ห้องที่ ๗๗ : ขุนวิสูตรเสนี


           คอยเหตุควบม้าลุเฃตรขันธ์ ทวารเฮย
ลงจากอัศวจรัลห่อนยั้ง
ทราบปิ่นอสุรคัลไลนิเวศน์ บุตรแฮ
ตามกราบทูลเหตุตั้งแต่ต้นตามเหน
          บัดนี้มนุษย์ทั้งวานร
คมสาตรพรหมมาศศรเสียบม้วย
วายุบุตรแบกศีงขรเขาสัรพ ยาเอย
มาดับพิศม์รอดด้วยเดชได้อายยา
          ปางพงษพรหมเมศร์ได้สดับกิจ
หวาดวาบประหวั่นจิตรท่านแท้
เรียกอินทรชิตชิดอาศน์ปฤก ษาเอย
จักขจัดฆ่าศึกแพ้พ่ายได้โดยไฉน
          อินทรชิตประนดน้อมทูลสาร
โดยคิดกลกิจการกอบแก้
เอาหาญตอบต่อหาญเหนยาก อยู่นา
แม้นมนุษย์จักแพ้เพื่อด้วยกลลวง
          ขอประทานนักโทษอ้ายสุกขา จารเอย
แปรรูปดุจสีดาแน่งเนื้อ
ทำกลกล่าวมุษาลวงลักษณ รามพ่อ
ยังไม่ถอยทัพเมื้อมั่วพ้องพลลิง
          จักพาลพิโรธซ้ำสังหาร
ฆ่านาฎนิมิตรลาญชีพม้วย
ทำทีจักไปรานรอนอยุทธ ยานา
รามจักกลับทัพด้วยหวาดหน้ารวังหลัง
          ทวยอินทรขืนอยู่รั้งราวี
จักกอบการพิธีใหญ่แท้
นามกุมภนิยามีตำหรับ
เสร็จจักกลับมาแก้ฤทธิเร้าเอาไชย
          พระยายักษฟังชอบล้วนแหลมเฉลย
ตบพระหัดถ์ผางเผยพจนไท้
ทำเทิญอย่ารอเลยลวงลักษณ์ รามนา
กอบซึ่งกิจกลได้ดั่งนี้ดีเหลือ
          พลางมีสีหนาทใช้นครบาล
ต่างก็แล่นลนลานลุยั้ง
ไปเบิกสุกขาจารจากตรุ มานา
ท้าวธชี้เหตุตั้งแต่ต้นอวะสาน
          เองอย่าคิดอิดเอื้อนอาษา ไปเฮย
แปลงรูปดุจสีดาแน่งเนื้อ
อย่าคิดแก่ชีวาหวังศุข โพ้นเฮย
นึกว่าไว้ชื่อเชื้อชั่วฟ้าดินสูญ
          โทษเองก็ผิดล้นเหลือหลาย
ตรงกับบทกฎหมายที่ม้วย
อยากเปนก็คงตายตายเปล่า ไยเฮย
ตายกตัญญูด้วยดั่งนี้ดีเหลือ
          สุกขาจารสดับแจ้งใจหาย
รู้ว่าจักจำตายห่อนแคล้ว
สลดจิตรคิดเสียดายดวงชีพ
ไปตลอดวันนี้แล้วเลือดล้างคมขรรค์
          หักจิตรคิดดับได้โดยหมาย
เราก็ชัดชายชาญชาติเชื้อ
รับตายบ่รับตายตกแต่ ตายนา
เสียชีพชี้ชอบเกื้อเกรียติไว้ในสนาม
          จึ่งกราบทูลว่าข้าฤๅเสียว ใจเลย
มีแต่ชีพดวงเดียวแน่แท้
จักแทนพระคุณเจียวจุจิตร ข้านา
ฝากแต่บุตรเมียแม้อยู่พี้ภายหลัง
          สิบภักตรพยักด้วยดีใจ
ตอบว่าไป่เปนไรเรื่องนี้
สูลับประไลยไปปรโลกย์ โพ้นเฮย
เราจักยกชอบชี้ช่วยเลี้ยงบุตรหลาน
          สุกขาจารนบไท้ทูลแถลง
การซึ่งจักจำแลงยากแท้
ไปตระหนักรูปนางแหนงจักแปลก ไปนา
ขอพิศจำภักตร์แม้แม่นแล้วคงเหมือน
          ทรงสดับมธุรถ้อยทางแถลง
เราอะนุญาตฤๅแหนงจิตรเจ้า
จงเลงลักษณอย่าแปลงโฉมแปลก อนุชเนอ
สั่งเสร็จยุรยาตรเต้าสู่ห้องปรางศรี
          ขุนราพรับสั่งแล้วลนลาน
โดยพวกผู้คุมมารด่วนเมื้อ
ถึงสวนอยุทยานยังเพศ แปลงนา
เปนอรรูปตรุณเนื้อนิ่มน้อยนวลขำ
          เชิญพานบุบผชาติพริ้งเพรางอน
ดัดจริตจรัลจรจวบห้อง
เหนองค์อรรคบังอรเลออาศน์
พิศเพ่งเลงแลจ้องจับหน้าวงขนง
          ก้มเกล้าเข้าเกือบใกล้กราบกราน
ถวายภาชนดวงมาลย์ดอกไม้
สีดาตลึงลานแลหลาก ถามแฮ
นางนี่ผู้ใดใช้จุ่งชี้แจงแถลง
          ยักษีชี้ชื่อพร้องทูลพรร ณาเฮย
ชายเนตรจำลักษณสรรพ์เสร็จพร้อม
ลาเรวเร่งแปลงผันไป่ผิด นางนา
จรเร่งรีบมาน้อมหน่อเจ้าจอมมาร
          อินทรชิตหลากจิตรล้ำแลนาน
แจ้งว่าสุกขาจารจิตรชื้น
ออกพระโอษฐบริหารสั่งมาตย์ มารแฮ
เรวเร่งตรวจเตรียมพื้นพยุหตั้งตามขบวน
          อสูรรับสั่งแล้วทูลลา
จัดรถทศโยธาเทียบไว้
นางแปลงแทตยสุกขาจารนั่ง ท้ายแฮ
จัดเสร็จทูลหน่อไท้ธิราชเจ้าจอมณรงค์
          พระประดับเครื่องยุทธพร้อมพลางยูร ยาตรแฮ
ทรงรถเพชรไพรฑูริย์ทาบแก้ว
เครื่องสูงเบี่ยงบังสูรย์สมศักดิ์
โหรยักษชอบโชคแล้วลั่นฆ้องถวายไชย
          บอกมหามหุติฤกษชั้นไชยวาร
เคลื่อนรถทศทวยหาญโห่คฤ้ๅน
โลทันเงือดจรีทยานเขี้ยวแยก แสยะแฮ
เดินทัพเพียงภูมพื้นแผ่นหล้าเสทือนไหว
          พลคชสรวมสนะขึ้นขับคช
พลอัศวราชพยศย่างย้ำ
พลรถต่างขับรถเตือนเร่ง
พลบทกุมสาตรซ้ำโห่เร้าเอาไชย
          เทียบพลพลพยุหพื้นกุมภัณฑ์
ล้วนมหิทธิเหี้ยมหันโหดร้าย
เนืองแน่นอเนกนันต์นับสมุท
เร่งพยุหยาตรผ้ายแผ่นพิ้นสมรภูมิ์๑
          ถับถึงที่ยุทธยั้งหยุดพล
ทหารโห่เสร็จสามหนฮึกห้าว
พื้นพสุธาดลดุจล่ม ลงแฮ
ศีขรินทรร่อนร้าวร่วงพร้อยพรายสลาย

จบห้องที่ ๗๗

  เนื้อความกล่าวถึงกองคอยระวังเหตุกรุงลงการีบกลับไปทูลทศกัณฐ์โดยตลอด ทศกัณฐ์จึงปรึกษากับอินทรชิตหาทางกำจัดศึก อินทรชิตทูลว่าจะสู้รบด้วยกำลังนั้นไม่สามารถชนะพระรามได้ ขอให้เอาสุขาจารซึ่งต้องโทษหนีทัพ แปลงเป็นนางสีดาไปลวงพระรามพระลักษณ์ว่าหากยังไม่ยกพลกลับก็จะฆ่านางเสีย แล้วตนจะทำทียกทัพไปรบกรุงอยุธยาให้พระรามยกทัพกลับอยุธยาด้วยห่วงหน้าพะวงหลัง แต่ถ้าขืนอยู่รบต่อ ตนก็จะไปทำพิธีกุมภนิยาชุบตัวให้เป็นกายสิทธิ์แล้วจะกลับมาสู้รบเอาชัย ทศกัณฐ์จึงให้ไปถอดสุขาจารจากที่คุมขัง สั่งให้แปลงเป็นนางสีดา รุ่งขึ้นอินทรชิตให้นางสีดาแปลงนั่งท้ายรถยกพลออกไปที่สนามรบ