ห้องที่ ๑๕๙ : ขุนวิสุทธากร


           ปางพระเยาวยอดสร้อย สีดา
ครั้นพระลักษณอนุชคลา คลาศผ้าย
เอองค์หฤไทยอา วรณหวั่น หวาดแฮ
แปรภักตรเหลียวฃวาซ้าย เปลี่ยวเศร้าทรวงสยอง
           นางฟังพาลมฤคแสร้ สนั่นไพร
จักรจั่นอีกเรไร หริ่งร้อง
เสียงสุโนคกระแสงใส สยองเยือก เย็นนา
ลิงค่างบ่างชนีพร้อง เพรียกไห้หวนโหย
           เสียวทรวงสมรมิ่งเศร้า แสนศัลย์
ชลเนตรนองภักตรพรรณ เผือดคล้ำ
สั่นสทกหฤไทยรัน ทดเวศ
จักอยู่จักจรก้ำ กึ่งให้หันหวน
           ข่มโศกทรงตริได้ โดยปัญ ญาแฮ
หญิงอยู่เดียวจักพัลน สบร้าย
ไป่พ้นอุบัทวัน ตรายโทษ ทวีแฮ
จำจิตรจำจักผ้าย เพื่อพ้นภัยพาล
           ตริเสร็จนางนบน้อม วิงวอน เทพยเฮย
สรอมหมู่อมรศิงขร ป่าไม้
เมตตาช่วยรอนถอน ทรเหตุ ปวงนา
จงพิทักษเผือให้ คลาศแค้ลวไภยกระลี
           เสี่ยงเสร็จอัคเรศเต้า โดยอรัญ
โอภาษสว่างแสงจันทร แจ่มแผ้ว
ครวญพลางพร่ำจาบัลย เดินโศรก รทดแฮ
สอื้นสอึกอาดูรแล้ว กลับรื้อรำพรรณ
           ปางจากบูเรศร์น้อม ผนวชทรง พรตแฮ
ไร้ราชสมบัติลง ตกไร้
มิหนำราพลักองค์ พรากสวาศ ไกลแฮ
เสวยทุกข์ระทมไหม้ แทบม้วยอาสัญ
          เสร็จศึกประสบพร้อม เพรียงกัน
ถวัลยรัชศุขเกษมสันต์ หนึ่งน้อย
ดลยุคขุกเวรุทัน ถึงแทรก ผจญแฮ
ให้จากไอสวรรยคล้อย คลาศร้างกลางคัน
           ชรอยกรรมเราก่อนให้ เขาพัรด กันฤๅ
กรรมวิบากดลชัด ชาตินี้
เสวยเทวศระทมขจัด ศุขเสื่อม สวัสดิแฮ
สบทุกขแสนยากกี้ เมื่อไซ้จักเกษม
           โอ้ลักษณพ่อบได้ ดวงกระมล พี่นา
กลับสู่พระภุชพล มอบเฝ้า
ทรงบงบ่ทรงยล สมราช หฤไทยแฮ
พระจะลงโทษเจ้า หนักน้อยเปนไฉน
           คิด ๆ น่าใคร่กลั้น จิตรทอน ชีพเฮย
หวนห่วงบุตรอาวรณ์ เทวศเศร้า
โอ้ดวงจิตรมารดร ดาลสู่ ครรภ์ฤๅ
ยังไป่เหนภักตรเจ้า จักต้องพลอยสลาย
           เดชะบุญบุตรข้า แต่หลัง
ได้ก่อสะสมรัง เริ่มสร้าง
อิกเดชเทพจงสัง หารโทษ ทุกข์แฮ
สรรพะไภยจงร้าง นิราศได้ดลเกษม
           เสร็จสัตย์เสาวะนิดแล้ว อาดูร
ชลเนตรนองเนตรพูล พร่ำให้
วังเวงวิเวกยูร ยาตรแต่ เดียวนา
ในถิ่นเถินทางไร้ เพื่อนต้องจำจรัญ
           จึ่งองค์เทเวศร์เจ้า ไตรตรึงษ์
นฤมิตรเพศเปนมหึงษ ไต่เต้า
ลุอรนาฎทำตลึง แลไถ่ ถามแฮ
โฉมแม่ไยมาเศร้า โศรกสอื้นเอองค์
          ภัควดีเผยตอบสิ้น เสร็จสาร
แรกจวบจากศฤงฆาร ตกไร้
ถามถึ่งสิทธาจาริ์ย์ สถิตยเฃตร ใดพี่
มหิงษ์ช่วยนำแนะให้ ลุด้าวอาศรม
           มหิงษเทเวศรเอื้อน โองการ
ดูก่อนยอดเยาวมาลย์ อย่าเศร้า
มาเราจักนำสฐาน นักสิทธิ สถิตย์นอ
ตรีเนตรนำนางเต้า สู่แค้วนบริเวณ
           ภอรุ่งลุเฃตรด้าว กุฎี
แห่งพระวัชมฤคชี เชี่ยวแกล้ว
เทเวศร์กลับคืนตรี ทศเทพ ภพนา
อัคเรศปรีดาแล้ว นบน้อมพระมุนี
           ดาบศยลยอดสร้อย สีดา ถามเฮย
ไฉนมิ่งสมรมา ถิ่นนี้
แต่เดียวน่าสงกา นามแม่ ใดแม่
รูปอยู่นานแต่กี้ ไป่พ้องพานเหน
           โฉมยงทรงเล่าสิ้น ความหลัง
ตราบลุอาศรมหวัง พึ่งไท้
ทรงพรตธะฟังสัง เวชจิตร นักนอ
อยู่เถิดตาจักได้ ช่วยเลี้ยงอุปถัมภ์
           นักสิทธินฤมิตรห้อง กุฎี
ใต้ร่มพฤกษามี ชัฏชั้น
ทั้งเครื่องอุปโภคศรี ครบเสร็จ ประสิทธิแฮ
นางสถิตย์อาศม์นั้น สร่างเศร้าทรวงหมอง
           นางเนาสำนักนิ์ไท้ ทรงญาณ
ปฏิบัติพระอาจาริย ค่ำเช้า
มีจิตรภักดีสมาน เสมอบิ ดรแฮ
ไป่เกี่ยงรังเกียจเฝ้า ใฝ่รื้อระวังระไว
          ครั้นครรภ์ทศมาศถว้น กำหนด
จวนประสูตรโอรส หน่อเหน้า
วายุทบทวนทด กำเริบ แรงนา
ปั่นป่วนประชวนเร้า ทั่วทั้งสรรพางค์
           ทรงญาณตรนักสิ้น สมฤดี
งกเงิ่นจับกณฑี ไข่วคว้า
ลนลานเศกวารี พึมพร่ำ อยู่นา
โอ้อกครานี้ข้า จับต้องกลใด
           บันดาลเทเวศร์แจ้ง ชวนชา ยาเฮย
สุจิตรสุธรรมา หนุ่มเหน้า
สุนันท์สุชาดา อัคเรศร์ สี่เอย
กับหมู่อับศรเต้า เสด็จแคว้นอาศรม
           ถึงอาศรมบทห้อง กุฎี
ตรัสสั่งสี่มะหิษี พรั่งพร้อม
จงเฝ้าพระลักษมี ผดุงบาท เธอนา
มวญหมู่อับศรล้อม แวดเข้าประคองครรภ์
           สีดาอรรคเรศรได้ ยลนาง สวรรค์แฮ
คลายวิตกทุกข์จาง จากเศร้า
ศุภฤกษจวบอรุณสาง วายุรวด แรงเฮย
ประสูตรพระกุมารเจ้า หน่อเนื้อหริวงษ
           อินทร์ทรงสังขชื่อพร้อง พิไชย ยุทธแฮ
เป่าสนั่นศับทเกรียงไกร ครั่นครื้น
นางสวรรคโสรจสรงคะไนย ราชเสรจ ประดิษฐแฮ
เหนือทุกุลพัตรพื้น ภาคห้องพานมณี
           นางยลบุตรแช่มช้อย เฉิดเฉลา เลิศแฮ
แสนสวาศยอดยุพเยาว หน่อน้อย
โกสียส่ำเทพเคา รพย์ประ สิทธิพรนา
เสร็จสู่พิมานคล้อย คลาศทั้งบริวาร

จบห้องที่ ๑๕๙

  เนื้อความกล่าวถึงเมื่อพระลักษณ์ทูลลาไปแล้ว นางสีดารู้สึกหวาดหวั่นพรั่นพรึง แต่นางก็ข่มความเศร้าโศกและตริตรองว่าควรที่จะเดินต่อไป เพื่อให้พ้นภยันตรายที่อาจเกิดขึ้นหากอยู่ลำพังในป่าใหญ่ นางจึงขอให้เทพยดาอารักษ์ช่วยคุ้มครอง และตั้งสัตย์อธิษฐานว่าหากบุตรในครรภ์มีบุญบารมีมาแต่ชาติปางก่อน ขอให้อานุภาพผลบุญช่วยขจัดโพยภัยทั้งปวง แล้วนางก็เดินต่อมาจนพบพระอินทร์ซึ่งแปลงเป็นมหิงษา จึงขอให้มหิงษาช่วยบอกทางไปยังอาศรมพระฤๅษี มหิงษาพานางเดินไปจนรุ่งเช้าถึงอาศรมพระดาบสวัชมฤค นางสีดาเล่าเรื่องราวความเป็นมาและขอพำนักอาศัยในบริเวณอาศรม พระดาบสจึงเนรมิตที่พักให้ใต้ร่มไม้ใหญ่ ครั้นครบกำหนดสิบเดือน นางสีดาก็ประสูติโอรสในยามรุ่งอรุณ มีพระอินทร์และมเหสีทั้งสี่ประคับประคองและช่วยอำนวยพรให้โอรส