ห้องที่ ๑๐๐ : พระเจ้าราชวรวงษเธอ กรมขุนบดินทรไพศาลโสภณ


           จักรกฤษณนิทรตรึกสู้สงคราม ยักษเฮย
จนจวบปัจฉิมยามรุ่งเร้า
จากอาศนสู่สรงงามเครื่องประดับ
เสดจออกเสนาเฝ้าอเนกหน้าน้อมเศียร
          ธยินยักษโห่อื้ออึงคนึง
ถามพิเภกพลันจึงตอบไท้
ทัพจอมจักรวาฬถึงสนามยุทธ์
ขอพระยกพยุหได้ปราบเสี้ยนศึกมาร
          ฟังทูลธสั่งให้จัดพหล
สุครีพรีบเตรียมพลเพียบพื้น
สองกระษัตริย์สรงชลทรงเครื่อง เสรจแฮ
ทรงรถลิงโห่คฤ้ๅนยาตรยั้งสมรภูมิ์
          สมยาปรากฎอ้างทัพนา สูรเอย
ยืนรถกลางโยธาพรั่งพร้อม
เหนฆ่าศึกยกมาที่รบ
พลางสั่งพหลห้อมโอบหุ้มตลุมบร
          ปวงพานเรศห้าวหารสมัตถ์
โหมหักยักษประหยัดต่อสู้
ลิงฟาดยักษฟันบัดกระบี่ขบ เค้นเฮย
มารพ่ายตายคุดคู้รอดบ้างต่างหนี
          ทัพนาสูรขุ่นแค้นเคืองครัน
น้าวเหนี่ยวสายศรพลันไพล่พลิ้ว
จากแล่งลูกอนันตอเนกนับ มากนา
ต้องเหล่าพลลิงติ้วติดล้มตายหลาย
          กฤษณแผลงพรมมาศต้องรถหัก
ลิงที่ถูกศรศักดิรอดสิ้น
มารนิมิตรกายยักษใหญ่แซก สุธาแฮ
อ้าโอษฐพลางแลบลิ้นปิดป้องแสงสูริย์
          เหล่าลิงเหนมืดตื้อผิดเชิง
วิ่งเตลิดเปิดเปิงป่นปี้
งมเงอะกระเจอะกระเจิงเข้าปาก ยักษเฮย
อสุรขบกระบี่บี้ขยอกแล้วเลยกลืน
          จักกฤษณเหนเหตุสิ้นทุกประการ
ถามพิเภกผู้ชาญเลขรู้
พิเภกกล่าวสนองสารตามเหตุ
ขอพระใช้กระบี่ผู้ฤทธิเรื้องไปผลาญ
          ทรงศรทราบเสรจสิ้นสงไสย
สั่งบุตรอะโนไทยกระบี่แกล้ว
สุครีพรีบครรไลจวบยักษ ใหญ่นา
นิมิตรรูปดังพรหมแล้วเข่นข้อตออสูร๑
          กุมภัณฑ์ผันหน้ารบโรมรัน
สุครีพโจมประจันไขว่คว้า
แกว่งตรีฟาดยักษพลันกรขาด
ตระบัดลอยล่องฟ้าสู่ไท้ทูลระบิน
          พระทรงสังขสั่งให้มาตุลี
ขับรถสู่ยักษีหน่วงน้าว
พรหมมาศลั่นทันทีคว้านแขวะ ไส้นา
ลิงที่ในพุงท้าวทลักล้นออกมา
          สิบแปดมงกุฎต้อนตีทัพ
มารแตกย่นย่อยยับพ่ายแพ้
พิเภกกล่าวว่าลิงดับสูญชีพ แลนา
ผิอุทกทิพยแก้กระบี่นั้นพลันเปน
          หริรักษประจักถ้อยทูลแถลง
กรก่งธนูแผลงสนั่นหล้า
นฤนาทกระทั่งแขวงเมรุมาศ
องค์อมรปิ่นฟ้าทราบแล้วเรวถึง
          พลางดำรัสสั่งให้วิศนุ กรรมเฮย
โปรยอมฤตย์สินธุประสิทธิล้ำ
ชุบลิงซึ่งอสุรเสพยวอด วายนา
กระบี่ต้องลอองน้ำทิพยฟื้นคืนเปน
          จึ่งจอมเมรุมาศเจ้ากับเท เวศเอย
ต่างเหาะรเหจเหสู่ห้อง
ทรงครุธประจวบเวลาเลิก พลพ่อ
คืนกลับพลับพลาท้องเถือนไม้ไพรพนม
          คอยเหตุรีบเร่งม้าควบตะโพง
ถึงที่เข้าพระโรงรีบเฝ้า
ทูลเสรจสั่นเศียรโคลงขยาดศึก
อสุรรีบเสดจเข้าสู่ห้องมเหษี
          เล่าความตามเหตุสิ้นทุกประการ
อัคราชสนองสารท่านไท้
ขอตั้งพิธีชาญสนชีพ
พระอุมาประทานไว้เศกน้ำชนม์คืน
          ทศเศียรสดับถ้อยทูลเฉลย
เออแม่มณโฑเอ๋ยนิ่งได้
ทำเถิดอย่าช้าเลยขวัญเนตร พี่นา
ชุบศพรากษษไว้ช่วยร้ารณรงค์
          ออกพระโรงสั่งให้มนตรี
เร่งแต่งที่พิธีอย่าช้า
อำมาตยรีบจรลีมาปลูก โรงแฮ
ครบสิ่งเครื่องสุดระย้าม่อน้ำวางเรียง
          เอกองค์อัคเรศท้าวราพนา สูรเอย
สู่ที่สรงคงคาผ่องแผ้ว
ทรงเครื่องอย่างนางดาบศนาด กรนา
ประทับที่มณฑลแล้วนั่งเข้าบริกำม์
          ปางสองโอรสเจ้าลงกา
เกิดแต่นางไอยรารีบเฝ้า
ออกโอษฐกราบทูลลาองค์อัศ กรรณเอย
ไปสู่ไทยธเรศเจ้าพิภพพื้นลงกา
          อัศกรรณกระษัตริยเจ้ากรุงดุรำ
ดำรัสสั่งมารอำมาตยเฝ้า
ให้จัดไพร่ประจำเขนกาก
กาลจักรด่วนเต้าตรวจรี้พลมาร
          คิริวันทั้งทศคิริธร
สรงเสรจสรวมอาภรณ์เพชรแพร้ว
สองทรงอัศดรจรโดยด่วน พลนา
ถึงเกาะลงกาแล้วรีบเข้าบังคมคัล
          ท้าวยี่สิบหัดถ์เอื้อนโองการ
ตรัสแก่ราชกุมารพี่น้อง
สองมนุษยกับลิงหารเหลือเหตุ
ฆ่ายักษตายศพซ้อนกลาดกลิ้งเกลื่อนสนาม
          สองราชโอรสได้ฟังตรัส
น้อมนั่งประนมหัดถ์ตอบท้าว
พระองค์อย่าโทมนัศในศึก
ข้ารับกู้แดนด้าวดับร้อนพลมาร
          ทศภักตร์สดับถ้อยทูลสาร
สรวลร่าแสนสำราญสั่งรี้
อำมาตยรับโองการโดยด่วน
จักไพร่พร้อมสรรพชี้บอกเข้ากองเกณฑ์
          ทศกรรฐกับบุตรท้าวสององค์
สรงเสรจสรวมเครื่องยงยุทธแล้ว
สองมารคุมจัตุรงทัพน่า
ถึงสมรภูมิ์แผ้วโห่เร้าเอาไชย

จบห้องที่ ๑๐๐

  เนื้อความกล่าวถึงพระรามคิดถึงการศึกตลอดทั้งคืน รุ่งเช้าเมื่อเสด็จออกขุนนาง ได้ยินเสียงกองทัพยักษ์อื้ออึง พิเภกทูลว่าทัพยักษ์มาถึงสนามรบ ขอเชิญเสด็จปราบข้าศึก พระรามจึงสั่งให้สุครีพเตรียมพล หลังจากนั้นเสด็จออกศึกพร้อมพระลักษณ์ ทัพนาสูรเห็นพระรามยกทัพมา ก็สั่งให้ไพร่พลเข้าต่อสู้ แต่ถูกพลวานรฆ่าตายบ้าง หนีรอดไปบ้าง ทำให้ทัพนาสูรแค้นแผลงศรเป็นห่าฝน ฆ่าพลวานรล้มตายจำนวนมาก พระรามจึงแผลงศรพรหมมาศถูกรถของทัพนาสูรพังพินาศ และทำให้พลวานรฟื้น ทัพนาสูรก็เนรมิตกายใหญ่โตแทรกพื้นดิน อ้าปากแลบลิ้นบังแสงอาทิตย์ เหล่าลิงเห็นฟ้ามืดก็ตกใจวิ่งเตลิด บางตัวตกเข้าปากยักษ์ถูกกลืนกิน พระรามเห็นดังนั้นก็ตรัสถามพิเภก พิเภกจึงทูลให้พระรามใช้สุครีพไปฆ่า สุครีพเข้าต่อสู้และตัดแขนยักษ์ขาด กลับมาทูลพระราม พระรามสั่งให้มาตุลีขับรถเข้าไปใกล้ แล้วแผลงศรพรหมมาศคว้านท้องยักษ์ พลวานรก็ทะลักออกมา สิบแปดมงกุฎต้อนตีทัพยักษ์จนแตกย่อยยับ พิเภกก็ทูลให้พระรามแผลงศรขึ้นไปบนฟ้า เมื่อพระอินทร์ทราบเหตุจึงสั่งให้พระวิษณุกรรมโปรยน้ำอมฤตชุบชีวิตพลวานร พระรามจึงยกทัพกลับ ทศกัณฐ์ได้ฟังข่าวศึกจากกองคอยเหตุ จึงเล่าให้นางมณโฑฟัง นางมณโฑจึงทูลอาสาตั้งพิธีสัญชีพหุงน้ำทิพย์ชุบชีวิตซึ่งพระอุมาประทานไว้ ทศกัณฐ์จึงสั่งตั้งโรงพิธีให้นางมณโฑประกอบพิธี กล่าวถึงทศคีรีวันกับทศคีรีธร โอรสของทศกัณฐ์ซึ่งเกิดแต่นางไอยรา มาเฝ้าทศกัณฐ์ ทศกัณฐ์จึงสั่งจัดทัพแล้วออกรบพร้อมกับโอรสทั้งสอง