เดื่อใต้

Ficus mollissima Ridl.

ไม้ต้น กิ่งอ่อนมีขนนุ่มหนาแน่นสีน้ำตาลอ่อนหรือสีน้ำตาลแกมสีเหลือง ทุกส่วนมียาง ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปหัวใจ หรือรูปไข่ มีขนหนาแน่นสีน้ำตาลอ่อนหรือสีเหลืองอมน้ำตาล หูใบหุ้มยอดอ่อนรูปใบหอก หรือรูปแถบแกมรูป ใบหอก ร่วงง่าย ดอกแยกเพศต่างต้น ช่อดอกคล้ายผลรวมในโพรงฐานช่อดอก ออกเป็นคู่ตามกิ่งสั้น ช่อดอกเป็น กระเปาะ รูปทรงค่อนข้างกลมหรือทรงรูปไข่ มีขนนุ่มหนาแน่น ปลายกระเปาะมีช่องเปิด และมีใบประดับวงนอก ค่อนข้างตั้งตรงเรียงรอบปากช่องเปิด ผลแบบผลรวมในโพรงฐานช่อดอก รูปทรงค่อนข้างกลมหรือทรงรูปไข่ มีขน นุ่มหนาแน่น ผลย่อยแบบผลแห้งเมล็ดล่อน ขนาดเล็ก มีจำนวนมาก


     เดื่อใต้เป็นไม้ต้น สูงได้ถึง ๒๐ ม. กิ่งอ่อนมีขนนุ่ม หนาแน่นสีน้ำตาลอ่อนหรือสีน้ำตาลแกมสีเหลือง ปล้อง กลวง ทุกส่วนมียาง
     ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปหัวใจหรือรูปไข่ กว้าง ๑๓- ๑๖ ซม. ยาว ๑๖-๒๒ ซม. ปลายเรียวแหลม โคนเว้า รูปหัวใจ ขอบหยักซี่ฟันหรือหยักเว้าตื้น แผ่นใบค่อนข้าง หนา ด้านบนสีเขียว มีขนหนาแน่นสีน้ำตาลอ่อนหรือ สีเหลืองอมน้ำตาล หรือมีขนนุ่มหนาแน่นตามเส้นใบ ด้าน ล่างสีจางกว่า มีขนนุ่มสีน้ำตาลอ่อนหรือสีเหลืองอมน้ำตาล ไม่มีผลึกหินปูน เส้นโคนใบ ๓-๕ เส้น มักยาวมาก ยาวได้ ถึงครึ่งหนึ่งของความยาวแผ่นใบ เส้นแขนงใบข้างละ ๔-๖ เส้น ปลายเส้นโค้งจดใกล้ขอบใบ เส้นใบย่อยคล้ายขั้นบันได ห่าง ๆ เห็นเด่นชัดทางด้านล่าง มีต่อมผิวมันขนาดเล็กที่ ซอกระหว่างเส้นกลางใบกับเส้นโคนใบ หรือบางซอกระหว่าง เส้นโคนใบ และตามบางซอกของเส้นแขนงใบ ก้านใบยาว ๓-๙ ซม. มีขนนุ่มสีน้ำตาลอ่อนหรือสีเหลืองอมน้ำตาล หูใบ หุ้มยอดอ่อนรูปใบหอก หรือรูปแถบแกมรูปใบหอก ยาว ๑-๑.๘ ซม. ร่วงง่าย มีขนหนาแน่นสีน้ำตาลอ่อน
     ดอกแยกเพศต่างต้น ช่อดอกคล้ายผลรวมในโพรง ฐานช่อดอก ออกเป็นคู่ตามกิ่งสั้น ช่อดอกเป็นกระเปาะ รูปทรงค่อนข้างกลมหรือทรงรูปไข่ เส้นผ่านศูนย์กลาง ๑.๕-๒.๕ ซม. มีขนนุ่มหนาแน่นสีน้ำตาลอ่อนหรือสีเหลือง อมน้ำตาล ปลายกระเปาะมีช่องเปิดกว้างประมาณ ๘ มม. รอบปากช่องเปิดมีใบประดับหลายใบ รูปสามเหลี่ยมหรือ รูปไข่ วงนอกค่อนข้างตั้งตรง โคนกระเปาะมน ก้านช่อ ดอกสั้นมากหรือไร้ก้าน ใบประดับขนาดเล็ก ๓ ใบ รูปไข่ ยาวประมาณ ๓ มม. มีขนนุ่มสีเหลือง ดอกมีจำนวนมาก และมีขนาดเล็กมาก อยู่ค่อนข้างหนาแน่นภายในโพรง ฐานช่อดอก แต่ละดอกมีกลีบรวมสีออกแดง ช่อดอกเพศ ผู้มีดอกเพศผู้ที่สมบูรณ์ และมีดอกเพศเมียที่เป็นหมันซึ่ง มีก้านยอดเกสรเพศเมียสั้น ช่อดอกเพศเมียมีดอกเพศเมีย ที่สมบูรณ์ซึ่งมีก้านยอดเกสรเพศเมียยาว และมักมีดอก ไร้เพศปะปนอยู่ด้วย ดอกเพศเมียมีรังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มี ๑ ช่อง มีออวุล ๑ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียติดด้าน ข้างของรังไข่ ยอดเกสรเพศเมียเป็นแฉกเล็ก
     ผลแบบผลรวมในโพรงฐานช่อดอก รูปทรงค่อนข้าง กลมหรือทรงรูปไข่ กว้าง ๑.๕-๒.๕ ซม. มีขนนุ่มหนาแน่น สีน้ำตาลอ่อนหรือสีเหลืองอมน้ำตาล ผลอ่อนสีเขียว สุกสีเหลืองหรือสีเหลืองอมน้ำตาล ผลย่อยแบบผลแห้ง เมล็ดล่อน ขนาดเล็ก มีจำนวนมาก
     เดื่อใต้มีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทาง ภาคใต้ พบตามภูเขาในป่าดิบ ที่สูงใกล้ระดับทะเล ออกดอก และเป็นผลเกือบตลอดปี ในต่างประเทศพบที่มาเลเซีย.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
เดื่อใต้
ชื่อวิทยาศาสตร์
Ficus mollissima Ridl.
ชื่อสกุล
Ficus
คำระบุชนิด
mollissima
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Ridl.
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Ridl. ช่วงเวลาคือ (1855-1956)
ผู้เขียนคำอธิบาย
นางจารีย์ บันสิทธิ์
แหล่งอ้างอิง
อนุกรมวิธานพืช อักษร ด กองวิทยาศาสตร์อนุกรมวิธานพืช อักษร ด. pdf.