ห้องที่ ๑๘ : พระเทพกระวี


          พระพรตคิดขุ่นแค้นชนนี ท่านนา
ครวญพร่ำโศกแสนทวีเทวศไห้
ไป่สนานวรอินทรีย์องค์ห่อน ประดับแฮ
ทรงแต่ธนูเคยใช้เสด็จด้วยอนุชา
          สององค์เสด็จสู่ท้องพระโรงคัล
ปทับแท่นทาบสุวรรณ์ตรัสใช้
มุขมาตยสุมันตันจงจัด พหลแฮ
รถพระชนนีไท้ปะเทียบพร้อมแสะสาร
          พระกนิฐราเมศอ้างอรรถแถลง
เราจักยาตรพนัศแขวงรับท้าว
พระจักกฤษณเสดจแฝงอยู่ทิศ ใดพ่อ
หวังพบเชิญสู่ด้าวเพื่อให้ครองนคร
          สุมันตันรับสั่งแล้วคลาไคล มาฮ
า จากพระโรงจัดไหยเรศช้าง
พลรถบทจรในวันหนึ่ง เสรจแฮ
สิบหมู่ถือสาตรคว้างไขว่คว้าตาวธนู
          จัดรถที่นั่งน้องอวตาร
รถชนนีนงคราญแต่งไว้
รันแทะประเทียบขนานเตรียมเสรจ
ทูลแด่สองท่านไท้ว่าพร้อมจัดขบวน
          สองกระษัตริย์ทราบเข้าที่สรง
ไขสุหร่ายโปรยชลลงพุ่งฟุ้ง
สนานเสรจอุไภยองค์ทรงเพศ ผนวชแฮ
หนังพยัคฆ์ครองไป่สดุ้งมุ่นเกล้าทรงชฎา
          ทรงเครื่องผนวชเสรจแล้วลีลา
มาถิ่นพระมารดากราบเฝ้า
ทูลเชิญเสดจยาตราทรงรถ มณีแฮ
สองพระชนนีเจ้าเพ่งคล้ายอวตาร
          พระกฤษณุรักทั้งอนุชา
เมื่อจากเมืองผูกชฎาห่อเกล้า
เหมือนพระพรตทรงมาหวลคิด ถึงแฮ
กรกอดสององค์เศร้าโศกซ้ำรำพรรณ
          ส่างโศกสี่กษัตริย์เร้ารีบลี ลาศนา
มาสู่พระเจดีย์ธาตุท้าว
บังคมพระอัฐิทวีเทวศโศก ถึงแฮ
พลางร่ำครวญดุจร้าวอุระร้อนพรรณา
          วายกำศรวญสี่ไท้เสดจมา
ทรงรถพร้อมโยธาแห่ห้อม
เดินพลพยุหยาตราออกจาก นครแฮ
ไกยะเกษีด้อมนั่งท้ายรถทรง
          ยกทวยหาญพรั่งพร้อมโดยสถล มารคแฮ
ภอบ่ายพระสุริยนลับไม้
เข้าแดนอุทยานดลมุขมาตย์ ทูลเอย
คราวเมื่อสามอิศรไท้ลุด้าวสวนขวัญ
          เวลาดึกพระหลีกลี้หนีพล ไปพ่อ
หาไม่ทราบแห่งหนพนัศดั้น
ทรงฟังข่าวผ่าวกมลแสนโศก ถึงแฮ
ตรัสว่าเชษฐานั้นเสด็จด้วยบาทา
          เราจะไปรถนี้นึกหมอง ใจนา
เหมือนไม่เคารพลอองบาทไท้
ตรัสแล้วกระษัตริย์สององค์จาก รถแฮ
ยุรยาตรชมมิ่งไม้หยุดยั้งพลพฤนท์
          พักพหลอยู่ที่ท้ายอุทยาน
จนล่วงราตรีกาลรุ่งเช้า
ห้ากระษัตริย์ยกทหารแห่โห่ มานา
เดินรถคชแสะเร้าลุด้าวอาศรม
          ถิ่นวสิฐสวามิตรเชื้อชีไพร
ถึงเฃตรหยุดพลไกรพักยั้ง
ห้าองคจึ่งคัลไลยังกุ ฎีแฮ
สำนักนิ์ดาบศทั้งอิศรไท้เบญจองค์
          อภิวาทนักพรตแล้วพาที
ถามถิ่นพระจักรีอีกน้อง
กับภัควดีสีดาเสดจ ใดนา
หมายจักพบเผ่าพ้องทราบแล้วจงแถลง
          สองดาบศว่าครั้งตาเนา เวียงนา
กอปกิจพระศพเผาจวบแล้ว
สามกระษัตริย์เสดจเทาร์ทุรจาก กรุงแฮ
บประสบตาแคล้วไป่แจ้งหนจร
          พระพรตพระสัตรุศไห้โศกศัลย์
เธอคร่ำครวญจาบัลย์บ่นเศร้า
สองพระมาตุรงค์รันทดกอด ปลอบเฮย
จงดับโศกคิดเต้าสืบให้พบนรายน์
          จงอ้อนวอนท่านทั้งสองชี
นำพนัศแนววิถีอย่าช้า
สององค์สร่างโศกีชวนท่าน ไปเฮย
ดาบศรับห่มผ้าเปลือกไม้นำทาง
          ห้ากระษัตริย์อีกทั้งสองดา บศแฮ
มาที่ประชุมโยธาแห่งหั้น
ให้พระพรตเนาราชะรถ ทรงเอย
ภาเที่ยวในไพรดั้นสืบไท้ทรงสังข
          ข้ามธารเหวโขดข้างเนินไศล
เหนพฤกษทิวไร ๆฝั่งน้ำ
นามเรียกสะโดงในแนวป่า นั้นนา
รีบเร่งพหลล่วงล้ำลาศเข้าเฃตรนัที
          ฝ่ายนายพรานชื่ออ้างกุขัน
คราวพบพระทรงธรรม์พิศณุไท้
จากพระพ่าห์สุบรรนานล่วง มาแฮ
เกณฑ์บ่าวกระเวนให้ด่านตั้งรวังทาง
          ครั้นอาทิตย์แจ่มแจ้งคัคณานต์
ภาพวกเผ่าบริวารตรวจแคว้น
ยินเสียงหมู่ทวยหาญโห่ฮึก มานา
ปีนพฤกษดูเหนแค้นคิดแท้ศัตรู
          เหนนายพลแน่งน้อยโสภา
ลม้ายรูปพระจักราวุธท้าว
ชรอยพระพรตตามมาเปนขบถ พระแฮ
จับหลอดเป่าเสียงกร้าวเรียกพ้องบริวาร
          พรานไพรไพร่ใหญ่น้อยมากอนันต์ มาแฮ
ฟังเป่าหลอดสำคัญกึกก้อง
เรียกพวกเพื่อนในอรัญเรวเร่ง จรเฮย
ถึงที่ประชุมซ้องอยากรู้การนาย
          กุขันจึ่งสั่งให้เตรียมตน
ทาว่านยาคงทนกลั่นกล้า
อาวุธเทิดมาดลทางทัพ ยกแฮ
ดาประดังขวางหน้ากล่าวท้ารณรงค์
          พระพรตฟังจึ่งแจ้งตามสัตย จริงแฮ
เราจักมาเชิญขัติย์พี่น้อง
ถวายครองราชสมบัติใช่เล่ห์ ลวงนา
พรานเชื่อคำท่านพร้องนอบเฝ้ามาตุรงค์
          ทูลรับจักช่วยข้ามส่งเสดจ ไปแฮ
เรือจัดมาพร้อมเสร็จนัปร้อย
ถวายของป่าเบดเตล็ดหลายอย่าง
เชิญสถิตยนาวาคล้อยบากข้ามชโลธร

จบห้องที่ ๑๘


  เนื้อความกล่าวถึงหลังจากถวายพระเพลิงพระศพท้าวทธรฐแล้ว พระพรตสั่งให้จัดไพร่พล เตรียมออกตามหาพระราม พระพรตและพระสัตรุดผนวชเป็นฤษี แล้วทูลเชิญนางเกาสุริยาและนางสมุทเสด็จออกจากกรุงอยุธยา นางไกยเกษีทราบก็แอบขึ้นท้ายรถทรงไปด้วย เมื่อขบวนเสด็จไปถึงอุทยานที่พระรามทรงละไพร่พลและทรงดำเนินต่อไป พระพรตก็คิดว่าไม่สมควรที่ตนจะประทับรถ จึงชวนพระสัตรุดดำเนินนำ ขบวนเสด็จไปถึงอาศรมพระฤษีวสิฐและพระฤษีสวามิตร พระพรตขอให้พระฤษีทั้งสองนำทางไปจนถึงแม่น้ำสะโตง พบพรานขุขันพร้อมด้วยบริวาร เมื่อพระพรตแจ้งให้ทราบว่าจะมาเชิญพระรามกลับไปครองราชสมบัติ พรานขุขันจึงจัดเรือพาขบวนเสด็จข้ามแม่น้ำ