ห้องที่ ๗๓ : ขุนวิสุทธากร


           พิเภกรีบสู่ไท้ทูลแถลง
โดยคดีศึกแสดงเสรจสิ้น
พระสดับดุจศรแผลงอุระพลุ่ง เพลิงนา
รันทดแทบด่าวดิ้นสยบอั้นตันทรวง
          ตรัสว่าพิเภกแพ้กลเขา
ละพระอนุชเรามอดม้วย
ดูโฉดเช่นชายเขลามึนมืด
เสียเกียรติเสียอนุชด้วยเลศนี้ดีไฉน
          พระจับพรหมมาศแล้วจรลี
พิเภกกับบุตรระพีรุดผ้าย
พร้อมพานระโยธีโดยเสด็จ พระนา
คลาคล่ำมรรคาย้ายยาตรเยื้องจรจรัญ
          แสงโสมโอภาษแผ้วอัมพร
เสดจลุภูมสมรบ่ช้า
ทอดพระเนตรพวกพานรนาครัด รึงเฮย
วาบหวาดหฤไทยว้าว่าน้องเนาไหน
          ครั้นลุราชรถแก้วก่องศรี
ยลอนุชวาสุกรีรวบอ้อม
แต่บาทตราบนาภีผทมนิ่ง สลบแฮ
สองหัดถ์กระชากพร้อมเงื่อนเงี้ยวไป่ขยาย
          ฉวัดเฉวียนเปลี่ยนมกัคหล์กลใด
นาคบาศบคลีไคลยิ่งร้อน
รันทดฤไทยไหวหวาดเทวศ นักนอ
ลดพระองค์ลงช้อนเกษน้องวางเพลา
          พระเพ่งพินิจน้องปราณี นักแฮ
ทรงโศรกกำศรดทวีเทวศไหม้
ชลเนตรหลั่งภักตรฉวีภักตรสลด หมองเฮย
พลางร่ำรำพรรณไห้สอึกสอื้นอาดูร
          โอ้ลักษณอนุชผู้กลอยเข็ญ พี่เอย
ไฉนพ่อจึ่งมรณเหนหลากแล้ว
ฤทธิรงค์พ่อพูลเพ็ญเพียบยิ่ง ใหญ่นา
ฦๅเลื่องทั่วโลกย์แผ้วผ่องพ้องพรรณระพี
          ทรงศรสามเล่มล้ำเพลิงกัลป์
ภินภาคบัลลังก์อันเดชแกล้ว
ควรฤๅพ่อมาผันพ่ายนาค อสูรแฮ
เพราะสู่สงครามแล้วบ่ได้รวังองค์
          ปางต้องโมกขศักดิ์ด้วยทนงจิตร โพ้นนา
บัดออกรบอินทรชิตคาบนี้
พี่ได้ตักเตือนกนิฐเตือนยิ่ง เตือนนา
ฤๅพ่อควรมาลี้ล่วงแล้วลืมคำ
          พ่อจึ่งเสียแก่เสี้ยนดัษกร
แพ้พ่ายฤทธิรอนราพร้าย
ทศทิศจักฦๅขจรเกริกมุ่ง หมิ่นแฮ
อกพี่เพียงจักย้ายแยกด้วยอาไลย
          หากอนุชม้วยเชษฐจักมี ไชยเฮย
คืนมิ่งภัควะดีร่วมห้อง
คำฉินท์ทั่วธาษตรีบ่ว่าง เว้นเลย
ลาภแต่เมียเสียน้องประโยชน์ด้วยอันใด
          ความรักพี่รักเจ้าเทียมตน
อนุชรักโดยกระมลสัตย์อ้าง
แต่เยาว์ตราบเจริญชนม์ไปแตก ร้าวเลย
ไฉนพ่อจึ่งมาร้างพี่ไว้อาทะวา
          พระทรงกำศรดเศ้ราแสนศัลย์
ครวญคร่ำยิ่งจาบัลย์โอษฐอ้อน
ระทวยทอดพระองค์รันทดเสื่อม แรงแฮ
ทรบวิสัญญีซ้อนศพน้องเรียงเคียง
          พิเภกสุครีพทั้งพลากร กบี่แฮ
หวั่นจิตรคิดอาวรณ์เทวศเศ้รา
บางตนวิ่งวนสลอนบางอยู่ งานเฮย
บางยกสุคนธเต้าหลั่งแล้วชะโลมองค์
          ครั้นพระจตุรภุชได้สมฤดี องค์เอย
ถามพิเภกอสุรีไป่ช้า
อะนุชกับพลโยธีนาคบาศ รึงนา
ไฉนจะเกลื่อนพิศม์กล้ากลับฟื้นคืนชนม์
          พิเภกทูลไท้ว่าพลากร
ทั้งอนุชไป่มรณ์สลบแท้
ขอเชญพระทรงศรพลายวาต แผลงนา
สู่สุบรรณช่วยแก้ขจัดเปลื้องวาสุกรี
          องค์พระราเมศรได้สดบพจน ราพแฮ๑
เพยงลุรามฤตยรดผ่องแผ้ว
มีพระกระมลปลดปลิดเทวศ วายแฮ
วางพระอนุชแล้วเหนี่ยวน้าวธนูศิลป์
          ทรงแผลงพลายวาตก้องกัมปะนา
โชติช่วงดังดวงอาทิตยแผ้ว
ลุที่สถิตยครุธาพลนทราบ เหตุเฮย๒
ว่าพระทรงจักรแก้วตรัสให้หาครไลย
          จากพิมานมาศห้องสิมพลี
ปีกกระพือธาษตรีสนั่นก้อง
ถึงสฐานยุทธทฤษดีพระลกษณ สลบแฮ๓
ทั้งพวกพานรต้องนาคร้ายรึงสกนธ์
          จึ่งแสดงเดชด้วยฤทธี
โจมจิกวาสุกรีไล่ล้าง
นาคตื่นแตกตนหนีโดยด่วน
เพราะเดชสุบรรณร้างขจัดสิ้นสูญแสลง
          ปางองค์พระลักษณทั้งโยธา
นาคบาศคลาศคลาเคลื่อนพร้อม
สบลอองหิมะชะลาพิศม์สร่าง สงบแฮ
ยลพระจักรภุชน้อมกราบก้มประนมสลอน
          พระลักษณ์กอดบาทไท้เชษฐา ทูลแฮ
ข้าบาทวายชีวากลับฟื้น
เพราะพระเสดจมาโปรดช่วย ชีพนา
คุณพระหนักยิ่งพื้นแผ่นฟ้าธาตรี
          ขออาษาศึกสู้สนองพระ คุณแฮ
ไป่พรั่นฤทธิมาระเดชห้าว
จักผลาญเผ่าพงษอะริราช มลายนอ
จึ่งจะสมที่ท้าวปกป้องปองผดุง
          หริรักษตรัสว่าอ้ายอินทรชิต
ศรสาตรมันประลิทธิ๔กาจล้ำ
ใครอื่นจักต่อฤทธิเหนขัด ขวางนา
แต่อนุชยังพล้ำเพลี่ยงได้ดาลฉงน
          ทำศึกชำนะแพ้หากเปน ทั่วนา
ใช่จะปรากฏเหนแต่น้อง
พ่ออย่าขุกลำเค็ญขัดขุ่น แดแฮ
จงพ่อเรืองเดชก้องปราบเสี้ยนเศิกไกษย
          เวนัตขจัดนาคแล้วถวายกร กราบนา
ข้าบาทช่วยปราบบรเสรจแล้ว
ทูลลาพระภูธรจักรภุช แลแฮ
พลางทยานระเห็จแคล้วสู่ห้องพิมานสฐาน
          จึ่งพระหริรักษเอื้อนโองการ
ชวนอนุชาชาญเสด็จเต้า
ทรงรถสุรการเลิกพยุห์ ยาตรแฮ
ลิงโห่เอิกเกริกเร้ากลับยั้งพลับพลา

จบห้องที่ ๗๓

  เนื้อความกล่าวถึงพิเภกกลับไปทูลพระราม พระรามจึงเสด็จออกไปที่สนามรบพร้อมด้วยสุครีพและพิเภก เมื่อเห็นนาคที่รัดพระลักษณ์อยู่ ก็เข้าไปกระชากแต่ก็ไม่คลายออก จึงตรัสถามพิเภกถึงวิธีแก้ไข พิเภกทูลให้พระรามแผลงศรพลายวาตไปเรียกพญาครุฑ เมื่อพญาครุฑเห็นศรก็ออกจากวิมานสิมพลีมาที่สนามรบ สำแดงเดชจิกบรรดานาคที่รัดพระลักษณ์และเหล่าวานร พวกนาคก็เลื้อยหนีแทรกลงดิน พระลักษณ์และเหล่าวานรก็ฟื้น ต่อจากนั้นพญาครุฑก็ทูลลาพระรามกลับไปยังวิมานสิมพลี