ห้องที่ ๔๓ : พระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้าจิตรเจริญ


          ทศเศียรสุรศักดิเจ้าจอมเมือง มารเอย
เถลิงอาศนรัตนเรืองมาศไล้
มวญมาตยดาษดาเนืองนบบาท พระนา
คอยรับ ๆ สั่งไท้ธจะอื้นโองการ
          บัดยินอุโฆษคลุ้มคัดณานต์๑
หินเสก็ดตกน่าฉานเฉียดใกล้
ตระลึงกระมลมารฉงนนึก ฉงายแฮ
ตรัสสั่งสุกรสารให้รุดเต้าตามดู
          สุกรสารรับสั่งคล้อยคลามา
เหนเหตุฝ่ายบุรพาภาคนั้น
สำรวมร่ายคาถาสามคาบ
กายกลับเปนเหยี่ยวดั้นเมฆผ้ายผันผยอง
          ร่อนฟ้ามาแกล่ใกล้คันธกา ลาเอย
ยลพวกลิงโยธาดื่นครื้น
บางทายทุ่มหินผาแตกขจัด ขจายแฮ
ต้องปีกมารตกพื้นพ่างม้วยชีวัน
          จวนตัวกลัวบ่พ้นไภยพาล
อ่านเวทของพรหมมานมอบให้
กลับเปนกระบินทรชาญไชยว่อง ไวพ่อ
เล็ดลอดปนพลได้โดดเต้นตามกัน
          พิเภกพิศพวกพื้นพานร
แม้นศึกสักแสนรอญร่นเต้า
ขนพองสยองสยอนแสยงเดช พระนา
แสนศุขเสื่อมโศกเศร้าสร่างสิ้นกินแหนง
          ขุนราพบัดบอกน้องพาลี
อสุเรศแปลงอินทรีย์ลอบเร้น
ปลอมปนพยุหโยธีหมายสืบ สารแฮ
แถลงเสรจลิลาศเขม้นมุ่งหน้ามาทูล
          ถึงถวายอภิวาทก้มเกศา สนองเฮย
ขอเดชพระบาทาปกเกล้า
มีอริอสุรามาลอบ
อุกอาจปลอมทัพเข้าสืบร้ายดีเรา
          พระทรงครุธพาหนผู้เพญยศ
จึ่งผาดเผยศุภพจน์ตอบถ้อย
เรวรีบจับรากษษแปลงอาตม์ ปลอมเอย
หมายมั่นสำคัญน้อยหนึ่งได้ฉันใด
          เวศสุญาณอัญชุลิตแล้วทูลพลัน
อันเพศพวกกุมภัณฑ์ทั่วผู้
เงามันบ่มีมันบพิรบ ตาฮา
แม้นพิศจักพึงรู้แน่ได้ดังประสงค์
          พระองค์ทรงสดับถ้อยทูลสาร
ตรัสสั่งหณุมารหาญเหิมกล้า
จงจับอสุรพงษพาลมาลอบ ปลอมเฮย
กูจักดูน้ำหน้าชาติอ้ายมารสถุล
          หณุมานรีบยาตรขึ้นเวหา หนเอย
ถึงทัพกลับกายาใหญ่ง้ำ
หัดถ์หนึ่งครอบโยธาทั้งหมด
ตอ้นออกที่ละตนน้ำจิตรจ้องจับมาร
          สุกรสารตกประหม่าหน้าซีดสลด ลงนอ
ลับฬ่อรอจ้องจดสุดท้าย
คิดลี้จะหนีสดสุดยาก นักเฮย
สุดคิดที่จักผ้ายย่อยั้งฟังการ
          วายุบุตรเหนกบี่นั้นจักหนี ไปนอ
พิศเพ่งสำคัญมีหมดสิ้น
โจมจับจิกเกษีสลัดรวบ ตัวเฮย
ลิงกลับเปนยักษดิ้นด่าวร้องฃอทัณฑ์
          โยธีพิโรธทั้งทัพขัน
เชือกรัดมัดมือพันผูกรั้ง
อุตลุดฉุดจรัลจูงรีบ ถวายเฮย
แถลงเหตุเสรจสรรพตั้งแต่ต้นจนปลาย
          พระทรงศรศักดิล้ำฦๅฤทธิ์
สั่งลูกพระอาทิตย์เดชร้าย
จงถามราพไฉนคิดลอบสอด แนมแฮ
ต้นคิดใครใช้อ้ายยักษนี้มาปลอม
          สุครีพรับสั่งแล้วซักถาม นามนา
ไฉนบ่อคิดเกรงฃามเดชไท้
ใครใช้เร่งบอกความโดยสัตย จริงเฮย
อยู่ที่ใดจึ่งได้ดอดดอ้มปลอมพล
          กุมภัณฑ์สารภาพสิ้นเสรจสาร
ข้าอยู่ลงกาสฐานถิ่นด้าว
นามข้าสุกรสารมารอมาตย์ทศ กรรฐพ่อ
หินตกตรงภักตร์ท้าวสั่งข้ามาดู
          จึ่งปลอมเปนเหยี่ยวฃ้ามมายล
หินกระทบปิกทนบ่อได้
แปลงเปนกระบินทร์ปนปลอมพวก ลิงแฮ
แสนผิดตามแต่ไท้โปรดข้าอสุรี
          ซักไซ้สิ้นเสรจข้อคำขาน
เสมียนจดคำขุนมารมั่นแล้ว
สุครีพรีบเรวคลานเฉียวฉับ
ทูลแด่พระจักรแก้วทราบสิ้นทุกประการ
          ยินสารสุดขัดแค้นเคืองนัก นพ่อ
เรวเร่งวางบทยักษ์อย่าช้า
โทษมันจักมีสักเพียงอย่าง ใดนอ
หาญหนักคิดหักกล้าบ่ได้เกรงฃาม
          รับสั่งวางบทตั้งไอยการ ศึกเฮย
แม้นอริปลอมพลหาญจับได้
แม้สองฆ่าหนึ่งประจานจงประจักษ์
ผู้หนึ่งทำโทษให้บอบแล้วปล่อยมัน
          สุกรสารสามารถผู้เดียวลี ลานา
ปลอมทัพจับไพรีราพได้
ผิวะล้างชีพยักษีเกียรติเงียบ เสียนอ
เฆี่ยนหนักศักหน้าให้กลับแจ้งนายมัน
          ราเมศเรืองเดชเจ้าอยุทธยา
ยินปฤกษาเสนาดั่งนี้
ต้องในหไทยปรารภตริ ไว้เฮย
พระจึ่งเผยพจนชี้ช่องเอื้ออวยตาม
          ราชมันอุตลุดเข้าปักหลัก
คาใส่มัดมือชักเชือกติ้ว
ผูกเอวผูกท้าวยักษยึดแน่น
บีบขมับติดไม้นิ้วเฆี่ยนซ้ำสองหวาย
          ครั้นเสรจสักหน้าผากเปนกา กบาทเฮย
เพชฌฆาฏราชมันพาผาดผ้าย
ตีฆ้องกระเวนมาโดยรอบ ทัพแฮ
ลิงด่าอสุเรศร้ายเอิกอื้ออลวล
          บัดบุตรภาณุมาศร้ายฤทธี
เสรจประจานอสุรีรอบแล้ว
จึ่งสั่งถอดยักษีปลดเครื่อง จำนา
ไล่ขับขุนราพแกล้วกลับเมื้อเมืองมาร
          สุกรสารแสนเจบช้ำกายา
ลิงปลดเครื่องพันธนาออกให้
แสนสุดหฤหรรษาโสมนัศ
แผลงฤทธิรัดรีบได้เหาะข้ามสมุทจร

จบห้องที่ ๔๓

  เนื้อความกล่าวถึงขณะที่ทศกัณฐ์ออกท้องพระโรง ได้ยินเสียงกึกก้องทั่วท้องฟ้าและเห็นสะเก็ดหินตกลงมาก็สงสัย จึงสั่งสุกรสารให้ไปดู สุกรสารแปลงเป็นเหยี่ยวบินไปที่เขาคันธกาลาถูกสะเก็ดหินตกลงมา จึงแปลงเป็นวานรปะปนไปกับไพร่พลวานร พิเภกเมื่อเห็นฤทธิ์เหล่าวานรแล้วก็สิ้นสงสัย และแน่ใจว่าถึงแม้ข้าศึกจะมีมากสักเพียงใดก็จะขยาดกลัวเดชานุภาพของพระราม จากนั้นพิเภกจึงบอกสุครีพว่ามียักษ์แปลงตัวปนอยู่ในกองทัพ พระรามจึงสั่งหนุมานให้ไปจับตัวมา สุครีพซักถามได้ความจริงแล้ว รับบัญชาสั่งเฆี่ยนและสักหน้า พาประจานรอบกองทัพแล้วปล่อยตัวไป