ตรัสสั่งบุตรสุริยฉายเตรียมตรวจ ขบวนนา
เราจะไปเองได้ทราบแจ้งจริงไฉน
           ขุนกระบี่บช้าจัดพลไกร เสร็จเฮย
พระอ่าองค์อำไภผ่องแผ้ว
กุมศรเสดจไคลคลาสู่ รถแฮ
เร่งคลี่พยุหทัพแคล้วคลาศเข้าพงพี
          ครั้นถึงเทียบรถแก้วกับรถ อนุชนา
พระลักษณ์ยอหัดถ์ประนตบาทไท้
แถลงเล่าลักษณหมดตามเหตุ หลังแฮ
ขอฆ่าหณุมานไว้แบบเบื้องสงคราม
           ภูวไนยสดับห้ามน้องรัก ท่านแฮ
พ่ออย่าเพ่อหวนหักหม่นไหม้
พรุ่งนี้พี่เองจักสังเกต ก่อนนา
แล้วสั่งพลไกรให้ทบรั้งริมไพร
           ฝ่ายลูกพายุฟื้นนิทรา
ประดับสรรพอลังการ์กนกแพร้ว
โลมกันยุมาลาปราบศึก สมรแฮ
แล้วสู่ปราสาทแก้วยอบเฝ้าทศกรรฐ
           กุมภัณฑ์ยลภักตรยิ้มยินดี ยิ่งนา
เรียกนั่งร่วมแท่นมณีหยอกเย้า
บิดรพิศพ่อผ่องศรีสดกว่า ก่อนเฮย
เปนกระไรข้าเฝ้านี่เนื้อบุญเรา
           แต่รับโอรสไว้ในธา นีนา
ได้พึ่งผ่อนนอนตาหลับได้
วันวานพ่อไปราวีเหนื่อย นักฤๅ
จงพั่กสักหน่อยให้เหือดฟื้นแรงโรย
           หณุมานเสแสร้งตอบวาที
ลูกกริ่งปรปักษหนีน่าส้อน
เชิญพระปิ่นภูมีศวรเสด็จ ด้วยแฮ
จักจับมนุษย์ต้อนกระบี่ให้แตกฉาน
           ทศกรรฐ์ตบหัดถ์ก้องปรางรัตน์
คิดถูกกับพ่อชัดชอบถ้อย
เหวยราพเร่งเรวจัดทัพเทียบ ไว้นา
พลไพร่ชายจักน้อยชักล้อมวังเติม
          จัดเปนสองทัพแม้นมารบิด เบือนแฮ
จงประหารชีวิตรอย่าเว้น
สั่งให้ฟั่นเชือกติดตนทุก กองเฮย
พบสวาน่าเหล้นมัดเข้ามาเมือง
           มโหทรรับสั่งแล้วรีบมา
เร่งตรวจเตรียมโยธาครบถ้วน
สองทัพสรรพสาตราวุธธุช ทิวแฮ
สารแสะรันแทะล้วนแต่งตั้งตามกระบวน
           ทศเศียรทรงเครื่องพร้อมพิไชยยุทธ์
หัดถ์จับสาตราวุธใหญ่น้อย
แล้วตรัสเรียกวายุบุตรตามเสด็จ มานา
เถลิงรถเร่งพลคล้อยคลาศเข้าพนมวัน
           ครั้นถึงบรรพตใกล้สนามรณ รงค์เอย
กระบี่ให้หยุดพลพักไว้
ลงรถรีบจรดลสู่ทศ เศียรแฮ
ทูลว่าข้าขอให้เสด็จยั้งอยู่พลาง
           ลูกจักร่ายเวทป้องกายา
ลอบสู่ทัพปัจจามิตรแล้ว
จับลักษณ์กับรามามัดเหาะ มาแฮ
พระจึ่งขับพลแกล้วกลาดเข้าตลุมบอน
           ทศกรรฐ์สรวลก้องเกือบถึงพรหม โลกย์เฮย
ตบหัดถ์ฉาดฉานชมชอบแท้
ครั้งนี้ที่ปรารมภ์ราวกับ ปลิดแฮ
เหนชัดสัตรูแพ้พ่ายด้วยเดชดนัย
           จับมนุษย์นายทัพทั้งสองคน ได้แฮ
ลิงล่อยคงพลอยซนซอกเร้น
เสนาอย่าเผลอตนตามจับ พิเภกนา
ตั้งจิตรคิดว่าเหล้นสนุกนิ์ครั้งคราวเดียว

จบห้องที่ ๑๐๖

  เนื้อความกล่าวถึงพระลักษณ์ยั้งทัพเพื่อเตรียมรบต่อ และให้สุรการกับนิลนนท์ไปทูลพระรามว่าจะขอสังหารหนุมาน เมื่อพระรามทราบจากสารแล้วก็รู้อุบายของหนุมาน จึงสั่งสุครีพจัดทัพเพื่อไปพบพระลักษณ์ เมื่อไปถึงก็ห้ามพระลักษณ์ว่าอย่าเพิ่งฆ่าหนุมาน รุ่งขึ้นพระองค์จะออกไปดูศึกเอง ฝ่ายหนุมานเข้าเฝ้าทศกัณฐ์และขอให้ทศกัณฐ์ออกรบด้วย ทศกัณฐ์จึงสั่งจัดพลเป็น ๒ ทัพ เมื่อทัพใกล้ถึงสนามรบ หนุมานทูลขอให้ทศกัณฐ์หยุดทัพรอไว้ ตนจะร่ายเวทบังกายไปจับพระรามกับพระลักษณ์มาถวายก่อน จากนั้นทศกัณฐ์จึงค่อยเคลื่อนพลยักษ์เข้ารบกับพลวานร ทศกัณฐ์พอใจและเห็นว่าจะชนะศึก จึงสั่งให้ทำการตามแผนและให้เสนาจับพิเภกให้ได้ด้วย

คำอภิธานศัพท์

คำศัพท์ คำอธิบาย
ทรงครุธผู้ทรงครุฑเป็นพาหนะ คือ พระนารายณ์ ในที่นี้หมายถึง พระราม