ห้องที่ ๘๒ : สมเดจพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงษ
กรมหลวงภาณุพันธุวงษวรเดช


           ปางพระพิศณุแกล้วกลางสง ครามแฮ
ดัษผธมสรงทรงเครื่องต้น
ออกอาศนมาตยการคงขนาดนอบ เฝ้าแฮ
งามสง่าหาเปรียบพ้นที่เอื้อมเอาเทียม
          สดับเสียงสนั่นก้องโกลา หลเอย
ดำหรัสถามโหรารอบรู้
พิเภกพิจารณาตระหนัก สนองแฮ
นี้ทัพทศภักตร์ผู้พี่ข้าขุนพล
          พระกฤษณุรักษได้สดับพจน์ พิเภกเฮย
สั่งเทียบโยธาทศทั่วหน้า
สุครีพรีบประนตนอบกลาด ไคลแฮ
จัดพยุหอินทรีกล้ากลาดกลุ้มเกลื่อนสนาม
          ปางท้าวเทเวศเจ้าจอมมัฆ วาฬเฮย
ระหัศเหดุหริรักษจักร้า
สั่งวิศณุกรรมชักไชยรถ รีบเฮย
ถวายพระทรงครุธถ้าเสดจสู้ศึกมาร
          วิศณุกรรมก้มเกษกรประนม ลาเฮย
พารถระเห็จลมแล่นคว้าง
สินธพเทพยชื่นชมร้องชนะ มารแฮ
แสดงเหตุชเยศอ้างเอิกอื้ออัม์พ๑
          ประทับเกยทูลกิจอ้างนามอินทร์ ถวายเอย
ทรงปราบราพไพรินฤทธิแกล้ว
พระสดับเร่งทรงยินดีประภาษ
ขอบจิตรอัมรินทูร์แล้ว๒เทพน้อมทูลเสนอ
          ปางปิ่นเทเวศสู้ศึกยักษ
แสะแซ่เสียงประจักษว่าแพ้
ครั้งนี้นิมิตรตระหนักชนะแน่ พระเอย
พระสดับยินดีแท้เทพเจ้าลาจร
          ปางพระหริรักษทั้งกนิษฐา
สองสหัศธาราลูบไล้
สุคนธ์เสร็จสอดขัติยาภรณเพริศ พรายแฮ
ทรงรถเลิกทัพใกล้ทัพเจ้าลงกา
          ทศภักตรเพ่งทัพตั้งต่อตี
แค้นคั่งดังอัคคีจ่อจิ้ม
บริภาศพระจักรีโดยโกรธ
พระตอบพลางทางยิ้มยั่วเย้าพระยามาร
          พระยายักษยิ่งกริ้วโกรธตรัส เกริกเฮย
คงจะเหนเดชถนัดคาบนี้
สั่งพวกพหลรัดรีบรบ เรวแฮ
นายทัพแกว่งคทาชี้หัดถให้พลทลวง
          ยักษตีลิงหลบแล้วเลยแทง
แทตยบทานทนแรงร่นผ้าย
สิบขุนขุ่นเคืองแผลงเดชโดด ทยานแฮ
ตีกระบี่กระบินย้ายแยกต้อนตื่นหนี
          นิลขันนิลเอกทั้งเกยูร
ทวิพัตมายูรภูลพิศม์ล้ำ
สุรเสนสุรกายหนูนวาหุ โรมเฮย
อีกมหัถวิกรรซ้ำเกสระสร้อยมาลา
          เหนยักษยุทธแย้งกระบินยับ ย่นเฮย
ต่างโกรธต่างโดดรับรบไว้
ยักษตีกระบี่ฉับลิงฉุด กระชากแฮ
หวดอสูรสิบให้ชีพม้วยกับมือ
          สิบรถเหนรบสิ้นสิบขุน เคืองแฮ
โลดไล่สิบลิงหมุนมุ่งมล้าง
สุครีพหณุมานผลุนผลักรถ
องคตนิลนนคว้างไขว่กั้นกันมาร
          สิบรถสิบราพร้องท้าทาย
กูสี่ปราบศึกหลายสิบครั้ง
อมรินทรสุรเยศพายเพลิงเพลียง กูแฮ
เองชาติ์เดรฉานทั้งสี่สู้กูไฉน
          ทหารพระหริรกษทั้ง๓สี่วา นรเฮย
ยินยักษยกกายาหยิ่งอ้าง
ต่างโกรธต่างแผลงอาณุภาพรบ รอญแฮ
นายและนายไล่มล้างชีพสิ้นสี่อสูร
          หกรถพิโรธเร้ารถผจญ
นิลราชญาณรศสุคนธ์โดดคว้าง
ชามภูวราชพิมลพานเรศ ชมภูแฮ
อีกวิสันต์สกัดง้างหกเงื้อรถโทรม
          หกทหารผลาญชีพสิ้นหกยักษ
ตีกทั่งรถทศภักตร์กลับแกล้ง
ฉีกขาฉีกแขนหักฅอราพ หกแฮ
โยนสู่ทศเศียรแสร้งเยาะเย้ยหยาบหยาม
          ทศเศียรเหนมอดสิ้นสิบรถ พิโรธเฮย
คว้างพระแสงจักกรดกราดเปรี้ยง
พระกฤบณก่งศรชด๔หัดถ์ผาด แผลงแฮ
ศรขจัดจักรเกลี้ยงกลาดล้างเหล่าอสูร
          สิบเศียรเสียจักรซ้ำเสียพหล หุนเฮย
แผลงสาตรแสนกว่ารณรถล้อม
พระตรีภพจอมพลแผลงผาด ศรแฮ
ศรรถหมดยับพร้อมกระบี่ฟื้นคืนเปน
          รถหักยักษตกกริ้วโกรธา
พระหัดถ์จับสาตราสิบเก้า
หัดถหนึ่งหักรถราเมศมุ่ง มล้างแฮ
รามลักษณชักศรเข้ารับป้องปัดมาร
          ต่างฟันต่างฟาดน้าวหน่วงประชิด กันแฮ
สนั่นลั่นถึงดุสิตสุดก้อง
พระรามแสดงฤทธิรันราพ ถลาเฮย
ซ้ำสอดแสงศรต้องอกเจ้าจอมอสูร
          ทศเศียรเจบแสบส้านพิศม์ศร
ร่ายพระเวทบวรกลั่นแกล้ว
ศรกลับขยับถอนถอยหลก
จวนค่ำซ้ำเลิกแคล้วคลาศเมื้อเมืองมาร
          ฝ่ายพระทรงครุธครั้นทศภักตร์
พานเลิกพหลยักษยับผ้าย
พระเสดจกับพระลักษณเถลิงอาศน์ อินทรเอย
พร้อมกระบี่นีกรย้ายยกเข้าค่ายคืน
          โอ้สงสารท้าวยักษยี่สิบ กรเฮย
เนาอาศน์ชลเนตรพริบพร่างพร้อย
ครางร่นบนอุบอิบ๕ออกชื่อ บุตรนา
ลูกหมดหลานน้องน้อยจิตรโอ้อกกู
          นั่งตรินอนตริแล้วเลงเหน
สหายรักปางตาลเปนช่วยได้
เรียบสาสน์สื่อข้อเข็ญแต่งทูต คุมแฮ
ทูตสู่สหายไท้ถิ่นด้าวปางตาล
          มูลพลำกำเริบร้ายแรงฤทธิ
ทราบลักษณลิขิตขุ่นแค้น
เหม่เหม่ปัจจามิตรประมาท กูฤๅ
กูจะจับขยี้แม้นหมู่ริ้นเหลือบยุง
          ตรัสแล้วลิลาศขึ้นสู่พระ พิ่เอย
ทูลเหตุสหัสสะเดชะท่านไท้
ตามสารเสรจสนองจะลาจาก เชฐแฮ
ช่วยเพื่อนชีพิตรได้โปรดข้าบาทบงษ์

จบห้องที่ ๘๒

  เนื้อความกล่าวถึงพระอินทร์สั่งให้พระวิศนุกรรมนำรถศึกมาถวายพระราม พระรามยกทัพไปประจันหน้ากับทัพทศกัณฐ์ สุครีพ หนุมาน องคต และนิลนนท์ สังหารสี่รถได้ ฝ่ายนิลราช ญาณรศสุคนธ์ ชามพูวราช พิมล ชมภู และวิสันต์ก็สังหารหกรถได้ ทศกัณฐ์โกรธขว้างจักรกรดเข้าใส่ทัพพระราม แต่พระรามแผลงศรทำลายจักรและเหล่าอสูรหมดสิ้น ในที่สุดพระรามแผลงศรเสียบอกทศกัณฐ์ ทศกัณฐ์ร่ายเวทศรก็หลุด เมื่อถึงเวลาพลบค่ำทศกัณฐ์จึงเลิกทัพ เมื่อกลับถึงกรุงลงกา ทศกัณฐ์ก็รำพึงถึงโอรสและอนุชาที่สิ้นชีพในศึกสงคราม แล้วนึกถึงมูลพลำสหายที่เมืองปางตาล จึงส่งทูตนำสารแจ้งขอให้มาช่วยรบ มูลพลำรับสารแล้วพลอยโกรธไปด้วย จึงขึ้นไปทูลลาสหัสเดชะเจ้าเมืองปางตาลขอไปช่วยทศกัณฐ์รบ