ห้องที่ ๑๓๐ : พระพหลพลพยุหเสนา


           ปางองค์จักรวรรดิเจ้าจอมมาร
ทรงรถมุกดาหาร ฮึกห้าว
ยกพยุหล้วนชาญ เชิงศึก
บันลุลงกาด้าว อยุดยั้งจตุรงค์
           ประทับเกยมาศแล้ว ยาตรา
จากพิไชยรัถา ย่างเยื้อง
เสดจขึ้นสู่ปรางปรา สาทมาศ
สราญราชหฤไทยเปลื้อง ปลดร้อนอารมณ์
           ฝ่ายมณโฑอรรคไท้ เทวี
ทราบว่าโอรสลี ลาศเต้า
เชิญจักรวรรดิอสุรี มาสู่ เมืองเฮย
จับพิเภกส่งเข้า ตรุตรึ้งตรึงขัง
           เกรงเดชพระจักรแก้ว อธิปไตย
ร้อนเร่าหฤไทย กลัดกลุ้ม
จะนิ่งอยู่เกรงไภย อสุเรศร์
ชวนพระสนมแห่หุ้ม ยาตรเฝ้าพระยามาร
           จักรวรรดิทัศนแก้ว กานดา
ประภาศทักกัลยา เสนาะถ้อย
มลิวันกับลงกา ทองแผ่น เดียวเอย
เกิดศึกใยยอดสร้อย บใช้มาตยแถลง
           พระสหายมอดม้วย ชีพิตร
พันธุญาติอักนิฐ พินาศสิ้น
หากโอรสบอกกิจ ศึกจึ่ง รู้นา
ร้อนจิตรแทบแดดิ้น ด่วนเร้าเรวมา
           เยาวมณโฑสดับถ้อย โศรกศัลย์
น้อมสิโรตม์ตอบพลัน ไป่ช้า
ญาติมิตรทุกเฃตรขันธ์ บอกข่าว ทั่วแฮ
ยกนิกรช่วยร้า มอดม้วยมลายชนม์
          แต่พระมิ่งมกุฎเกล้า มลิวัน
บังเหตุหากกรรมกัน ปิดป้อง
มิได้สื่อศึกอัน มาติด เมืองนา
โอรสข้าบาทพร้อง ฝากเบื้องบาทบงสุ์
           จักรวรรดิเริงรับถ้อย มณโฑ แล้วแฮ
พิศเพ่งไพนาโอ รสไท้
ทรงลักษณพิสุทธิโส ภณผ่อง ผิวแฮ
ควรจะเศกผดุงให้ ผ่านเผ้าเหล่ามาร
           สั่งโหรหาฤกษทั้ง พนักงาน
จัดราชพิธีการ ดั่งกี้
โหรถวายมหุติวาร ฤกษรุ่ง เช้านา
อำมาตยจัดเสรจลี้ ลาศเฝ้าทูลสนอง
           อรุณรีบให้บุตร สรงธาร
เสรจอ่าองค์ทรงยาน มาศเต้า
มณโฑนักสนมขนาน หนุนแน่น มานอ
บันลุปรางเสดจเข้า สู่พื้นไพชยนต์
           ให้กุมารขึ้นสถิตย แท่นสรง สนานแฮ
โหรพฤฒพระญาติวงษ แวดล้อม
ถวายสังขทึกกุมภ์มง คลภิ เษกเอย
โหรอ่านเวทเสรจพร้อม เบิกทั้งบายศรี
           แตรสังข์สนั่นลั่นฆ้อง เครงครัน
เวียนแว่นเจดรอบพลัน ดับไซ้
โหรถวายอรรคจุณจันทน์ เจิมภักตร์
ต่าง ๆ ถวายพรให้ ผ่องพ้นอรินทรไภย
           ราพมอบสมบัติแล้ว ผลัดนาม
ว่าทศพิณผันตาม เผ่าไท้
ปไลยจักรธนูปราม ปราบศึก มอบนา
สอนกิจผดุงภพให้ ถี่ถ้วนทุกอัน
          ฝ่ายทศพิณผู้ปิ่น ภพลง กาเฮย
รับนุสาศนศรทรง ท่านไท้
ประนมหัดถ์ทูลองค์ อสุเรศร
ขอพระเดชปกไว้ กราบท้าวมลายชนม์
           ปางจักรวรรดิราพร้าย ใจหาญ
เสรจมอบภพศฤงฆาร เฃตรด้าว
ปรีเปรมกระมลบาน บรมศุข สุดแฮ
การเสรจสมเดจท้าว ยักษเข้าไพชยนต์
           พิเภกติดตรุกรึ้ง กรากครัน
เลยล่วงสิบห้าวัน โศกเศ้รา
หลงเลี้ยงลูกอาธรรม์ ทรยศ
เรารอบรู้ล้นเกล้า บคุ้มไภยเบียน
           ใครจักนำข่าวนี้ สนองสาร พระฤๅ
ทราบจักเสดจราญ รุกร้า
ล้างเหล่าอรินทรพาล ปทุษฐแก่ กูเอย
คิดยิ่งหวาดหวั่นว้า เหว่แล้วกำสรวญ
           อสุรผัดกลัดกลุ้ม โศกศัลย ถึงแฮ
ไอยกาต้องทัณฑ์ ทุกขแท้
จักหาทศพิณพัน ธุผ่าน ภพนา
ขอโทษไอยกาแก้ หลุดพ้นพันธนา
           เฉียวฉุนหมุนมุ่งเข้า พโรงคัล
นั่งปึ่งไม่อภิวันท์ ราพร้าย
จักรวรรดิตรัสถามพลัน ถึงเพศ พงษเฮย
เดกรูปยักษภักตรย้าย กบี่แท้ดลฉงน
           ทศพิณทูลแจ้งเผ่า อสุรผัด
ท้าวสี่ภักตรเคืองขัด โกรธล้น
กูจักฆ่าเดกชัด ชนติ ฉินเฮย
ไสเกษออกไปพ้น จากท้องพโรงเรว
          อสุรผัดขัดแค้น เคืองคิด
ใคร่ต่อกรรอนฤทธิ ราพร้าย
เกรงไภยจักตามติด ไอยะ กาแฮ
จนจิตรจำใจผ้าย จากท้องโรงคัล
           ทูลไอยกีกับทั้ง มาตุรงค์
ถามไถ่ถึงนามพงษ ชนกไท้
ชนนีบอกนามตรง หาวรวิ จันทร์นา
สองทัดว่างดให้ ราพลี้จึ่งจร
           จักรวรรดิจักกลับด้าว แดนนิวัต เวียงเฮย
สั่งสุพิณสรรจัด ทัพไว้
เสนีรับสั่งตรัส เตรียมทุก หมู่นา
เทียบรถกับเกยได้ เสรจแล้วทูลสนอง
           พระสดับเสด็จเข้า สรงชล
สรรพเสร็จทรงเครื่องรณ ยุทธพร้อม
เสดจยังพระโรงยล มาตยเกลื่อน แหนนา
โอรสมณโฑน้อม ประนตท้าวพนาสูร
           จักรวรรดิตรัสสั่งเอื้อ อรไทย
โอรสยังเยาว์ไป รอบรู้
ลงกาภพมไห สวรรยมอบ แม่นา
เฉินฉุกจงใช้ผู้ หนึ่งให้ถึงเรา
           สั่งเสร็จเสด็จยาตรเยื้อง กรายกร
ทรงรถเทียบไกรสร ด่วนเต้า
เดินพลบ่แรมรอน รุดเร่ง ไปเอย
ดลเฃตรมลิวันเข้า อยุดยั้งไพชยนต์
           หลานพระพายเผ่าร้อน รุมอุรา
เมื่อจักรวรรดิ์คลา คลาศแล้ว
ได้เหตุแห่งบิดา โดยเลอียด แล้วเฮย
ลาพระไอยกีแคล้ว คลาศคล้อยลอยโพยม

จบห้องที่ ๑๓๐

  เนื้อความกล่าวถึงเมื่อนางมณโฑทราบว่าไพนาสุริยวงศ์ไปเชิญท้าวมลิวันมาทำศึกและจับพิเภกขังไว้ ก็กลุ้มใจเพราะกลัวพระราม ขณะเดียวกันก็เกรงเดชท้าวมลิวันจึงเข้าเฝ้า ท้าวมลิวันต่อว่าที่นางมณโฑไม่แจ้งข่าวศึกให้ทราบจนไพนาสุริยวงศ์มาส่งข่าวจึงยกทัพมา นางมณโฑทูลขออภัยที่มิได้แจ้งข่าวและทูลฝากฝังไพนาสุริยวงศ์ ท้าวมลิวันจึงสั่งให้จัดการอภิเษกไพนาสุริยวงศ์ครองกรุงลงกา ตั้งนามให้ว่า ทศพิณ และมอบธนูปไลยจักรให้ ฝ่ายอสุรผัดไปหาทศพิณขอให้ยกโทษและปล่อยพิเภกจากที่คุมขัง แต่ไม่ยอมไหว้ท้าวมลิวัน เมื่อท้าวมลิวันทราบว่าอสุรผัดเป็นลูกหนุมานกับนางเบญกายก็โกรธ ไล่ให้ออกไปจากท้องพระโรง อสุรผัดคิดแค้น อยากจะต่อสู้กับท้าวมลิวัน แต่เกรงว่าพิเภกจะเป็นอันตราย จึงไปถามนางเบญกายและนางตรีชฎาถึงบิดาของตน นางเบญกายจึงบอกความจริง และขอให้รอจนท้าวมลิวันกลับไปก่อน จึงค่อยไปหาบิดา