แดงก่อนจาก

Ophiorrhiza ripicola Craib

ไม้ล้มลุกหลายปี กิ่งอ่อนเป็นเหลี่ยมเล็กน้อย ใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก รูปไข่ รูปรีแกมรูปไข่ รูปใบหอก กลับ หรือรูปรีแกมรูปไข่กลับ ใบแห้งสีแดง หูใบระหว่างก้านใบรูปคล้ายสามเหลี่ยมเล็ก ปลายแหลม ช่อดอก แบบช่อกระจุกแยกแขนง ออกที่ยอดหรือตามปลายกิ่ง ดอกสีขาวหรือสีขาวประจุดสีม่วง ดอกก่อนร่วงมีสีแดง ผลแบบผลแห้งแตก ค่อนข้างแบน รูปคล้ายหัวใจป้าน เมล็ดขนาดเล็ก มีจำนวนมาก


     แดงก่อนจากเป็นไม้ล้มลุกหลายปี สูง ๓๐-๘๐ ซม. ลำต้นมักตั้งตรง โปร่ง กิ่งอ่อนเป็นเหลี่ยมเล็กน้อย เกลี้ยง เมื่อแห้งสีออกแดง รากสีชมพูอมแดง
     ใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก รูปไข่ รูปรี แกมรูปไข่ รูปใบหอกกลับ หรือรูปรีแกมรูปไข่กลับ กว้าง ๒-๕ ซม. พบน้อยที่กว้างได้ถึง ๗ ซม. ยาว ๗-๑๒ ซม. พบน้อยที่ยาวได้ถึง ๑๕ ซม. ปลายเรียวแหลม โคนรูปลิ่ม แคบ ขอบเรียบหรือเป็นคลื่น แผ่นใบบางคล้ายกระดาษ เส้นแขนงใบข้างละ ๖-๑๐ เส้น พบน้อยที่มีมากถึง ๑๒ เส้น ปลายเส้นโค้งจดกับเส้นถัดไปใกล้ขอบใบ นูน เด่นชัดทางด้านล่าง เส้นใบย่อยแบบขั้นบันได เห็นไม่ชัด ใบเมื่อแห้งเปลี่ยนเป็นสีแดง ก้านใบยาว ๑-๓.๕ ซม. หูใบ ระหว่างก้านใบรูปคล้ายสามเหลี่ยมเล็ก ยาวประมาณ ๕ มม. ปลายแหลม
     ช่อดอกแบบช่อกระจุกแยกแขนง ออกที่ยอด หรือตามปลายกิ่ง ก้านช่อยาว ๒.๕-๓.๕ ซม. มีใบประดับ คล้ายใบขนาดเล็ก รูปไข่แกมรูปใบหอกหรือรูปใบหอก กว้าง ๒-๓ มม. ยาวประมาณ ๑ ซม. ปลายแหลม ใบประดับย่อย ๑ คู่ รูปไข่แกมรูปใบหอกหรือรูปใบหอก กว้าง ๑-๑.๕ มม. ยาว ๐.๗-๑ ซม. ใบประดับและใบ ประดับย่อยสีเขียวอมม่วง ก้านดอกยาว ๐.๕-๑ ซม. กลีบเลี้ยง ยาวประมาณ ๒ มม. โคนเชื่อมติดกันเป็น หลอดสั้นรูปคล้ายระฆัง ปลายแยกเป็น ๕ แฉก รูป สามเหลี่ยม ปลายแหลม เกลี้ยงทั้ง ๒ ด้าน กลีบดอกสี ขาวหรือสีขาวประจุดสีม่วง ยาวประมาณ ๒ ซม. โคน เชื่อมติดกันเป็นหลอด ยาว ๑.๕-๑.๘ ซม. โคนหลอดป่อง เล็กน้อย กลางหลอดแคบ ปากหลอดผายและมีขน ปลาย หลอดแยกเป็น ๕ แฉก รูปไข่หรือรูปสามเหลี่ยม กว้าง ๓-๕ มม. ยาว ๕-๖ มม. ปลายแหลม ด้านในมีขน ขอบ แฉกจดกันในดอกตูม ดอกก่อนร่วงมีสีแดง เกสรเพศผู้ ๕ เกสร ก้านชูอับเรณูยาวประมาณ ๑ มม. อับเรณูสีม่วง รูป ขอบขนาน กว้างประมาณ ๐.๕ มม. ยาว ๑-๓ มม. มีจาน ฐานดอกใหญ่ สีขาว รูปทรงค่อนข้างกลมแป้น มี ๒ พู รังไข่อยู่ใต้วงกลีบ มี ๒ ช่อง แต่ละช่องมีออวุลจำนวนมาก ก้านยอดเกสรเพศเมียมี ๒ แบบ แบบแรกก้านยอดเกสร เพศเมียยาวและโผล่เหนือปากหลอดดอก แบบที่ ๒ ก้าน ยอดเกสรเพศเมียสั้นและอยู่ภายในหลอดดอก ยอดเกสร เพศเมียเป็น ๒ พู สีม่วงอมแดงอ่อน รูปไข่แกมรูปขอบ ขนาน กว้างประมาณ ๑ มม. ยาวประมาณ ๑.๕ มม.
     ผลแบบผลแห้งแตก ค่อนข้างแบน รูปคล้าย หัวใจป้าน กว้างประมาณ ๑ ซม. ยาว ๕-๗ มม. เมล็ด ขนาดเล็ก มีจำนวนมาก
     แดงก่อนจากเป็นพรรณไม้ถิ่นเดียวของไทย มีเขตการกระจายพันธุ์ทางภาคเหนือ พบตามป่าดิบ ริมแหล่งน้ำ หรือในลำธาร ที่สูงจากระดับทะเล ๑,๗๐๐- ๒,๕๐๐ ม. ออกดอกและเป็นผลเดือนมิถุนายนถึงมีนาคม.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
แดงก่อนจาก
ชื่อวิทยาศาสตร์
Ophiorrhiza ripicola Craib
ชื่อสกุล
Ophiorrhiza
คำระบุชนิด
ripicola
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Craib
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Craib ช่วงเวลาคือ (1882-1933)
ผู้เขียนคำอธิบาย
นางจารีย์ บันสิทธิ์
แหล่งอ้างอิง
อนุกรมวิธานพืช อักษร ด กองวิทยาศาสตร์อนุกรมวิธานพืช อักษร ด. pdf.