ห้องที่ ๕๖ : หม่อมเจ้าอลังการ


          ตรีทัพเมฆนาศแจ้งจลาจล
ไมยราพรบมลายชนม์ชีพแล้ว
เกรงไวยวิกครองสกลนครเฃตร ใหม่เฮย
จักอยู่ไภยไม่แคล้วรีบขึ้นลงกา
          มาถึงนิเวศน์ท้าวทศกรรฐ์
จวบรุ่งแสงสุริยฉันส่องฟ้า
ขึ้นยังพระโรงคัลเคียมบาท
กับอมาตย์พร้อมหน้านอบน้อมทูลฉลอง
          ราตรีไมยราพเร้นสกดทัพ
ดึกดอดลอดจับราเมศได้
บหึงเหาะเรวกลับกรุงท่าน นาฮา
ส้งใส่กรงเหล็กไว้๑ที่ท้ายดงตาล
          ลิงทหารหาญห้าวชื่อหณุมาน
รุกบุกจับผลาญไมยราพม้วย
มอบแผ่นภพบาดาลไวยวิก ครองแฮ
พาพระรามคืนด้วยเดชห้าวหาญณรงค์
          ทราบเรื่องเคืองขุนแค้น๒โศกา ครวญเอย
เรืองฤทธิวิทยามาเพลียงแพ้๓
เสียศักดิพ่ายอ้ายพานรชาติ
เพราะพิเภกบอกกลแก้จึ่งด้นค้นถึง
          รำพึงศึกฮึกเหี้ยมจำหัก เสียเฮย
เหนแต่พระน้องจักหักได้
ธำรงฤทธิโมกขศักดิ์พรหมประ สาศนา
ตริเสรจสั่งสนมให้บอกน้องมาพลัน
          กำนัลเรวรีบแจ้งทูลไข
เชิญเสดจพระอนุชไคลเคลื่อนเฝ้า
อุปราชรีบครรไลยโดยด่วน
ถึงประนตนอบเกล้าพรั่งพร้อมประยูรวงษ
          ทศกรรฐ์ผันภักตร์เอื้อนตรัสขาน ไขเฮย
ไมยราพรอญศึกมลาญชีพแล้ว
เศกเหิมสุดหาหาญวงษราพ เราพ่อ
เหนแต่พ่อจักแผ้วปราบล้างไพรินทร์
          อุปราชทูลว่าเค้าเขญเรา นี้ฤๅ
เพราะแย่งชายาเขาขัดไว้
ใช่รามริริบเอาสมบัติ เรานา
ผิวะส่งสีดาให้เหตุร้ายมลายสูญ
          เจ้าพูดเอนแอบเข้ากับมนุษย
หัตถบาทน้องหญิงกุดเกือบม้วย
ตรีเศียรทูตขรบุตรพันหนึ่ง ตายพ่อ
บังอาจบุกรุกด้วยดังนี้ฤๅเหน
          องคตสุครีพทั้งหณุมาน
หักฉัตรสื่อสาสนผลาญเขตรกว้าง
พระเอยขนิฐหาญไปยั่ว ชายนา
กลับแต่งแต่ดีอ้างพระเฝ้าฟังสาร
          หณุมานสุครีพอ้ายองคต
ยงยุทธคิดชะนะหมดทุกผู้
หาชอบเชิดเกียรดิยศบำเหน็จ นายเอย
ตรัสสั่งให้ไปสู้แผกเยื้องยุติธรรม
          ทศกรรฐ์สดับกริ้วแผดเสียง
เองฃลาดอาจว่าเอียงอิ่กได้
จงคอยครอบครองเวียงกับพิเภก เถิดนา
กูจักสู้ตายไว้ชื่อเชื้อพงษ์พรหม
          ทานทัดหมายตัดเสี้ยนสุจริต
ใช่ขยาดปัจจามิตรยักเยื้อง
ความคิดไป่ถูกคิดข้าจัก ยกเฮย
ชีวิตรอยู่ใต้เบื้องบาทเจ้าจอมเวียง
          ทรงฟังเหือดกริ้วตอบวาที
ไหนศึกจักทานฝีหัดถ์เจ้า
จักแหลกภัศมธุลีด้วยเดช พ่อฮา
จงจัดพลยาตรเต้าอย่าช้ามโหทร
          มโหทรรับแล้วรีบจัดทหาร
ทัพน่ามหากาลกาจกล้า
ขวาซ้ายเลือกล้วนชาญเชิงศึก เสร็จเฮย
รถเรียบเทียบเกยถ้าขนิฐไท้เสร็จทรง
          จึ่งองค์อุปราชน้อมทูลลา
ทรงเครื่องทรงคทาวุธแกล้ว
เสร็จขึ้นราชรถคลาคลายเคลื่อน พลแฮ
รีบรุดถึงสนามแล้วสั่งยั้งอยุดขบวน
          ราเมศเสด็จออกข้าขุนกระบินทร์
นองอเนกสองธานินแน่นเฝ้า
สำเนียงสนั่นยินถามพิเภก ไปเฮย
ทศภักตรฤๅใครเต้าต่อร้ารณรงค์
          ขุนราพคิดตลอดถ้อยทูลไข
นายทัพกุมภกรรฐ์ใจสัตยหมั้น
อุปราชร่วมหฤไทยน้องทศ ภักตรนา
สุดขัดพี่เคี่ยวคั้นจึ่งต้องจำมา
          กุมภกรรฐ์นี้เพื่อนผู้สัตยธรรม์ แท้ฤๅ
แม้ว่าจริงควรผันผ่อนย้งง
ท่านจรบอกกุมภัณฑ์พี่กลับ เสียแฮ
เสร็จศึกเราจักต้งงแต่งให้ถวัลยเวียง
          พิเภกรับแล้วออกสนามยุทธ
หวั่นหวั่นครั้นถึงหยุดซบไหว้
อุปราชสบอนุชเพิกแผด เสียงเฮย
เองผิดกับพี่ไซ้ไป่ช้าคงหาย
          พี่ไล่ไป่เลี้ยงแน่วงษมี มากนา
ไยไม่อยู่จู่หนีสู่เสี้ยน
กลับผันพึ่งไพรีริส่าย ไส้นา
คิดฆ่าญาติให้เหี้ยนเห่อหน้ามาไย
          ซึ่งวงษข้ารักแม้นชีวัน ข้าเฮย
ทูลว่าพี่ยุติธรรม์กอบเกื้อ
ทศภักตรหยาบโมหันธ์หักส่วน หนึ่งนา
พี่ไป่คิดโอบเอื้อโปรดให้อัยสวรรย์
          อย่าลวงลวงแต่อ้ายผลาญวงษ
พิศณุสี่หัตถ์ทรงจักรล้ำ
ตรีสังขคทาองค์สถิตยอาศน์ นาคเอย
นี่มนุษยถือศรซ้ำพวกล้วนลิงไพร
          ถ้านรายน์จงแก้อรรถบัณหา กูเฮย
ชายทุรชนช้างงาเกกร้าย
หญิงโหดชาติ์มารษาชีโฉด
แม้ทราบกูจักผ้ายพยุหเข้าคืนเมือง
          พิเภกทาบเสร็จแค้นเคืองกรรณ
รีบกลับอภิวันท์ทูลถ่องถ้อย
ทรงตฤกฦกเล่ห์ผันประภาศ ถามฮา
พานเรศเหล่าใหญ่น้อยทั่วหน้าเหนไฉน
          ต่างคิดติดขัดอั้นอัญชุลี ทูลเอย
องคตควรพาทีฬ่อเค้า
ทรงฟังชอบรบอบดีดำหรัส สั่งเฮย
องคตท่านจงเต้าแต่งล้วนลวงมาร
          หลานอินทรยินสั่งแล้วบบนาน
กราบบาทพระอวตารห่อนช้า
รีบมาน่าพระลานแสดงเดช
หาญเหาะลิ่วลอยฟ้าลุท้องสนามไชย

จบห้องที่ ๕๖

  เนื้อความกล่าวถึงตรีทัพและเมฆนาศเสนาเมืองบาดาลเกรงจะมีภัย จึงพากันขึ้นมาทูลทศกัณฐ์ว่าไมยราพสิ้นชีพและไวยวิกขึ้นครองเมืองบาดาล ทศกัณฐ์จึงสั่งให้กุมภกรรณยกทัพไปรบพระราม กุมภกรรณกล่าวโต้แย้งทัดทานโดยชี้เหตุของเรื่องตั้งแต่ต้น และแนะให้ส่งนางสีดาคืน ทศกัณฐ์กริ้วเกือบจะตัดญาติ กุมภกรรณจึงจำใจรับคำสั่งยกกองทัพออกมา พระรามได้ยินเสียงทหารยักษ์โห่ร้อง พิเภกทูลพระรามว่ากุมภกรรณแม่ทัพเป็นยักษ์อยู่ในธรรม พระรามจึงให้พิเภกไปบอกกุมภกรรณให้ยกทัพกลับไป หลังเสร็จศึกจะให้ครองกรุงลงกา เมื่อพิเภกออกไปพบ กุมภกรรณจึงบริภาษว่าพิเภกเป็นไส้ศึกทำลายญาติวงศ์ ส่วนพระรามก็คือมนุษย์สองมือถือศร มีไพร่พลเป็นลิงป่า หากเป็นพระนารายณ์จริงแล้ว จะต้องแก้ปริศนาที่ว่า ชายทุรชน ช้างงารี หญิงโหดมารยา ชีโฉด นี้ได้ ถ้าพระรามแก้ปริศนาได้ก็จะยกทัพกลับกรุงลงกา พิเภกจึงไปทูลพระราม แต่ไม่มีใครแก้ปริศนาได้ พระรามจึงให้องคตไปลวงถามกุมภกรรณ