แคแสด

Spathodea campanulata P. Beauv.

ไม้ต้น ไม่ผลัดใบ แตกกิ่งตำ เรือนยอดเป็นพุ่มกลมหรือรี ใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ เรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก ใบย่อย ๙-๑๗ ใบ เรียงตรงข้ามรูปไข่ รูปรี หรือรูปขอบขนาน ช่อดอกแบบช่อกระจะคล้ายช่อกระจุกแยกแขนง ออกตามปลายกิ่ง ตั้งตรงดอกสีส้มอมเหลืองหรือแสด ผลแบบผลแห้งแตกเป็นฝักแบน รูปขอบขนาน เมล็ดแบน มีปีกบางใส

แคแสดเป็นไม้ต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลาง ไม่ผลัดใบ แต่ถ้าปลูกในที่แห้งแล้งจะผลัดใบบ้างเป็นบางส่วน สูง ๖-๒๐ ม. แตกกิ่งตํ่า เรือนยอดเป็นพุ่มกลมหรือรีแน่นทึบ เปลือกสีเทาคลํ้าหรือเทาอมนํ้าตาล แตกเป็นร่องตื้น ๆ ไม่เป็นระเบียบ ตามกิ่งมีช่องอากาศขนาดใหญ่ทั่วไป

 ใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ เรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก ยาว ๔๐-๖๐ ซม. ใบย่อย ๙-๑๗ ใบ เรียงตรงข้ามรูปไข่ รูปรี หรือรูปขอบขนาน กว้าง ๒.๕-๖ ซม. ยาว ๔-๑๔ ซม. ปลายแหลม โคนมน เบี้ยวเล็กน้อย ขอบเรียบเส้นแขนงใบข้างละ ๖-๘ เส้น แผ่นใบสาก ก้านใบย่อยยาว ๒-๓ มม.

 ช่อดอกแบบช่อกระจะ คล้ายช่อกระจุกแยกแขนงออกตามปลายกิ่ง ตั้งตรง ชูเหนือพุ่มเรือนยอด ยาว ๕๐-๘๐ ซม. แต่ละช่อมี ๑๕-๒๕ ดอก แต่จะทยอยบานครั้งละ ๔-๘ ดอก ดอกตูมรูปกรวยแหลม ยาว ๕-๗ ซม. ปลายแหลมเป็นจะงอยโค้งไปด้านหลัง กลีบเลี้ยงลักษณะคล้ายกาบติดกันเป็นหลอด ด้านหน้าแตก


ลงมาเกือบถึงโคนกลีบ มีสันตามยาวและมีขนสีน้ำตาลอมเหลืองหนาแน่น กลีบดอกสีส้มอมเหลืองหรือแสดโคนเชื่อมติดกันเป็นหลอดเล็กสั้น ๆ โค้งเล็กน้อยปลายผายออกคล้ายรูประฆังเบี้ยว ยาว ๘-๑๓ ซม. ส่วนบนแยกเป็น ๕ กลีบ ขอบกลีบย่นเป็นคลื่น มีขลิบสีเหลือง ดอกบานเต็มที่เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ ๑๐ ซม. เกสรเพศผู้ ๒ คู่ แต่ละคู่ยาวไม่เท่ากันติดอยู่ในหลอดดอก รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มี ๒ ช่อง แต่ละช่องมีออวุลจำนวนมาก ก้านยอดเกสรเพศเมียรูปเรียวยาว ยอดเกสรเพศเมียแยกเป็น ๒ พู

 ผลแบบผลแห้งแตก เป็นฝักแบน รูปขอบขนานยาว ๑๕-๒๔ ซม. ฝักแก่สีน้ำตาลดำ แตกด้านเดียว ผนังโค้งมีสันตามยาวคล้ายรูปท้องเรือ เมล็ดแบน จำนวนมาก ขนาดเล็ก มีปีกบางใส

 แคแสดเป็นพรรณไม้ต่างประเทศ มีถิ่นกำเนิดแถบแอฟริกาเขตร้อน ปลูกเป็นไม้ประดับแพร่หลายในเขตร้อนทั่วโลก ออกดอกตลอดปี แต่จะออกมากในเดือนตุลาคมถึงกุมภาพันธ์ เริ่มออกดอกเมื่ออายุ ๓-๔ ปีขึ้นไป แพร่พันธุเป็นวัชพืชในประเทศเขตร้อนหลายประเทศ.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
แคแสด
ชื่อวิทยาศาสตร์
Spathodea campanulata P. Beauv.
ชื่อสกุล
Spathodea
คำระบุชนิด
campanulata
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Palisot de Beauvois, Ambroise Marie François Joseph
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- (1752-1820)
ผู้เขียนคำอธิบาย
ศ. ดร.ธวัชชัย สันติสุข