ห้องที่ ๑๖๖ : พระธรรมกิติ


           องค์กุเวรณุราชร้าย ฤทธิรุตม์
ครองนครกาลวุธ แว่นแคว้น
อรรคเรศเกษนีนุช นางกระ ษัตริย์เอย
บุตรชื่อตรีปักกันแม้น เนตรท้าวเธอถนอม
           ตรีปักกันลาชนกทั้ง ชนนี
จักประพาศพนาลี ล่าเนื้อ
ลากลับสั่งโยธี เสร็จสู่ สรงเอย
ทรงเครื่องทรงศรเงื้อ สง่าทั้งคทาทรง
           มาทรงสินธพเท้า เทียมลม
พลกากสี่หมู่ชม ชอบเต้น
เร่งรีบลุพนัศพนม แนวป่า
เที่ยวไล่เสือเนื้อเร้น แรดช้างกวางสมัน
           ยักษเหนสองมนุษย์น้อย กับลิง
สถิตยร่มพระไทรพิง พักร้อน
ตบหัดถ์ชอบใจจริง จะจับ เล่นแฮ
เหวยพวกเราเข้าต้อน แต่ให้จับเปน
           พลยักษวิ่งวกล้อม หลายพัน
รามสั่งลูกลมถลัน ไล่ล้าง
โลดพิฆาฏฟาดฟัน ฝูงยักษ ตายแฮ
กาลวุธโกรธโดดง้าง ง่าเงื้อตะบองโบย
           ลิงหลอกกลอกกลับล้อ เหลือคนอง
ยักษง่าลิงคว้าตะบอง ยักษได้
ตรีแทงถูกโขมดขมอง กาลวุธ ม้วยแฮ
ตรีฉะเศียรโยนให้ ตกหน้าพระยามาร
           ตรีปกันพิโรธเทิ้ม กระทืบแผง
ขับควบพาชีแรง เรียกท้า
หวดซ้ายป่ายขวาแทง ทีพลาด
ลิงถีบถูกคอม้า พับม้วยมารกระเดน
          มารหมุนผลุนโลดโต้ ตีลิง
ลิงกลับจับยักษชิง เปลี่ยนปล้ำ
ต่างเจนต่างจัดจริง ใจฉกาจ เก่งแฮ
ลิงจับสองเท้าซ้ำ ฟาดพื้นผาโผง
           มารกลับตบหัดถ์เย้ย หยามหยัน
ตูปราบทั่วทิศสวรรค์ ต่ำใต้
ว่าพลางก่งศรพลัน แผลงฉับ ฉิวแฮ
ศรกลาดเกลือนมาใกล้ กลุ่มกลุ้มตลุมบร
           พระลักษณแผลงสาตรแก้ กันกัก
ศรถูกอกอสุรอัก ชีพม้วย
พลที่รอดวิ่งพัก เดียวหอบ มาแฮ
ถึงนัคเรศทูลด้วย เหตุต้นจนปลาย
           กุเวรณุราชท้าว เธอสดับ แสดงเอย
แจ้งว่าโอรสกับ ไพร่ม้วย
พิโรธเร่งเกณฑ์ทัพ ตามรบ เรวแฮ
จักจับมนุษยลิงด้วย ฆ่าให้ประไลยชนม์
           เสนามาจัดถ้วน กระบวนทัพ
พลรถคชม้าสรรพ สาตรพร้อม
เสรจทูลกุเวรณุ์สดับ เสดจสู่ ปรางแฮ
ตรัสสั่งนางในน้อม นบเบื้องบทมาลย์
           เสรจสรงทรงเครื่องต้น ตามฉบับ
แบบพิไชยยุทธสรรพ สอดแล้ว
กุมศรพระกรจับ ตบองแกว่ง
ได้ฤกษเพชร์ฤกษแกล้ว เสดจขึ้นรถทรง
           สถิตยเหนือราชรถแก้ว แกมสุวรรณ
เทียมราชสีหสี่พัน แผดร้อง
ขุนรถขับรถผัน พหลโห่ ฮึกเอย
เสียงลั่นสนั่นก้อง กึกหล้าแหลกไศล
          สังขแตรแซ่ศับท์ฆ้อง กลองดัง
พลมุดุดันทุลัง โลดเต้น
พื้นพิภพเพียงพัง พลเผ่น มาฮา
ล้วนแต่หมายเขม้น มาดล้างลุยณรงค์
           พระกฤษณตรัสสั่งให้ หณุมาน
ออกรับทัพน่าทหาร หักห้าว
ลูกลมไล่มารทยาน ยับยุ่ง ไปแฮ
นายทัพกาลสูรกร้าว ตรวจให้พลผจญ
           ยักษโถมลิงถีบล้ม กลางแปลง
ฉวยหอกของยักษแทง ยักษกลิ้ง
กาลสูรสาตรสิ้นแรง สุดฤทธิ
ลิงโลดโดดแทงทิ้ง ราพร้ายวายชนม์
           ท้าวกุเวรณุราชยั้ง ยืนรถ
เหนทัพน่าม้วยหมด มุ่นกริ้ว
กระทืบบาทเร่งแทตย์ทศ พลทัพ โถมแฮ
ลดไล่คลุกรุกติ้วต่อต้อนตีตลุย
           นารายน์กับวรนุชซ้ำ แผลงศร
ล้างพวกอสุรมรณ หมดสิ้น
ลิงโลดโดดต่อกร กระทืบรถ แหลกแฮ
สาระถีสีห์ดิ้น ดาดม้วยลิงหยัน
           จอมมารเสียรถทั้ง อสุรพล
แสนโกรธแผลงศรรณ ฤทธิร้าย
เปนเพลิงลุกลามลน แหลกพฤกษไพรแฮ
ร้อนยิ่งเพลิงกัลปย้าย แยกล้อมลามโพลง
           พระกฤษณพินิจน้าว ศรแผลง
พิรุณร่วงรดเพลิงแดง ดับสิ้น
กุเวรณุราชฤทธิแรง รนเร่ง รบนา
สองพระหวดยักษดิ้น กลับขึ้นรณรงค์
          ยักษกลับจับเหนี่ยวน้าว แผลงศร
เปนนาคอักนิฐสลอน ไล่เลี้ยว
พระกฤษณปล่อยศรจร จากแล่ง
เปนครุธฉุดคาบเคี้ยว ขบคั้นนาคี
           ศรซ้ำเสียบอกท้าว กุเวรณุยักษ ม้วยเอย
โดยฤทธิพระหริรักษ รุ่งฟ้า
เทพทั่วทศทิศทักษ์ ถวายพระ พรเฮย
โปรยสุมาลย์กลิ่นกล้า กล่าวซ้องสรเสริญ
           เสร็จศึกอสุรแล้ว จักรี
ชวนพระนุชกระบี่ลี ลาศพ้น
สิบห้าโยชนวิถี ทางทุ เรศนอ
ถึงโศกใหญ่ใต้ต้น ร่มระย้าอยุดเยน
           กุมภัณฑ์ณุราชเจ้า ดงดร
ทรงเครื่องอุรคจร จิตรแกล้ว
เหนมนุษยวานร นึกอยาก กินแฮ
กวัดแกว่งคทาแพร้ว ผละเข้าตีลิง
           ลิงชักตรีเพชรจ้อง โจมแทง
ยักษปัดสบัดแรง รวบได้
ลิงหลุดผลุดสำแดง เดชโดด ณรงค์เฮย
จับยักษ์ขว้างไปไว้ หว่างโพ้นหิมพานต์
           มารแผลงฤทธิ์ลุร้อง ถามวงษ
ลิงบอกนามตามตรง ว่าท้าว
สมเดจนารายน์องค์ เอกกระ ษัตริยเอย
เราชื่อหณุมานห้าว หากรู้ตูแถลง
           กุมภัณฑ์ณุราชรู้ สาระภาพ
ขอโทบโปรดพ้นสาบ เสรจแล้ว
เปนเทเวศวอนกราบ ลาบาท พระเอย
ไปหิรัญคิรีแผ้ว ผ่องพื้นพิมานสฐาน

จบห้องที่ ๑๖๖

  เนื้อความกล่าวถึงตรีปักกันโอรสท้าวกุเวรณุราชผู้เป็นยักษ์ครองเมืองกาลวุธ วันหนึ่ง ตรีปักกันลาบิดามารดาออกไปล่าเนื้อในป่า เมื่อไปถึงมองเห็นมนุษย์ ๒ คนกับลิง จึงให้ไพร่พลไล่ต้อนเล่น แต่หนุมานกลับฆ่ายักษ์ตายหมดและถีบม้าของตรีปักกันคอหัก ตรีปักกันแผลงศรกลาดเกลื่อนไปทั่วบริเวณ พระลักษณ์จึงแผลงศรกันไว้ ลูกศรปักอกตรีปักกันสิ้นชีพ เมื่อท้าวกุเวรณุราชทราบว่าโอรสตายก็โกรธ สั่งให้ยกทัพใหญ่ไปจับมนุษย์ หนุมานออกสู้รบฆ่ายักษ์ทัพหน้าเมืองกาลวุธตายหมด รวมทั้งการสูรผู้เป็นแม่ทัพ ท้าวกุเวรณุราชเข้าต่อสู้แต่ก็เสียทั้งรถทรงแก้วและไพร่พล จึงแผลงศรเป็นเพลิงลามไหม้ทั้งป่า แต่พระรามแผลงศรเป็นฝนดับไฟ ท้าวกุเวรณุราชแผลงศรเป็นนาค พระรามแผลงศรเป็นครุฑเข้าคาบเคี้ยวนาค แล้วศรเข้าเสียบอกท้าวกุเวรณุราชสิ้นชีพ เมื่อพระราม พระลักษณ์ และหนุมานเดินทางต่อมาถึงต้นโศกใหญ่ ยักษ์ชื่อกุมภัณฑ์ณุราชเห็นมนุษย์กับลิงก็อยากกิน แต่ถูกหนุมานจับขว้างไปถึงป่าหิมพานต์ กุมภัณฑ์ณุราชแผลงฤทธิ์ร้องถามชื่อ หนุมานบอกว่ามากับพระนารายณ์ กุมภัณฑ์ณุราชจึงขอให้พระรามช่วยให้พ้นคำสาปและกลับเป็นเทวดาคืนสู่หิรัญคีรี