โจด

Vietnamosasa ciliata (A. Camus) T. Q. Nguyen

ชื่ออื่น ๆ
โชด, ไผ่โจด (ทั่วไป)
ไม้ล้มลุกหลายปีพวกไผ่ ขึ้นเป็นกอแน่น ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปใบหอกหรือรูปใบหอกแกมรูปแถบ ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ออกตามยอด ช่อแขนงออกเป็นกระจุกตามข้อ ช่อดอกย่อยออกเดี่ยวรูปแถบหรือรูปขอบขนาน แบนทางด้านข้าง มีดอกย่อย ๖-๙ ดอก ผลแบบผลแห้งเมล็ดติด

โจดเป็นไม้ล้มลุกหลายปีพวกไผ่ ขึ้นเป็นกอแน่นสูงได้ถึง ๓ ม. เหง้าเจริญทางด้านข้าง หน่อสีเขียวอมม่วงลำต้นรูปทรงกระบอก เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ ๑ ซม. มีเนื้อแข็ง แตกแขนงหลายแขนงเป็นกระจุกตามข้อ

 ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปใบหอกหรือรูปใบหอกแกมรูปแถบ กว้าง ๐.๘-๑ ซม. ยาว ๘-๑๕ ซม. ปลายเรียวแหลม โคนสอบเรียวแคบคล้ายก้านใบ ขอบมีขนสากเล็กน้อย แผ่นใบมีขนประปรายทางด้านล่าง เส้นกลางใบเห็นชัด เส้นใบจากโคนใบเรียงขนานกับเส้นกลางใบสู่ปลายใบข้างละ ๕ เส้น มีเส้นตามขวางเห็นชัดกาบใบหุ้มปล้องมีขนทางด้านนอก ลิ้นใบเป็นเยื่อบาง

 ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ออกตามยอดของลำต้นที่ไม่มีใบซึ่งเจริญมาจากลำต้นใต้ดิน สูงได้ถึง ๒ ม. ช่อแขนงออกเป็นกระจุกตามข้อ ช่อดอกย่อยออกเดี่ยวรูปแถบหรือรูปขอบขนาน ยาว ๓-๔ ซม. แบนทางด้านข้าง มีก้าน เมื่อแก่ดอกย่อยจะหักและหลุดจากช่อดอกย่อย โคนช่อดอกย่อยมีกาบรองรับ ๒ กาบ ติดทนมีลักษณะเหมือนกัน เนื้อบางคล้ายกระดาษ รูปไข่ปลายแหลม กาบช่อย่อยล่างยาวประมาณ ๕ มม. กาบช่อย่อยบนยาว ๖-๗ มม. ช่อดอกย่อยมีดอกย่อย ๖-๙ ดอก เป็นดอกสมบูรณ์เพศ แต่ที่ปลายช่อเป็นดอกไม่มีเพศ ๑ ดอก ดอกย่อยมีกาบ ๒ กาบ กาบล่างรูปไข่หรือรูปไข่แกมรูปใบหอก ยาว ๗-๘ มม. ปลายมน เนื้อบางคล้ายกระดาษ ด้านในมีขนสั้นนุ่ม มีเส้นตามยาว ๑๑-๑๕ เส้น กาบบนยาวเกือบเท่ากาบล่าง เป็นสัน ๒ สัน ปลายตัด ขอบมีขนครุย มีเส้นตามยาว ๗ เส้น มีกลีบเกล็ด ๓ กลีบ เป็นเยื่อบาง ขอบมีขนครุย เกสรเพศผู้ ๖ เกสร อับเรณูยาว ๓.๕-๔ มม. ก้านชูอับเรณูสั้น ติดที่กลางอับเรณูและไหวได้ รังไข่อยู่เหนือวงกลีบมี ๑ ช่อง ออวุล ๑ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียโคนเชื่อมติดกัน ยอดเกสรเพศเมียมีขนยาวนุ่มเป็นพู่คล้ายขนนก ๓ พู่ สีแดง

 ผลแบบผลแห้งเมล็ดติด มีขนาดเล็ก

 โจดมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคตะวันออก พบขึ้นตามป่าเต็งรัง บนพื้นที่ราบสูงเป็นหินทราย ที่สูงจากระดับทะเล ๒๐๐-๑,๓๐๐ ม. ออกดอกและเป็นผลเดือนมีนาคมถึงเมษายน ในต่างประเทศพบที่ภูมิภาคอินโดจีน.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
โจด
ชื่อวิทยาศาสตร์
Vietnamosasa ciliata (A. Camus) T. Q. Nguyen
ชื่อสกุล
Vietnamosasa
คำระบุชนิด
ciliata
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Camus, Aimée Antoinette
- Nguyen, To Quyen
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Camus, Aimée Antoinette (1879-1965)
- Nguyen, To Quyen (fl. 1965)
ชื่ออื่น ๆ
โชด, ไผ่โจด (ทั่วไป)
ผู้เขียนคำอธิบาย
ผศ. ดร.ฉัตรชัย เงินแสงสรวย