ไคร้ใต้

Glochidion sericeum (Blume) Zoll, et Moritzi

ไม้พุ่มหรือไม้ต้น ลำต้นมีขนคล้ายไหม ใบเดี่ยวเรียงสสับ รูปรีแกมรูปไข่ มีขนคล้ายไหมทั้ง ๒ ด้านดอกแยกเพศร่วมต้น ออกเป็นกระจุกตามซอกใบ สีขาวไม่มีกลีบดอก ผลแบบผลแห้งแตก รูปกลมแป้น สีเขียวมีขนคล้ายกำมะหยี่สีขาว เมล็ดรูปพระจันทร์ครึ่งเสี้ยวสีแดงสด

ไคร้ใต้เป็นไม้พุ่มหรือไม้ต้น สูงได้ถึง ๕ ม. ลำต้นมีขนคล้ายไหม

 ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปรีแกมรูปไข่ กว้าง ๐.๘-๓.๕ ซม. ยาว ๑.๙ ซม. ปลายแหลมทู่หรือเรียวแหลมโคนค่อนข้างเบี้ยว เว้าเล็กน้อยหรือตัด ขอบเรียบ แผ่นใบบางคล้ายกระดาษ มีขนคล้ายไหมทั้ง ๒ ด้าน เส้นกลางใบและเส้นใบนูนทางด้านล่าง เส้นแขนงใบข้างละ ประมาณ ๑๐ เส้น เส้นใบย่อยแบบขั้นบันได ก้านใบยาวประมาณ ๓ มม. หูใบรูปสามเหลี่ยมหรือรูปไข่ กว้าง ประมาณ ๑ มม. ยาว ๑-๒ มม. ร่วงช้า

 ดอกแยกเพศร่วมต้น ออกเป็นกระจุกตามซอกใบ แต่ละกระจุกมีดอกเพศผู้และดอกเพศเมีย ประมาณ ๕ ดอก ดอกสีขาว สมมาตรตามรัศมี ไม่มีกลีบดอกและจานฐานดอก ดอกเพศผู้มีเส้นผ่านศูนย์ กลางประมาณ ๓.๕ มม. ล้านดอกยาว ๓-๓.๕(-๕.๕) มม. มีขน กลีบเลี้ยง ๖ กลีบ บานออก เรียงซ้อนเหลื่อมกันเป็น ๒ วง กลีบวงนอกรูปรี กว้างประมาณ ๐.๘ มม. ยาวประมาณ ๒ มม. กลีบวงในมีขนาดเล็กกว่าเล็กน้อย เกสรเพศผู้ ๓ เกสร ยาวประมาณ ๐.๗ มม. ก้านชูอับเรณูเชื่อมติดกัน แกนอับเรณูยื่นเป็นซี่ฟันแหลม ยาวประมาณ ๐.๒ มม. ดอกเพศเมียมีเส้นผ่านศูนย์กลาง ๑-๕ มม. ก้านดอกสั้นมาก เมื่อเป็นผลก้านยาวได้ถึง ๗ มม. มีขนหนาแน่นกว่าล้านของดอกเพศผู้กลีบเลี้ยง ๒ กลีบ ไม่บานออก ติดทน รูปไข่ กลีบใหญ่ กว้าง ๑.๖-๑.๙ มม. ยาว ๒.๑-๒.๖ มม. กลีบเล็ก กว้าง ๑.๒-๑.๖ มม. ยาว ๑.๘-๒.๔ มม. รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ กว้าง ๐.๔-๒ มม. ยาว ๑-๓ มม. มี ๓ ช่อง แต่ละช่อง มีออวุล ๒ เม็ด ยอดเกสรเพศเมียเล็กเรียว มี ๓ เส้น โคนเชื่อมติดกัน ปลายแยกเป็น ๓ แฉก

 ผลแบบผลแห้งแตก รูปกลมแป้น กว้าง ๖-๗ มม. ยาวประมาณ ๓.๕ มม. แกนกลางผลกว้าง ๑-๒ มม. ยาว ๑.๒-๒.๓ มม. บางครั้งเป็นพู รอยเชื่อมเห็นไม่ชัดสีเขียว ผนังผลบาง มีขนคล้ายกำมะหยี่สีขาว เมื่อผลแตกแต่ละพูแยกจากโคน ส่วนโคนแกนเป็นรูปสามเหลี่ยม เมล็ดรูปพระจันทร์ครึ่งเสี้ยว กว้างและยาวประมาณ ๓ มม. สีแดงสด

 ไคร้ใต้มีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคใต้ พบตามป่าดิบ ที่สูงจากระดับนํ้าทะเล ๕๐-๒๐๐ ม. ในต่างประเทศพบที่อินโดนีเซียและฟิลิปปินส์.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ไคร้ใต้
ชื่อวิทยาศาสตร์
Glochidion sericeum (Blume) Zoll, et Moritzi
ชื่อสกุล
Glochidion
คำระบุชนิด
sericeum
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Blume, Carl (Karl) Ludwig von
- Moritzi, Alexandre
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Blume, Carl (Karl) Ludwig von (1796-1862)
- Moritzi, Alexandre (1807-1850)
ผู้เขียนคำอธิบาย
ดร.ก่องกานดา ชยามฤต