ห้องที่ ๙๘ : พระวงษเธอ พระองค์เจ้าขจรจรัสวงษ


           ปางตรีภพนารถเจ้าจอมพา นรเฮย
ออกทศอัษฎาดาดาษเฝ้า
ทั้งสองนครวานรแน่น อนันต์เฮย
ยินศับท์โยธาเร้ากึกก้องพสุธา
          ถามพิเภกว่าอื้อทัพใคร เจ้าเฮย
ทศภักตรฤๅตนใดออกสู้
ญาติมิตรร่วมหฤไทยมันมอด หมดฤๅ
วานจึ่งว่างศึกผู้อาจกล้ามาผจญ
          น้องท้าวสิบภักตรน้อมทูลสนอง
เหตุที่งดอสุรกองศึกไว้
เพราะว่าทศภักตร์ปองผลาญชีพ เทพยฮา
แค้นที่เปนพยานไท้ธิราชเจ้าจอมพล
          ไปตั้งกูณฑ์กิจใกล้เชิงเม รุมาศเฮย
ชุบกระบิลพัทเดชะกล้า
ปั้นรูปอมรเทเวศทุ่ม เพลิงแฮ
ทราบอิศวร์เจ้าฟ้าตรัสใช้พาลี
          ไปล้างกูณฑ์กิจท้าวโกรธา
นึกว่าวายุบุตรคลาคลาศแสร้ง
จึ่งยกพยุหมาหมายพิฆาฎ ข้าแฮ
โกรธว่าข้าบาทแกล้งนอบเกล้าทูลไท
          องค์บรมนารถเจ้าสดับสาร
ตรัสว่าพระยามารอย่าเศร้า
เรารักท่านเปรียบปานปูนชีพ เราฤๅ
ฤๅจะให้ราพเร้าล่วงล้างเยียไฉน
          พลันเผยสิงหนาทเอื้อนโองการ
สั่งอนุชาชาญช่วยกั้ง
พิเภกอย่าให้พานผะสาต ตราเฮย
สุครีพรีบเร่งตั้งพยุหห้าวหาญรณ
          บุตรรวีรับสั่งแล้วชุลีกร
เร่งจัดนิกรพานรแกว่นกล้า
ทั้งสองพระนะครรวมรวบ
เทียมรถประทับถ้าธิราชเจ้าจอมพล
          ชไมยสรงสินธุสร้านบริสุทธิ์
ทรงเครื่องพิไชยยุทธเพริศพร้อม
กระลึงเทพยศราวุธยูรยาตร
เถลิงรถนิกรน้อมนอบเกล้าเดินขบวน
          ทัพถึงจึ่งอยุดตั้งโยธา
ใกล้ทัพอสุรมามั่นไว้
ทศเศียรทอดทฤษนาดาลเดือด
จึ่งขับหมู่อสุรให้ไล่ล้างพานร
          นิลราชขับกะบี่เข้าโจมประจัญ
ยักษเผ่นลิงโผนฟันชีพล้าง
ราพร้ายเพ่งพลขันธ์วายวอด
พลันจับศรแผลงคว้างไล่เลี้ยวประหารลิง
          ภุชพงษยลกระบี่ต้องศรมาร
ตายกลาดนฤบาลยิ่งแค้น
ลั่นศรไล่สังหารยักษวอด
กระบี่ที่มล้างแม้นมอดฟื้นคืนผจญ
          ราพร้ายหมายมุ่งค้นอสุรา
พิเภกด้วยโกรธาขัดข้อง
เหนแอบแทบรถาองค์พระ ลักษณเฮย
จึ่งขับรถรีบจ้องจักล้างชีวัน
          พระลักษณองอาจด้วยเดชา
เหนยักษหักโหมมาโกรธเกรี้ยว
จึ่งจับอรรควานิตเหนี่ยว แผลงแฮ
ถูกรถทศภักตร์เลี้ยวไล่ล้างพยุหพล
          ทศภักตรคว่างจักรล้างเหล่าพา นรเฮย
โชติช่วงเปลวเพลิงดาดาษไหม้
พระลักษณลั่นอัศวาล้างจักร เลอียดแฮ
เปนห่าฝนดับให้มอดสิ้นหมดควัน
          ทศภักตรรบรุกเร้าพลางยล
หาพิเภกจะผจญเจอะใกล้
ด่าว่าชาติทรชนไป่คิด คุณเฮย
ดีแต่สาวไส้ให้แก่เสี้ยนศัตรู
          รู้เล่ห์กลศึกสิ้นฦกลับ
ฆ่าโคตรประยูรยับย่อยม้วย
เศียรมึงจักขาดพับอยู่ที่ นั่นเฮย
พลันพุ่งหอกไปด้วยเดชห้าวหฤไทยหาญ
          พระลักษณกลัวหอกต้องพระยา พิเภกเฮย
จึ่งจับศรศักดาปัดป้อง
กระบิลพัทซัดมาถูกพระ กายแฮ
สุดจะทานองค์ต้องตกพื้นปัถพี
          ภูวนารถเหนหอกต้องอนุชา
ดาลเดือดดังอุราแหลกร้าว
จึ่งแผลงสาตรศักดาพรหมมาศ
ปักอกทศภักตรท้าวตกกลิ้งกลางดิน
          ทศเศียรต้องสาตรแม้ชีพวาย
เจบทั่วสกลกายรุ่มเร้า
พลางร่ายวิทยาหายพอย่ำ ค่ำแฮ
จึ่งเลิกพยุหเข้านิเวศนปลื้มหฤไทยทวี
          ราเมศเหนยักษเมื้อยังนคร
เสดจจากรถบทจรสู่น้อง
ลดองค์จับหอกถอนไป่เคลื่อน คลาศแฮ
ช้อนเกษวางตักพร้องพร่ำสิ้นสมประดี
          เสียงส่ำนิกรแซ่ซร้องโศกศัลย์
เยนยเยือกพนมวันหวั่นว้า
ต่างตนร่ำรำพรรณชลเนตร นองเฮย
ชวนสลบซบหน้าเทียบพื้นเมทนี
          ร้อนอาศน์อมเรศเจ้าจอมภพ
จึงเพ่งทิพเนตรสบเดือดดิ้น
ไขทิพยอุทกอบอวนกลิ่น ฟุ้งนา
ทราบทร่านสกลสิ้นกลับฟื้นคืนชนม์
          พระกฤษณุรักษฟื้นคืนองค์
เหนพระลักษณไป่คงชีพได้
ตรัสถามอนุชพงษพรหมอาจ รู้ฤๅ
คือจักทำใดให้ชีพน้องเราคืน
          พิเภกประนตน้อมทูลพลัน
โอสถซึ่งแก้กันไป่ข้อง
โปรดใช้กระบินทร์อันเรืองเดช
ไปเกบมาทาต้องหลุดได้ดังประสงค์
          สั่งกรนีตรีชวเบื้อง๑พสัญญี เขาเฮย
มูลอุศุภราชมีอยู่ถ้ำ
แม่หินราชนาคีเธอเกบ ไว้นา
ลูกบดทศภักตรซ้ำซ่อนไว้เปนเขนย
          พระตรีภูวนารถเอื้อนโองการ
สั่งบุตรพระพายชาญเดชแกล้ว
จงไปดั่งขุนมารพิเภก บอกเฮย
ได้เสร็จสมสั่งแล้วอย่าช้ามาพลัน
          หณุมานรับสั่งแล้วชุลีลา
พลางร่ายวิทยมนตราอ่านอ้าง
แปลงกายดั่งพรหมมาภักตร์สี่
ลอยละลิ่วเวหาศคว้างมุ่งไม้ไพรพนม

จบห้องที่ ๙๘

  เนื้อความกล่าวถึงพระรามเสด็จออกพร้อมสิบแปดมงกุฎและพลวานรทั้งสองนคร เมื่อได้ยินเสียงกองทัพโห่ร้องก็ตรัสถามพิเภกว่า ใครเป็นแม่ทัพและเหตุใดเมื่อวันวานจึงว่างศึก พิเภกทูลว่าทศกัณฐ์แค้นเหล่าเทวาที่เป็นพยานเข้าข้างพระราม เมื่อวานจึงไปทำพิธีชุบหอกกระบิลพัทและเผารูปปั้นเทวดา พระอิศวรสั่งให้พาลีไปทำลายพิธี ทศกัณฐ์โกรธคิดว่าหนุมานแปลงกายไป ทศกัณฐ์ยกทัพมาครั้งนี้เพราะแค้นพิเภกที่ทูลความลับและกลศึกแก่พระราม จึงจะมาสังหารพิเภก พระรามปลอบว่าอย่าเสียใจ พระองค์รักพิเภกเสมอชีวิต จะไม่ให้ทศกัณฐ์มาทำร้ายได้ แล้วสั่งพระลักษณ์ให้คอยป้องกันอย่าให้พิเภกต้องอาวุธ และสั่งสุครีพให้จัดทัพ พระรามและพระลักษณ์ยกทัพไป นิลราชนำพลวานรเข้าต่อสู้ ทศกัณฐ์แผลงศรสังหารพลวานรตายเกลื่อนกลาด พระรามจึงแผลงศรสังหารพลยักษ์และชุบชีวิตพลวานรขึ้นมา ทศกัณฐ์มุ่งจะสังหารพิเภก เมื่อเห็นแอบอยู่ที่รถศึก จึงขับรถตรงเข้าไป พระลักษณ์แผลงศรอรรควานิตถูกรถทศกัณฐ์และสังหารพลยักษ์ ทศกัณฐ์ขว้างจักรเป็นเพลิงสังหารพลวานร พระลักษณ์แผลงศรอัศวาทำลายจักรและเป็นฝนดับไฟได้ ทศกัณฐ์รุกเข้าไป เมื่อพบพิเภกก็ด่าว่าเป็นไส้ศึกให้ศัตรูมาสังหารญาติพี่น้อง แล้วพุ่งหอกกระบิลพัทเข้าใส่พิเภก พระลักษณ์ยกศรขึ้นปัดป้องหอกกระบิลพัทถูกพระลักษณ์ล้มลงกับพื้นดิน พระรามเห็นดังนั้น จึงแผลงศรพรหมมาศปักอกทศกัณฐ์ ทศกัณฐ์ร่ายเวทให้ศรหลุด พอดีได้เวลาย่ำค่ำทศกัณฐ์จึงยกทัพกลับ พระรามเข้าไปถอนหอกให้พระลักษณ์แต่ไม่สำเร็จ ได้แต่รำพันถึงพระอนุชาจนสลบไป พระอินทร์ร้อนอาสน์เพ่งทิพเนตร เมื่อรู้เหตุก็พรมน้ำทิพย์ลงมา พระรามจึงฟื้น และเห็นว่าพระลักษณ์ยังไม่คืนชีพจึงถามพิเภก พิเภกทูลให้ไปหาโอสถชื่อสังกรณีตรีชวาที่เขาสัญชีพสัญญี และมูลโคอุสุภราชในถ้ำ พร้อมทั้งศิลาสำหรับบดยาซึ่งพญานาคเก็บรักษาไว้ ส่วนลูกบดนั้นทศกัณฐ์นำไปซ่อนไว้เป็นเขนยหนุนนอน พระรามจึงสั่งหนุมานให้ไปทำการตามคำของพิเภก หนุมานรับบัญชาแล้วแปลงกายเป็นพระพรหมเหาะไปยังภูเขานั้น