แครกฟ้า

Heterophragma sulfureum Kurz

ชื่ออื่น ๆ
แคตุ้ย, แคปี่ฮ่อ, แคออน, แคอึ่ง (เหนือ); นางแฮ้ง, รงแห้ง, รังแร้ง, ฮางแฮ้ง (เหนือ, ตะวันออกเฉียงเหนื
ไม้ต้น ผลัดใบ เปลือกสีเทา กิ่งอ่อนและยอดมีขนรูปดาวสีเทาหนาแน่น ใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ เรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก ใบย่อย ๗-๙ ใบ เรียงตรงข้าม รูปขอบขนาน รูปขอบขนานแกมรูปรีหรือรูปขอบขนานแกมรูปไข่ ช่อดอกแบบช่อกระจุกแยกแขนง ออกตามปลายกิ่ง ดอกสีขาวนวลหรือสีเหลืองอ่อนอมเทา กลิ่นหอม ผลแบบผลแห้งแตกเป็นฝักแบนยาว มีขนสีนํ้าตาลอมเหลืองหนาแน่นเมล็ดแบน บาง มีปีกบางโปร่งแสง โค้งคล้ายรูปจาน

แครกฟ้าเป็นไม้ต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ ผลัดใบ สูง ๘-๒๒ ม. เปลือกสีเทา แตกเป็นร่องไม่เป็นระเบียบ กิ่งอ่อนและยอดมีขนรูปดาวสีเทาหนาแน่น

 ใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ เรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก ยาว ๒๕-๗๐ ซม. ใบย่อย ๗-๙ ใบ เรียงตรงข้าม รูปขอบขนาน รูปขอบขนานแกมรูปรี หรือรูปขอบขนานแกมรูปไข่ กว้าง ๕-๑๔ ซม. ยาว ๙-๒๑ ซม. ปลายมนกว้างเป็นติ่งแหลมสั้น โคนม และเบี้ยว ขอบเรียบ แผ่นใบด้านบนมีขนประปรายหรือเกลี้ยง ด้านล่างมีขนสีเทาหนาแน่นและมีต่อมกลมเล็ก ๆ ตามแนวเส้นกลางใบ ก้านใบย่อยยาว ๐.๑-๑.๒ ซม.

 ช่อดอกแบบช่อกระจุกแยกแขนง ออกตามปลายกิ่ง ยาว ๑๐-๒๔ ซม. ดอกบานกลางวัน กลิ่นหอม มีขนสีเทาหนาแน่น กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด ยาว ๑.๗-๓.๕ ซม. ปลายแยกเป็น ๒-๓ แฉก มีขนสีเทาอมเหลืองหนาแน่น กลีบดอกสีขาวนวลหรือสีเหลืองอ่อนอมเทา โคนเชื่อมติดกันคล้ายรูปแตร ยาว ๓.๕-๕ ซม. ปากหลอดดอกรูปปากเปิด แยกเป็นกลีบบน ๓ กลีบ กลีบล่าง ๒ กลีบ กลีบย่น ด้านนอกมีขนรูปดาวประปรายหรือเกือบเกลี้ยง เกสรเพศผู้ ๒ คู่ แต่ละคู่ยาวไม่เท่ากันรังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มี ๒ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล


จำนวนมาก ก้านยอดเกสรเพศเมียเรียวยาว ยอดเกสรเพศเมียแยกเป็น ๒ พู

 ผลแบบผลแห้งแตก เป็นฝักแบนยาว ปลายแหลม กว้าง ๕-๘ ซม. ยาว ๓๐-๕๕ ซม. มีขนสีน้ำตาลอมเหลืองหนาแน่น ผนังผลแบน แข็ง กว้างประมาณ ๓.๔ ซม. เมล็ดจำนวนมาก แบน บาง มีปิกบาง โปร่งแสง โค้งคล้ายรูปจาน

 แครกฟ้ามีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคตะวันตกพบขื่นในป่าเต็งรังและป่าเบญจพรรณแล้ง ที่สูงตั้งแต่ใกล้ระดับน้ำทะเลถึงประมาณ ๔๐๐ ม. ออกดอกเดือนพฤศจิกายนถึงมีนาคม เป็นผลเดือนกุมภาพันธ์ถึงพฤษภาคม ในต่างประเทศพบที่พม่า ลาว และกัมพูชา.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
แครกฟ้า
ชื่อวิทยาศาสตร์
Heterophragma sulfureum Kurz
ชื่อสกุล
Heterophragma
คำระบุชนิด
sulfureum
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Kurz, Wilhelm Sulpiz
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- (1834-1878)
ชื่ออื่น ๆ
แคตุ้ย, แคปี่ฮ่อ, แคออน, แคอึ่ง (เหนือ); นางแฮ้ง, รงแห้ง, รังแร้ง, ฮางแฮ้ง (เหนือ, ตะวันออกเฉียงเหนื
ผู้เขียนคำอธิบาย
ศ. ดร.ธวัชชัย สันติสุข