ห้องที่ ๑๗๗ : ขุนท่องสื่อคนเก่า


           สองสมเด็จอนุชไท้ ทรงสังข์
สถิตยเทพบันลังก์ รถแก้ว
เห็นพระนัดดาฟัง ศึกเสร็จ กลับแฮ
ทวีราชจากรถแล้ว ริบเข้าปลององค์
           พระพรตโอบอุ้มพระ มงกุฏ
พระลบพระสัตรุศ กอดไว้
รับขวัญพระหลานสุด สายสวาศ อาเฮย
สมเกียรติเปนหนอไท้ กฤษณผู้ผดุงธรรม
           สี่กระษัตรต่างเสด็จขึ้น รถไคล
โดยด่วนลุกรุงไกย เกษพร้อม
เสวกประชาใน นัคเรศ ทราบแฮ
ต่างรีบมาคอยน้อม นอบเกล้าถวายพร
           ถึงสฐานรถเข้าเทียบ เกยสุวรรณ์
กระษัตรสี่สู่โรงคัล มาตย์เฝ้า
ประทับแท่นทองพรรณ พจนาดถ์ ถามฮา
สมเดจพระไอยกาเจ้า เสด็จได้ใครตาม
           เสนาประนตน้อม ธิบดินทร์
ทูลว่าพระโควินท์ รับไว้
ฝ่ายในทราบระบินทร ราชปทับ พระโรงแฮ
ต่างพรั่นผิดคิดได้ ด่วนขึ้นเตรียมคอย
           พระพรตลีลาศเข้า ปรางรัตน์
ปทับแท่นทรงตรัส เกริ่นถ้อย
ขุนราพรวบสมบัติ บำเหน็จ ไฉนนา
อนงค์นบน้ำเนตรย้อย เยี่ยงต้องอสนี
           ฝืนจิตรคิดกลาวแก้ กราบทูล
ไม่ชั่วเหมือนชั่วพูน เพิ่มซ้ำ
กลัวไภยสุดจักยูร ยาตรพึ่ง พักนา
เหลือจะให้เห็นน้ำ จิตรข้าบาทบงษุ์
          ฟังกล่าวพผ่าวอ้าว อาวรณ์
เสด็จสู่ราชบรรจฐรณ์ แท่นแก้ว
คณึงนาฎอิกราษฎร โดยยักษ หยามเฮย
โอ้พระไอยกาแคล้ว คลาศห้องเหมสฐาน
           แต่รันจวนจวบแจ้ง รังษี
ออกพระโรงเสนี นอบเกล้า
พระตรัสสั่งให้ตรีธาเทียบ พลแฮ
สุครีพรับรีบเร้า จัดพร้อมพหลหาญ
           สี่กระษตรเสด็จเฃ้า สรงเสร็จ
ทรงเครื่องประดับเพ็ชร์ ผ่องพื้น
กระษัตรสี่องคเสด็จ เถลิงราช รถเฮย
ยกพยุหยาตราครื้น ครั่นก้องพนัศสฐาน
           ฝายท้าวไกยเกบทั้ง พงษพันธ์
อำมาตยอีกกำนัน ทั่วหน้า
สดับเสียงพิฦกผัน ผ่ายวิ่ง วนฮา
เฃ้ากอดนักสิทธิว้า วุ่นกลุ้มรุมระดม
           สี่รถขับเร่งร้อน ราวไพร
ลุเฃตรศาลาไลย หยุดยั้ง
ลงจากราชรถไชย จรรีบ มาแฮ
ถึงนบนักสิทธิทั้ง ท่านไท้ไอยกา
           พระจอมไกยเกษเอื้อน โองการ
กรกอดสองพระหลาน ร่วมร้อน
เล่าทุกข์ซึ่งทรมาน หมดเรื่อง แล้วเฮย
ห้ากระษัตรโศกสท้อน ทั่วหน้านางใน
           โควินท์ยินศับท์แสร้ โศกบวาย
จึ่งกล่าวพจนพิปราย เปรียบแก้
ทุกข์ศุขสิ่งอันตราย สาหรับ ตนนา
ผิว่าใครพบแม้ ดับได้จึ่งดี
          พระภูมีสดับถ้อย วายทุกข์
ดำรัสถามความยุค แต่กี้
คราวอสุรบุกรุก รบรับ ไฉนพ่อ
สองราชกุมารนี้ หน่อเนื้อกระษัตรไหน
           สองหลานฃานตอบถ้อย ไอยกา
สองกุมารบุตรรา เมศรท้าว
มงกุฎลบสมยา ปรากฎ
ศรสิทธิเรืองห้าว หักเสิยนเศิกแสวง
           เมื่อพระพิศณุได้ ทราบสาร
รับสั่งสองกุมาร เคลื่อนคล้อย
ฃ้าสมทบทวยหาญ มาช่วย ทราบแฮ
ถึงด่านหลานทราบถ้อย ว่าไท้เสียนคร
           จึ่งขับพลเร่งร้า ราพขจาย
พลประยุทธยักษตาย แตกบ้าง
วิรุณพัทบุตรชาย รบลบ ผลาญนอ
มงกุฎพิฆาฏมล้าง ชีพท้าวคนธรรพ์
           เสรจศึกยกพยุหเต้า ตามมา เฝ้าแฮ
องค์พระไอยกา สดับถ้อย
ว่าชะนะอสุรา ราชชื่น ชมเฮย
อุ้มกุมารหลานน้อย แนบเอื้อนอวยไชย
           สองดไนยนารถน้อม รับพร
พระพรตสัตรุดวอน ท่านไท้
บัดนี้เสื่อมดัษกร เชิญเสดจ กลับเอย
ต่างประนมหัตถไหว้ กล่าวถ้อยลามุนี
           พระนักสิทธิจึ่งเอื้อน อวยพร
ห้ากระษัตรประนมกร รับแล้ว
ไอยกากับหลานจร ยังร่ม ไทรเอย
ทรงเครื่องอาภรณแพร้ว เพชรพร้อยพรายพราว
          กรายกรยุรยาตรขึ้น รถทรง
มงกุฎลบสององค์ รถหน้า
รถไกยเกษรถอนงค์ ประเทียบ งามแฮ
พระพรตสัตรุศล้า รถรั้งหลังพล
           แตรสังขพิณพาทยก้อง โกลา หลเฮย
เสียงพวกพลโยธา โห่ผ้าย
เสียงรถคชอัศวา ไววิ่ง
มวญหมู่มฤคร้าย เรเร้นเผ่นหนี
           สี่กระษัตรกับทั้ง ไอยกา
ประทับแรมมรรคา ค่ำค้าง
กำหนดเจ็ดทิวา ลุถิ่น
ไกยเกษบุรีร้าง เริศไร้โรยนรินทร์
           รถถึงจึ่งเทียบแก้ว เกยไชย
เสดจสู่ปรางอำไพ ห่อนช้า
สถิตยเหนือแท่นอุไร เรืองโรจ
สบภักตรสนมเสนอหน้า โศกช้ำระกำทรวง
           พระสั่งวิเศศเลี้ยง พลฃัน์
คาวและหวานครบครัน ทั่วหน้า
ประทานเครื่องปิลันท์ สี่นัด ดาแฮ
บำเหนจสิ่งสินข้า บาทถ้อนทวยหาญ
           การเสรจสี่กระษัตรเฝ้า นบลา
ตรัสสั่งให้ทูลรา เมศรเจ้า
สี่ราชรับรีบมา ทรงเครื่อง เสรจเอย
ขึ้นรถเคลื่อนพลเร้า รีบผ้ายไพรพนม
           เดินพลประทับร้อน แรมมา
บันอยุทธยา อยุดผ้าย
รถเรียบเทียบเกยคลา ไคลจาก รถแฮ
งามสี่กระษัตรคล้าย อมรขึ้นปรางสุวรรณ

จบห้องที่ ๑๗๗

  เนื้อความกล่าวถึงกษัตริย์ทั้งสี่เสด็จไปถึงเมืองไกยเกษ พระพรตตรัสถามถึงท้าวไกยเกษ เหล่าเสนาทูลว่าท้าวไกยเกษได้รับความช่วยเหลือจากพระฤษีโควินท์ รุ่งเช้าจึงนำไพร่พลไปเฝ้าท้าวไกยเกษที่อาศรม ท้าวไกยเกษตรัสถามถึงสองกุมารก็รู้ว่าพระมงกุฎกับพระลบเป็นโอรสของพระราม จากนั้นพระพรตกับพระสัตรุดทูลเชิญให้ท้าวไกยเกษกลับคืนเมือง กษัตริย์ทั้งสี่ก็กลับไปเฝ้าพระรามยังกรุงอยุธยา