ห้องที่ ๑๗๖ : หลวงบรรหารอัตถคดี


           พระพรตตรัสสั่งซ้อม สองหลาน ท่านนา
พระลบทัพน่าชาญ เชี่ยวแกล้ว
จอมพลพระบุตรหาญ หักศึก นาพ่อ
อาทัพกองโกรยแผ้ว เผดจเสี้ยนดัษกร
           สั่งสุครีพนิลพัทให้ จัดทัพ
สองกบี่เทียบพลสรรพ เสรจถ้วน
พลกบินทร์ทัพน่ากับ ทัพใหญ่ ยงเฮย
สองทัพหลังพลล้วน มนุษย์ทั้งกุมภัณฑ์
           สี่องค์ทรงเครื่องแล้ว กุมศร เสดจเอย
เถลิงรถรัตนบวร ฉัตรกั้ง
ได้ฤกษเร่งรถจร พลโห่ สนั่นแฮ
ลุสมรภูมิ์ตั้ง ทัพหมั้นสุบรรณ์นาม
           คนธรรพนุราชทั้ง ราชบุตร
ทรงเครื่องพิไชยยุทธ รยับแพร้ว
จับศรจักรวราวุธ จรสถิตย รถเฮย
เร่งขับพลากรแกล้ว เกริกด้าวดลสนาม
           วิรุณพัทบุตรท้าว คนธรรพ์
ยลกระษัตริย์พลขันธ ศึกสู้
ดูหมิ่นว่าเดกอัน ขีรดื่ม วายฤๅ
ไปแข่งเคียงควรผู้ ใหญ่โต้ต่อณรงค์
           พระลบเฉลยฉลาดแก้ กันอา ท่านแฮ
เองเทียบบาทมุลิกา ท่านไท้
บควรคู่อิศรา เรืองเดช
เพียงแต่เด็กอาจได้ เผด็จเกล้ามารถวาย
           บุตรมารดานเดือดกริ้ว ตรัสตวาด
อุเหม่เองบังอาจ อวดกล้า
ทหารเรวเร่งจับฟาด ฟันอย่า ยั้งเฮย
พลยักษบึกบึนบ้า บิ่นเข้าประจัญบาน
          พลลิงโลดรุกเร้า รบรับ ยักษแฮ
ดุต่อดุโดดจับ ฟาดทิ้ง
ฟันแทงแย่งยุทธสับ สนกลาด กลุ้มนา
พลยักษแตกตายกลิ้ง เกลื่อนพื้นสมรภูมิ์
           อสุรผัดโผนเผ่นร้า รณวุธ
นิลราชตรีจักรยุทธ แย่งแย้ง
มัจฉานุฉวยฉุด กุมภะ สูรเฮย
นิลเอกตรีกันแกล้ง กลั่นสู้ดูหาญ
           ขุนกระบี่สี่มล้าง กุมภัณฑ์ สี่เอย
บุตรราพจักรเพลิงควัน เควี่ยงล้อม
พระพรตเสี่ยงศรพลัน แผลงดับ จักรนา
ถูกรถยักษหักพร้อม อัศวล้มลาญประไลย
           ลูกยักษภักตรคว่ำล้ม โลดหลบ ถลาแฮ
โถมถีบรถพระลบ ทลึ่งล้าง
เหยียบบ่าอสุรสบ ทีท่า สู่เฮย
พระลบทรงศรง้าง หวดต้องมารกระเด็น
           ราพแผลงศรสิทธิแกล้ว เปนอา วุธแฮ
หล่นเสียบพลสวา วอดสิ้น
พระลบลั่นศิลป์ประดา ดานเดช
ต้องวิรุณพัทดิ้น แด่วม้วยลิงเกษม
           คนธรรพ์บงบุตรม้วย เมินภักตร์ สอื้นเอย
ชลเนตรหยดร่ำรัก รุ่มเศ้รา
ดุจใครลอดแขวะควัก ดวงจิตร เจียวพ่อ
ถือพิโรธเร่งรถเร้า รุกร้นพลไกร
          พระบุตรเหนราพร้าย รุกพล มาแฮ
จึงเร่งรถขับพหล ฮึกแกล้ว
ทัพปะทะกันกล ชลกระทบ ผาเฮย
ต่างเลือนราชรถแก้ว สกัดกั้นกึ่งสนาม
          พระยายักษฮักฮึกเกรี้ยว โกรธตรัส
อุเหม่มากาจสกัด กีดหน้า
ไป่รู้จักพิบัต ชีพวอด ไวเฮย
ตาปู่เองยังว้า วิ่งทิ้งเมืองหนี
           บุตรจักรรัตน์ตรัสโต้ ตอบพระยา มารแฮ
สมเด็จพระไอยกา แก่แล้ว
เองจึ่งหักหาญภา ราสดวก ได้เฮย
ชีพท่านฤๅจักแคล้ว คลาดพ้นกรเรา
           แทตย์กระทืบบาทแค้น ขับทหาร
เรวเร่งรดมกันผลาญ อย่ายั้ง
โยธีฝ่ายทัพมาร มุทลุ
ต่างแกว่งหอกดาบดั้ง โดดเข้าโถมผจญ
           ลิงพลโผนเผ่นต้าน ตีพล ยักษนา
เปนหมู่หมู่แรงรณ รบเร้า
แทตย์เสียท่าเหลือทน ถอยล่า ไปแฮ
นายยักษกองหนุนเข้า สกัดต้อนพลผจญ
           ฝ่ายสุรเสนอิกทั้ง สุรการ
เหนยักษรุกรำบาน บุกจ้ำ
แกว่งขรรค์โดดสังหาร ยักษวิ นาศแฮ
สองกระบินทร์ทลวงห้ำ รถม้าคชาไปลย
           สี่ขุนมารทลึ่งเงื้อ คทารัน
สองกระบินทรโถมถลัน หลบคว้า
แทตย์ติกระบี่ฟัน ราพหวด สวาแฮ
ทรหดอดทนว้า วุ่นสู้ชุลมุน
           สุรเสนเหยียบบ่าทั้ง สองมาร
สองราพร้ายสุรการ จับไว้
ขึ้นเหยียบบ่าแทตยทยาน ยงยุทธ สวานา
ยักษสี่ลิงสองได้ เผด็จเกล้ามารโยน
          พระยายักษยลยิ่งแค้น เคียดสวา
ทรงลั่นศรศักดา เดชก้อง
กระจายทั่วนภา กาศหล่น ลงเฮย
ถูกพวกพลสวาร้อง โดดดิ้นมลายปราณ
           บุตรสี่กรโก่งน้าว พลายวาต แผลงแฮ
เปนพยุห์กรตเกริกผาด พัดกชั้น
ต้องพลราพพินาศ นอนก่าย กันนา
รถยักษหักสบั้น กระบี่ฟื้นคืนเปน
           อสุรินท์ตกรถคว้า อาวุธ
ขึ้นเหยียบรถพระบุตร ย่างย้าย
ต่างองค์ต่างสัปยุทธ์ ยักษพลาด ที่นา
พระบุตรโบยราพร้าย ตกพื้นปัถพี
           ธลงจากรถขึ้น อังษา มารเอย
หัดถ์จับเกษอสุรา รบเร้า
ศรทรงหวดแทตยถลา ถอยห่าง กันแฮ
ยักษกลับขับพลเข้า แข่งหน้าดาประดัง
           พระกุมารหน่วงน้าว ศรศรี แผลงแฮ
ผลาญพวกยักษชีวี วอดสิ้น
ศรเปนสี่นารี รำร่าย เรียงเอย
แกล้งกล่าวบทชดลิ้น ฬ่อเย้าหยันมาร
           ราพเขินเมินภักตร์เศร้า กำสรด
เสียบุตรไพร่พลหมดมอดม้วย
องค์เดียวเปลี่ยวทรวงสลด ตลึงเพ่ง นางเอย
จับจักรคว่างไปด้วย เดชล้อมบุตรนรายน์
           พระบุตรแผลงสาตรล้าง จักรทลาย
ศรเสียบอุรยักษวาย วอดแล้ว
เทพโปรยบุบผชาติผาย โอษฐแซร่ ซร้องนา
สองกุมารกมลแผ้ว กลับเฝ้าปิตุฉา

จบห้องที่ ๑๗๖

  เนื้อความกล่าวถึงพระพรตให้พระลบคุมทัพหน้า พระมงกุฎคุมทัพหลวง ส่วนพระองค์คุมทัพหลังคอยช่วยเหลือ ฝ่ายวิรุณพัทซึ่งเป็นทัพหน้าของฝ่ายยักษ์เห็นพระลบยังเยาว์ จึงดูหมิ่นว่าพระลบยังเป็นเด็กไม่คู่ควรที่จะสู้รบกับตน พระลบจึงว่าถึงเป็นเด็กก็จะตัดหัววิรุณพัทได้ เมื่อทัพทั้งสองฝ่ายเข้าต่อสู้กัน อสุรผัด นิลราช มัจฉานุ และนิลเอก ก็สังหารรณวุธ ตรีจักร กุมภสูร และตรีกันซึ่งเป็นแม่ทัพยักษ์ได้ วิรุณพัทขว้างจักรเพลิงมาล้อมทัพวานร พระพรตแผลงศรให้เพลิงดับและทำลายรถทรงของวิรุณพัท วิรุณพัทเข้าต่อสู้กับพระลบถูกศรสิ้นชีพ ท้าวคนธรรพ์เห็นโอรสสิ้นชีพก็เร่งพลเข้าต่อสู้ พระมงกุฎเห็นจึงเข้าขวางไว้ ทั้งสองเข้าต่อสู้กัน ฝ่ายสุรเสนและสุรการสังหารแม่ทัพยักษ์ทั้งสี่ได้ ท้าวคนธรรพ์เคียดแค้นจึงแผลงศรกระจายเต็มท้องฟ้าทำให้พลวานรล้มตาย พระมงกุฎจึงแผลงศรพลายวาตเป็นลมกรดกระหน่ำยักษ์ล้มตาย ฤทธิ์ของศรทำให้ทหารวานรคืนชีพ และศรทำลายรถทรงท้าวคนธรรพ์หักสะบั้น ท้าวคนธรรพ์ตกจากรถและกระโดดขึ้นเหยียบรถทรงของพระมงกุฎ แต่ถูกพระมงกุฎตีด้วยคันศรตกจากรถ แล้วพระมงกุฎแผลงศรฆ่าพลยักษ์ตายหมด และศรกลายเป็นนารีสี่นางร่ายรำกล่าวเยาะเย้ยท้าวคนธรรพ์ ท้าวคนธรรพ์นึกสลดที่โอรสและทหารตายทั้งหมด จึงขว้างจักรเข้าล้อมพระมงกุฎ พระมงกุฎจึงแผลงศรทำลายจักร และศรเข้าเสียบอกท้าวคนธรรพ์สิ้นชีวิต