ห้องที่ ๑๐๕ : พระราชนิพนธ์


           กระบี่วายุบุตรขึ้นสถิตยปราง ประทานเฮย
แสนส่ำสาวสุรางค์เรียบเฝ้า
หลอนหลอกหยอกยุดนางมานวด พัดแฮ
ถนอมแนบแอบอุรเคล้าตราบเคลิ้มหลับไหล
           อรุณเรืองเรื่อฟื้นตื่นตา
โจนจากแท่นนิทรารวดเร้า
มาประดับสรรพขัติยาภรณเพริด พรายแฮ
ขึ้นสู่ปราสาทเฝ้าแทตยไท้ทศเศียร
           ขุนมารมาต้อนรับพาไป
ยังพระโรงฝ่ายในนั่งใกล้
ปราโมทย์มนะปราไสพลางตรัส ถามแฮ
ไฉนจึ่งเจ้าไป่ไหว้พ่อนี้นึกฉงน
           กระบี่บ่ายเบี่ยงถ้อยทูลสาร
ขอพระโปรดประทานโทษข้า
เพราะคอยพระพายพานพอประนต ก่อนแฮ
จึ่งเคร่าบังคมช้าเช่นนี้อย่าขนาง
           ท้าวราพเสียรู้กลับชมกตัญ ญูแฮ
คุณชนกยกใครทันเทียบได้
เชิญต่อตริการบันเทาทุกข์ แทตยนา
ปราบศึกสองมนุษยให้เหือดสิ้นสงคราม
           กระบี่ว่าบัดนี้บุตรมา เฝ้าแฮ
หวังจะใคร่ทูลลาปราบเสี้ยน
สิบเศียรสบอัชฌาไศรยสั่ง มาตย์เฮย
ให้จัดพยุหอย่าเพี้ยนผิดครั้งพระดนัย
           เสนานอบเกล้ารับบรรหาร ท่านนา
มากะเกณฑ์พลมารมากม้วน
บกพร่องไพร่จ่ายการเก็บชัก เติมแฮ
ตามแบบอินทรชิตถ้วนขนบตั้งเต็มขบวน
          เสรจสรรพยุหท้าวยี่สิบกร
หยิบพระแสงธนูศรส่งให้
พลางประสิทธิประสาศพรพานเรศ รับแฮ
แล้วเลิกพลดลใกล้ทุ่งท้องสมรภูม
           สังขกรสดับก้องสำเนียง
พลเอิกอื้ออึงเพียงแผ่นขว้ำ
ตรัสซักพระโหรเสียงอสุรทัพ ใดฤๅ
พิเภกพิเคราห์ซ้ำสอบแล้วทูลฉลอง
           กองทัพล้วนแทตยเว้นจอมพลา กรเฮย
ใช่เผ่าอสุรลงกากาจแกล้ว
แคลงเคลือบยอดโยธาทูลบาท พระนา
พระสดับดำริห์แล้วทราบสิ้นสุดกล
           บัดดลดำรัศให้พระลักษณ
ยกพหลไปหักเศิกกล้า
เหนแรงอย่ารณพักคอยพี่ ก่อนพ่อ
พี่จักออกโรมร้าศึกร้ายภายหลัง
           แล้วสั่งสุครีพให้เกณฑจัด ทัพเฮย
กระบี่รับราชาณัตินอบน้อม
มารวมนิกรขนัดขนาดหมวด กองแฮ
ขุนทัพนับพลพร้อมพรั่งล้วนเหล่าหาญ
           น้องกฤษณทรงเครื่องต้นแต่งองค์ ท่านนา
กุมพระแสงศรทรงเสดจผ้าย
ขึ้นสู่พิไชยาลงกฎกนก รถเฮย
ขับพหลดลท้ายทุ่งกว้างกลางแปลง
           หณุมานเมิลมุ่งพ้องพระลักษณ เสดจแฮ
ถามสอบเสนายักษใหญ่น้อย
เมื่ออินทรชิตหักทัพอย่าง ใดฤๅ
ต่างนบนอบตอบถ้อยถี่ถ้วนแถลงการ
          พงษมารมารบครั้งใดใด ก็ดี
ต้อนแต่พวกพลไกรออกหน้า
ต่อเมื่อหมู่พลประไลยลงมาก แล้วนอ
จึ่งจะออกโรมร้ารุกร้นผจญเอง
           ฟังคำซ้ำประกาศครั้งนี้กู
จักรับรบเดียวสูอย่าร้อน
โยธาทศนัขชูชมฤทธิ์ เดชนา
บ้างกริ่งกลศึกส้อนอาตมตั้งตายล
           ลูกลมโลดรถเลี้ยวไล่พา นรเฮย
กระโชกโบกมือสวาวิ่งซ้อง
ลางตัวตื่นเตมประดาเดินไขว่ ขวางแฮ
ศรหวดบให้ต้องตวาดต้อนแตกกราว
           ลางลิงใจกล้าโดดเข้ารบ
ครู่หนึ่งหนีหน้าหลบแล่นผ้าย
บ้างจวนเจอะนั่งนบนอบหมอบ กระแตเฮย
นายบ่าวแตกแยกย้ายย่นทั้งทัพหลวง
           ตีล่วงมาใกล้รถพระลักษณ
แกล้งหยุดยืนป้องภักตรเพ่งจ้อง
ตบหัถซัดกรยักเศียรเยาะ หยันแฮ
พระลักษณพิโรธร้องว่าเฮ้ยหณุมาน
           ตัวท่านเปนข้าพระอวตาร
ถวายสัตยปฏิญาณต่อไท้
ใยกลับคบมารพาลเพียงขบถ ฉนี้ฤๅ
ไป่ขยาดพระเดชได้ดั่งนี้นึกไฉน
           หณุมานว่าอยู่ด้วยพระราม
อาบเหื่อทำสงครามเกือบม้วย
ไป่มีทดแทนความชอบสัก สิ่งนา
ทศภักตรพออยู่ด้วยสิได้สารพัน
          ฟังคำพิโรธร้องตอบวา นรเฮย
ทำชอบพระเชฐาจะให้
ผ่านกรุงอยุทธยายังกลับ ประทุษฐแฮ
ช่วยยักษเพราะมักได้อวดอ้างไป่อาย
           หณุมานแกล้งกล่าวพ้อพระลักษณ์
นาหว่านฤๅใครจักเคร่าถ้า
คอยคู่ลูกโคชักฉุดแอก ทันฤๅ
นี่สิทันเทิดหน้าโอ่อ้างกลางสนาม
           เสียดายบ่ายแล้วจักเลิกณรงค์
หาไม่จะจับองค์จุ่งได้
เร่งระมัดประหญัดจงหนักพรุ่ง นี้นา
กล่าวเสร็จสู่รถให้เลิกเข้าลงกา
           ถั่นถึงนิเวศน์เฝ้าทศศีร์
รากษษสุดยินดีไต่ถ้อย
พ่อไปปราบไพรีแพ้ชนะ ไฉนฤๅ
จึ่งกลับต่อบ่ายคล้อยจุ่งแจ้งบิตุรงค์
           กระบี่ว่าครั้นจักทูลฉลอง เองนา
ดูอย่างเย่อหยิ่งปองอวดอ้าง
จงถามแทตยทั้งผองพวกซึ่ง เหนแฮ
ทศภักตรตรัสซักข้างอสุรซ้องทูลเสนอ
           หณุมานมีฤทธิกล้ากลางณรงค์
แหลมเลิศกว่าสุริวงษยักษสิ้น
ไม่เยนก็เหนคงจับลักษณ ได้นา
ท้าวสดับเพียงโดดดิ้นตรัสด้วยหณุมาน
           เสรจศึกจักให้ผ่านลงกา
แต่บัดนี้เหนื่อยมาพ่อให้
เมียอินทรชิตนารีรูป งามแฮ
บำเหนจดะไนยได้รบเรื้องไชยเฉลิม

จบห้องที่ ๑๐๕

  เนื้อความกล่าวถึงหนุมานเข้าเฝ้าทศกัณฐ์แต่ไม่บังคม อ้างว่าต้องรอไหว้พระพายผู้เป็นบิดาก่อน แล้วทูลทศกัณฐ์ขอออกสู้กับทัพวานร พระรามสั่งให้พระลักษณ์นำพลวานรออกรบ ส่วนพระองค์จะตามไปภายหลัง หนุมานโจมตีพลวานรจนใกล้รถพระลักษณ์ และแสร้งทำท่าทีเยาะเย้ยพระลักษณ์ ทำให้พระลักษณ์โกรธและบริภาษว่าหนุมานไม่จงรักภักดี หนุมานจึงตอบว่าอยู่กับพระรามไม่เคยได้รับความดีความชอบ แต่อยู่กับทศกัณฐ์ได้ทุกสิ่งทุกอย่าง ทั้งสองตอบโต้กันจนถึงเวลาบ่ายก็เลิกทัพกลับ เมื่อหนุมานกลับถึงกรุงลงกาทศกัณฐ์ถามถึงการรบ หนุมานให้พลยักษ์เป็นผู้เล่า พลยักษ์สรรเสริญว่าหนุมานเก่งเกล้า ทศกัณฐ์พอใจยกนางสุวรรณกันยุมาชายาอินทรชิตให้ และสัญญาว่าเมื่อเสร็จศึกจะยกกรุงลงกาให้

คำอภิธานศัพท์

คำศัพท์ คำอธิบาย
แทตยยักษ์