ไข่เต่า

Diospyros martabanica C. B. Clarke

ไม้ต้น เปลือกสีดำหรือเทาอมดำ ตามกิ่งอ่อนมีขนยาว ใบเรียงสลับ รูปขอบขนานหรือรูปขอบขนานแกมรูปใบหอก ดอกแยกเพศต่างต้น ช่อดอกเพศผู้แบบช่อกระจุก ดอกเพศเมียเป็นดอกเดี่ยว ออกตามกิ่งเหนือรอยแผลใบ ผลแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ด

ไข่เต่าเป็นไม้ต้น สูงไม่เกิน ๑๐ ม. เปลือกสีดำหรือสีเทาอมดำ เรียบหรือแตกเป็นสะเก็ดเล็ก ๆ ตามกิ่งอ่อนมีขนยาวทั่วไป

 ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปขอบขนาน หรือรูปขอบขนานแกมรูปใบหอก กว้าง ๒-๖ ซม. ยาว ๗-๑๗ ซม. ปลายแหลมหรือเรียวแหลม โคนมน ตัดและหยักเว้าเล็กน้อย ขอบเรียบ แผ่นใบค่อนข้างหนา มีขนนุ่มทางด้านบนและจะค่อย ๆ หลุดร่วงไปเมื่อแก่ ด้านล่างมีขนแน่น เส้นแขนงใบข้างละ ๑๒-๑๘ เส้น ปลายเส้นจรดกันก่อนถึงขอบใบ ด้านบนเป็นร่อง ด้านล่างนูน เส้นใบย่อยแบบขั้นบันไดพอเห็นได้ทางด้านล่างของใบ ก้านใบยาว ๒-๕ มม. มีขนแข็งแน่น

 ดอกแยกเพศต่างต้น ช่อดอกเพศผู้แบบช่อกระจุก ออกเหนือรอยแผลใบตามกิ่งอ่อน ดอกรูปดอกเข็ม ก้านดอกยาว ๐.๕-๑ ซม. มีขนแข็งแน่น กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมติดกันเพียงเล็กน้อย ยาว ๖-๘ มม. ปลายแยกเป็น ๔(-๕) แฉก ด้านนอกมีขนยาวเป็นมัน ด้านในเกลี้ยง กลีบดอกสีขาวหรือสีเหลืองอ่อน โคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด ปลายแยกเป็น ๔(-๕) แฉก หลอดและแฉกยาวไล่เลี่ยกัน ทั้งหมดยาวประมาณ ๒ ซม. ด้านนอกมีขนยาวเป็นมัน ด้านในเกลี้ยง เกสรเพศผู้ ๑๒-๑๖ อัน รังไข่เป็นหมัน มีขนประปราย ดอกเพศเมียออกเป็นดอกเดี่ยวตามกิ่งเหนือรอยแผลใบ ลักษณะเหมือนดอกเพศผู้ แต่ขนาดใหญ่กว่า รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ รูปค่อนข้างกลม มีขนแน่น มี ๔ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๑ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียมีขนแน่น

 ผลแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ด รูปกลมหรือค่อนข้างรี เส้นผ่านศูนย์กลาง ๑.๕-๒.๕ ซม. ผลอ่อนมีขนคล้ายเส้นไหม กลีบเลี้ยงติดทน แต่ละกลีบเรียวแหลมและพับไปทางก้านผล ด้านนอกมีขนยาว ด้านในเกลี้ยง สุกไม่เละ ก้านผลยาว ๑-๒ ซม. มีขน เมล็ดรูปไต

 ไข่เต่ามีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคเหนือ ขึ้นในป่าดิบ ที่สูงจากระดับน้ำทะเล ๕๐๐-๑,๐๐๐ ม. ในต่างประเทศพบที่อินเดีย พม่า ลาว เวียดนาม และมาเลเซีย.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ไข่เต่า
ชื่อวิทยาศาสตร์
Diospyros martabanica C. B. Clarke
ชื่อสกุล
Diospyros
คำระบุชนิด
martabanica
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Clarke, Charles Baron
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Clarke, Charles Baron (1832-1906)
ผู้เขียนคำอธิบาย
ดร.จำลอง เพ็งคล้าย