ห้องที่ ๑๐๓ : พระราชนิพนธ์


           ปางพระพิศณุนารถไท้เทวา วตารเอย
เถลิงอาศน์ราชพลับพลาเพริศแพร้ว
พรั่งพร้อมพระยาพานรหมอบ แหนแฮ
สง่าดั่งดาราแผ้วผ่องล้อมจอมจันทร์
           พระกรรณกำหนดได้ยินตระหนัก
เสียงโห่แห่งพลยักษกึกก้อง
ตรัสถามพิเภกทักทายเหตุ ทูลแฮ
ว่าทัพทศภักตรพ้องฤกษอ้างออกณรงค์
           ทรงทราษจึ่งสั่งน้อง๑พาลี
ให้เทียบทวยโยธีทัพกล้า
สิบหมู่แต่พื้นมีฤทธิรุด
เราจะออกโรมร้าราพเสี้ยนศึกแสลง
           สุครีพเคารพเบื้องบาทา ท่านเฮย
รับราชกฤตย์ฎีกาใส่เกล้า
มาเทียบพยุหแสนยากรทัพ ใหญ่แฮ
เกณฑ์กระบี่บันจบเข้าขนัดทั้งโทนคร
           วานรชำนิแกล้วกลางศึก
ชินสมรภูมิ์ฮึกหื่นห้าว
ยลยักษไป่เยงนึกชนะแน่ ใจนา
ทราบกิจแต่งกายอคร้าวครึกครื้นดื่นสนาม
           สิบหมวดสวมหมวกเสื้อต่างศรี กันนา
กุมหอกง้าวตาวตรีดาบดั้ง
ขุนทัพเทียบพิรียพลครบ หมวดเฮย
หนั่นน่าพลับพลายั้งท่าเจ้าจอมปราณ
           นฤบาลชวนอนุชเข้าที่สนาน ชลแฮ
ทรงพัตราลังการเกราะแก้ว
มงกุฎรัตนสังวาลเฉวียงโอบ องค์เอย
จับวิรุณจักรวาฬแล้วเสดจขึ้นรถทรง
          รถองค์อมรเทพไท้ไพชยนต์
ห้ายอดเยี่ยมนภดลเด่นฟ้า
สารถีเทพยดำกลกรนั่ง ประนมนา
เทียมสี่อมรมิ่งม้าเสวตรแม้นเสมอสังข์
           สั่งให้โบกธวัชคล้อยคลายพล
พานเรศแผลงฤทธิรณกึกก้อง
เสียงบาทผ่างภูวดลแดนถล่ม ทลายแฮ
ถึงที่สมรภูมิ์พ้องทัพท้าวทศกรรฐ์
           ท้าวยักษยลทัพตั้งต่อฉาน
หวังหักกำลังหาญสั่งให้
ตีดาดดั่งน่ากดานโดยด่วน
พลราพทราบสั่งไท้เทียบหน้าประดาตี
           พลกระบี่บย่อแย้งแหยงยุทธ
โถมประทะอุตลุดหลอกล้อ
เหยียบบาคร่าเศียรฉุด๒ชิงสาตร อสูรนา
แขงต่อแขงขันข้อเข่นเขี้ยวคอยประหาร
           กุมภัณฑ์หนุนเนื่องเข้าสัปยุทธ
พลกระบี่ตีรุดร่นยั้ง
พลยักษยิ่งตายซุดโทรมมาก ลงเฮย
มารขยาดบอาจตั้งต่อต้านแตกขจาย
           นายมารแม่ทัพทั้งวานร นายเฮย
ต่างประจญประจัญกรแกว่นกล้า
ต่างฤทธิต่างรบรอนราญหัก กันแฮ
ยักษเพลี่ยงพานรผล้าชีพม้วยมลายผลาญ
           จอมมารพิโรธเคี้ยวขบฟัน
โจนจากเกวียนศึกพลันไล่มล้าง
พลลิงหลบพันละวันวางแหวก มาแฮ
โถมถีบเวชยันต์ง้างง้าเงื้อหักงอน
          นริศรราเมศกริ้วโกรธา
ลงจากราชรถาประทะสู้
ต่างรบต่างเรืองอานุภาพต่าง หาญเฮย
ว่องต่อว่องไวรู้ท่วงร้าทีรณ
           ทศเศียรเสียท่าไท้โถมประทุษฐ
ต้องพระแสงศรซุดซวดล้า
ออกฤทธิรอาอยุดยืนขยาด อยู่แฮ
สบช่องพระบช้าช่วงขึ้นคันศร
           ภูธรแผลงถูกท้าวทศกรรฐ์
เศียรกับกรขาดพลันกลาดพื้น
ไป่สูญสุดชีวันร่ายเวท
สกนธ์ติดสนิทพื้นโกรธฟุ้งคือไฟ
           หมายใจพิฆาฏเจ้าจักรพาฬ
จับธนูพรหมมานมุ่งน้าว
บัดองค์พระอวตารภักตรเพ่ง ธนูนา
สวนพระแสงศรก้าวสกัดสู้ศรอสูร
           ศรไชยไปต้องตัดสายธนู มารเฮย
ขาดเด็จกระเดนดูหลากล้ำ
แล้วฉวัดเฉวียนวูวางวิ่ง ไปแฮ
ต้องอกอสุรซ้ำปรุสิ้นสรรพางค์
           ทศภักตรเจบพ่างล้มประไลย ชนม์นา
ร่ายพระเวทเกรียงไกรเกี่ยงแก้
แผลสนิทประสานในขณะเมื่อ นั้นแฮ
คร้ามเจ็บเข็ดเคยแพ้ขยาดซ้ำเสียที
           เสียดายสายเทพยแก้วเกาทัณฑ์
คู่หัดถ์กมลาศน์สรรเศกให้
แต่นี้จักโรมรันรามชนะ ไฉนฤๅ
จำจะกลับกรุงได้ตริแก้การณรงค์
          ตริเสร็จสั่งให้เลิกพลไกร
กลับนครคืนครไลคลาศแคล้ว
ทรงสังขสั่งทัพไชยคืนกลับ
เสดจสู่พลับพลาแพร้วพรั่งพร้อมพานรินทร
           พระทรงดำริห์ด้วยการสง ครามแฮ
ซึ่งสิบศิรไป่ปลงชีพม้วย
พลางถามพิเภกจงแจ้งเหตุ
อสุรคงชีพด้วยเดชกล้ากลั่นไฉน
           พิเภกทูลเหตุแจ้งจริงประจักษ์
ว่าจิตรท้าวทศภักตร์ถอดไว้
อาศรมแห่งพระนักสิทธิซ่อน สงวนแฮ
จักกราบทูลก่อนไส้เฉกแสร้งสังหาร
           พระอวตารสดับสิ้นสงกา
จึ่งประกาศท้าวพระยาฝ่ายเฝ้า
ใครอาจจักอาษาเอาจิตร ได้ฤๅ
มวญหมดประนตเกล้าห่อนกล้าฉลองสาร
           ตรัสถามสามครั้งจึ่งหณุมาน
รับพระราชโองการท่านใช้
ขอองคตไชยชาญไปช่วย กันแฮ
เจ็ดทิวาจักให้เสรจได้ดังประสงค์
           ยินสนองเปรมโปรดเกล้าอนุญาต ตามนา
แล้วประสิทธิพรประสาศเพิ่มให้
หณุมานออกจากราชสภาฉุก เฉลียวแฮ
จึ่งกลับคำนับใกล้บาทไท้กระซิบทูล
           ข้าบาทจรจากเบื้องบทศรี
ใครจักกราบทูลคดีว่าร้าย
ขอพระโปรดปรานีงดเจ็ด เวรนา
ทูลเสรจสองสวาผ้ายเผ่นขึ้นคัคณานต์

จบห้องที่ ๑๐๓

  เนื้อความกล่าวถึงเมื่อพระรามทราบว่าทศกัณฐ์ยกทัพมา จึงสั่งให้สุครีพออกรับศึก ทัพทั้งสองฝ่ายต่อสู้กันเป็นสามารถ ทศกัณฐ์เสียทีถูกศรพระรามจนซวนเซ พระรามแผลงศรซ้ำถูกทศกัณฐ์จนเศียรและกรขาด แต่ทศกัณฐ์ก็ร่ายเวทประสานกายได้ดังเดิม ทศกัณฐ์แผลงศรที่พระพรหมประทานให้ พระรามแผลงศรสวนไปตัดสายธนู แล้วพุ่งเข้าปักอกทศกัณฐ์ ทศกัณฐ์ร่ายเวทประสานแผลได้ นึกเสียดายธนูที่พระพรหมประทานให้ จำต้องยกทัพกลับกรุงลงกาคิดหาทางแก้ศึก พระรามตรัสถามพิเภกถึงเหตุที่ทศกัณฐ์ถูกศรของพระองค์แล้วก็ไม่สิ้นชีพ พิเภกทูลว่าทศกัณฐ์ถอดดวงจิตฝากพระฤษีโคบุตรซึ่งเป็นพระอาจารย์ไว้ พระรามถามหาผู้อาสาไปเอาดวงจิต หนุมานรับอาสาและขอให้องคตไปช่วย โดยสัญญาว่าจะทำให้สำเร็จภายใน ๗ วัน แล้วทูลเฉพาะพระรามว่าระหว่างที่ตนไม่อยู่ หากมีใครมาพูดให้ร้าย ขอให้พระรามงดโทษไว้ก่อน