ห้องที่ ๑๕๘ : หม่อมราชวงษพระเจริญ


           เสรจสรงอรรคเรศเจ้า กลับสฐาน
ปิศาจตามอยู่งาน พัชใกล้
ทูลถามว่าเยาวมาลย์ เหนทศ กรรฐ์ฤๅ
รูปร่างอย่างไรได้ โปรดข้ากำนัล
           ทศกรรฐ์ยักษนั้นยี่ สิบมือ
สิบภักตรมีฤทธิ์ฦๅ ทั่วหล้า
เจ้าจะใคร่เหนฤๅ เราจัก เขียนนา
จึงวาดลงไม่ช้า ที่พื้นกดานชนวน
           เหมือนรูปจอมราพแล้ว วางลง
ทุกส่ำนางสนมวง แวดล้อม
เพื่อดูประจักษ์องค์ ทศภักตร ไฉนนา
ต่างว่าน่าเกลียดพร้อม อย่างนี้ฤๅทนง
           ปางองค์หริรักษเจ้า จอมธรรม์
เที่ยวประพาศอารัญ รื่นชื้น
จนสุริเยศสายัณห์ จวนย่ำ
ให้เลิกพลเพียบพื้น กลับเข้าคืนนคร
           ปิศาจแปลงแจ้งว่า พระราม กลับเฮย
ชอบจิตรเพราะสมความ คิดไว้
หายวับกับตาตาม ฤทธิ์เพศ ผีนา
สิงรูปเลฃาให้ ไป่ได้ลบหาย
           บัดกำนัลใหญ่น้อย ชาวใน
เหนรูปนางหายไป ต่อหน้า
ได้คิดปิศาจไพ รีหลอก หลอนแฮ
ต่างวิ่งหวีดหวาดว้า วุ่นล้มลนลาน
           พอพระหริรักษไท้ เสดจถึง เกยเฮย
นาเรศรสีดาจึง ลูบล้าง
รูปราพไปลบรึง ลายยิ่ง กจ่างแฮ
สุดคิดทรงซ่อนข้าง ฝ่ายใต้บรรจ์ฐรณ์
          ภูธรประทับแล้ว ลงรถ
ภอย่ำพระทรงยศ สู่ห้อง
ผธมพระแท่นรันทด รทมเทวศ
คันระคายดุจต้อง เรือดริ้นไรตอม
           เดชมารดาลเดือดร้อน อินทรีย์
ดังถูกเพลิงจุดทวี เทวศล้ำ
เหลือบเหนหมู่นารี เรียงนั่ง อยู่นา
ยิ่งพิโรธกำนัลซ้ำ แซ่งเย้ยภูไย
           กระทืบบาทหัดถ์เงื้อ ขรรค์ไชย
ไล่เหล่ากำนัลใน วิ่งซ้อง
สีดาทราบหฤไทย หวาดหวั่น
สั่งเร่งสาวใช้พร้อง พระผู้อนุชา
           สาวใช้รับสั่งเร้า เรวทูล
พระลักษณ์สดับอาดูร ด่วนเฝ้า
ยอกรแทบบาทมูล พระเจษ ฎาแฮ
ถามเหตุพระผ่านเกล้า เคียดข้อความใด
           ภุชพงษทรงสดับถ้อย คำถาม นั้นนา
ได้สติตอบยุบลตาม แต่ต้น
ไสยาศไป่หลับความ รคายนัก น้องเอย
เจ้าจุ่งไปตรวจค้น ทั่วทั้งมณเฑียร
           พระลักษณ์รับสั่งแล้ว อัญชลี กรเอย
ตรวจทั่วในมณฑีร์ เที่ยวค้น
เหนกดานรูปอสุรี วางซ่อน อยู่นา
เกรงพระอาญาล้น หยิบแล้วทูลถวาย
           พระองค์เหนแล้วยิ่ง เดือดดาน
เหวยอี่ชาวพนักงาน ทั่วหน้า
ใครลอบวาดรูปมาร มาซ่อน ไว้เฮย
ทั้งหมดนางไป่กล้า ตอบถ้อยทูลแถลง
          สีดาทูลรับแจ้ง โทษา นุโทษเอย
ล่วงพระราชอาญา ยิ่งผู้
เพราะปิศาจแปลงมา ลวงหลอก
ทุกเหล่ากำนัลรู้ เล่หล้วนเปนพยาน
           ภูบาลพิโรธโอ้ สีดา
รักยักษลอบเลฃา ซ่อนไว้
เจ้าลักษณเร่งเร็วพา ปลงชีพ เสียพ่อ
แล้วแหวะดวงใจให้ แห่งข้าฃอดู
           พระลักษณฟังไป่เอื้อม อาจทาน ทัดเฮย
รับสั่งภาเยาวมาลย์ คลาศเต้า
ลับเนตรพระภูบาล สองโศก สลดแฮ
นางว่าพระน้องเจ้า จักมล้างหนไหน
           อนุชาว่าที่นี้ ในนคร
จำจักไปพนันดร ด่วนเต้า
ทูลพลางรีบพาจร ในราษ ตรีแฮ
ถึงป่ากาลวาตเข้า ร่มไม้ไทรพิศาล
           นางทรงกำสรดแล้ว ฃอลา น้องเอย
โทษพี่มิควรมา ชีพม้วย
ชั่วดีพระอนุชา ทราบชัด หฤไทยพ่อ
เวรก่อนหากเตือนด้วย เร่งเจ้าจงประหาร
           ฟังนางแสนโศกแล้ว สนองสาร
น้องไป่อาจสังหาร พี่ได้
เชิญไปจุ่งสำราญ เทอญแม่
ซบภักต์รกับบาทไห้ สอึกสอื้นอาดูร
           ลักษณเอยไยเจ้าลวง บัญชา
ฤๅว่าเราตกมา หัดถ์เงือม
แกล้งสรรแต่วาจา ดิปลอบ เราฤๅ
ความคิดเราภอเอื้อม อาจรู้ใจชาย
          ยินคำนางพ้อคิด ความสรรพ สมนา
จำจะทำตามรับ สั่งใช้
ษมาโทษชักขรรค์หลับ ตาหวด ไปแฮ
ขรรค์หลุดจากกรไท้ อนุชล้มสลบลง
           ขรรคเปนพวงดอกไม้ ลอยมา
สวมพระสอสีดา ดุจคล้อง
บัดนางทอดทัศนา อนุชนิ่ง สลบแฮ
คิดว่าองค์พระน้อง แน่ม้วยชีวงปลง
           คลำกายยังอุ่นรู้ วิสัญญี
เสี่ยงสัตยลูบองค์ศรี อนุชไท้
พระลักษณกลับสมฤดี ฉงนจึ่ง ถามแฮ
ไยพี่คงชีพได้ ดอกไม้ไหนมา
           นางเฉลยว่าเมื่อเจ้า ฟันลง
คิดว่าตายเดชคง สัตยไซ้
ขรรค์เปนบุษย์มาลย์วง สอพี่
พลางหยิบพวงดอกไม้ ยื่นให้อนุชา
           มาลาคืนกลับได้ เปนขรรค์
พระลักษณ์เหนมหัศจรรย์ เจิดหล้า
สรเสริญเสรจลาผัน ภักตร์กลับ กรุงแฮ
ร้อนอาศน์อินทรเจ้าฟ้า เพ่งรู้เรวลง
           ถึงดงนฤมิตรเนื้อ นอนตาย
ชายป่าริมทางผาย อนุชไท้
พระลักษณ์สบสมหมาย มุ่งจิตร มฤคนา
แวะแหวะดวงใจได้ ด่วนเข้าธานี
           ถึงถวายทรงรับเอื้อน โองการ
ใจเช่นใจเดิยรฉาน ชั่วช้า
เสียแรงรักเพียงปราณ แปรจิตร ได้แฮ
ดำหรัสพลางผ่านฟ้า เสดจเข้าห้องสุวรรณ์

จบห้องที่ ๑๕๘

  เนื้อความกล่าวถึงนางสีดาเมื่อสรงน้ำเสร็จก็เสด็จกลับสู่พระราชฐาน นางอดูลปีศาจตามมาอยู่งานพัด แล้วทูลให้นางสีดาเล่าถึงรูปร่างหน้าตาของทศกัณฐ์ นางสีดาจึงเขียนภาพให้ดู เหล่านางสนมต่างมาล้อมดู ขณะนั้นพระรามเสด็จกลับจากประพาสป่า นางอดูลปีศาจเห็นว่าสมความคิดของตนจึงเข้าไปสิงในรูปวาด เหล่านางสนมกำนัลเห็นนางหายไปต่อหน้าก็ตกใจกลัว วิ่งกันอลหม่าน เมื่อพระรามเสด็จใกล้ถึง นางสีดาลบรูปทศกัณฐ์แต่ลบไม่ได้ นางจึงซ่อนไว้ใต้พระแท่น เมื่อพระรามประทับนอน รู้สึกระคายเคืองและรุ่มร้อนกายด้วยฤทธิ์ของนางปีศาจ เห็นเหล่านางสนมนั่งรายล้อมก็กริ้วโกรธขับไล่ นางสีดาหวาดหวั่นจึงให้นางกำนัลไปตามพระลักษณ์ พระรามตรัสว่าบรรทมไม่หลับ ให้พระลักษณ์ค้นดูให้ทั่ว พระลักษณ์พบรูปทศกัณฐ์ซ่อนอยู่จึงนำไปถวาย พระรามไต่สวนหาผู้วาดรูป นางสีดาทูลว่าปีศาจแปลงร่างมาลวงให้นางวาดรูปทศกัณฐ์และอ้างเหล่านางสนมเป็นพยาน พระรามกริ้วว่านางสีดารักทศกัณฐ์จึงลอบวาดรูปเก็บไว้ จึงให้พระลักษณ์นำนางไปประหารและแหวะเอาหัวใจมาให้ดูด้วย พระลักษณ์ไม่อาจทัดทานได้ จึงพานางสีดาออกไป เมื่อลับตาคนก็ทูลให้นางรีบหนีไป แล้วพานางไปส่งที่ชายป่ากาลวาต นางสีดาขอให้พระลักษณ์ประหารนางตามพระบัญชาของพระราม แต่พระลักษณ์ทูลว่าไม่อาจประหารนางได้ เมื่อนางตัดพ้อต่อว่า พระลักษณ์ก็จำใจต้องทำ จึงขอขมาโทษแล้วหลับตาฟาดพระขรรค์ลงไป เมื่อพระขรรค์หลุดจากมือ พระลักษณ์ก็สลบไป พระขรรค์กลายเป็นพวงดอกไม้สวมคอนางสีดา เมื่อนางสีดาเห็นพระลักษณ์สลบก็เสี่ยงสัตย์อธิษฐานให้พระลักษณ์ฟื้น พระลักษณ์แปลกใจที่นางสีดายังไม่สิ้นชีพ นางจึงเล่าให้ฟัง แล้วยื่นพวงดอกไม้ให้พระลักษณ์ พวงดอกไม้ก็กลับเป็นพระขรรค์ดังเดิม พระลักษณ์เห็นเป็นอัศจรรย์ว่าเทวดาคุ้มครองนาง แล้วลากลับเข้ากรุงอยุธยา พระอินทร์ร้อนอาสน์จึงเนรมิตให้มีกวางนอนตายอยู่ระหว่างทาง พระลักษณ์จึงแหวะเอาหัวใจกวางไปถวายพระราม