เคลงเบหยาบ

Pachycentria varingiifolia (Blume) Blume

ไม้พุ่มอิงอาศัยหรือไม้รอเลื้อย กิ่งเป็นสี่เหลี่ยม เมื่อแก่มักบิดและเป็นร่อง ใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก รูปรี รูปไข่ รูปใบหอก หรือรูปขอบขนานช่อดอกแบบช่อกระจุกหรือเป็นดอกเดี่ยวออกที่ยอด ดอกสีชมพูอ่อนผลแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ด รูปทรงกลมหรือเกือบกลม สีเขียว สุกสีแดง เมล็ดเล็ก มีจำนวนมาก

เคลงใบหยาบเป็นไม้พุ่มอิงอาศัยหรือไม้รอเลื้อยสูงได้ถึง ๔.๕ ม. ลำต้นและกิ่งมีเปลือกเรียบ กิ่งเป็นสี่เหลี่ยม เมื่อแก่มักบิดและเป็นร่อง

 ใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก รูปรี รูปไข่ รูปใบหอก หรือรูปขอบขนานกว้าง ๑.๕-๕ ซม. ยาว ๔-๑๐ ซม. ปลายแหลมหรือเรียวแหลม โคนแหลมหรือรูปลิ่มขอบเรียบ แผ่นใบหนาคล้ายแผ่นหนัง ด้านบนย่นด้านล่างเกลี้ยง เส้นโคนใบ ๓ เส้น เส้นด้านข้างปลายโค้งเข้าหากันที่ปลายใบ ก้านใบยาว ๑-๑.๒ ซม.

 ช่อดอกแบบช่อกระจุก มี ๑-๒ ดอก หรือเป็นดอกเดี่ยว ออกที่ยอด ยาว ๓-๔ ซม. ก้านช่อดอกเป็นสี่เหลี่ยม ยาวประมาณ ๒ ซม. ใบประดับและใบประดับย่อยรูปใบหอก ขนาดเล็ก ฐานดอกรูปถ้วยยาวประมาณ ๑ ซม. กลีบเลี้ยงขนาดเล็ก โคนเชื่อมติดกับขอบฐานดอก ปลายแยกเป็นแฉกแหลม ๔ แฉก กลีบดอกสีชมพูอ่อนมี ๔ กลีบ รูปไข่ ยาว ๕-๗ มม. ปลายเรียวแหลม โคนตัด เกสรเพศผู้ ๘ เกสร ขนาดใกล้เคียงกัน ก้านชูอับเรณูยาว ๓-๔ มม. อับเรณูสีเหลืองอ่อน รูปใบหอก ยาวประมาณ ๕ มม. โค้งเล็กน้อยปลายเรียวแหลม มีช่องเปิดตรงปลาย ๑ ช่อง ที่ฐานมีติ่งเล็กคล้ายเดือย ๒ ติ่ง รังไข่อยู่ใต้วงกลีบ รูปทรงกลมขนาดประมาณ ๔ มม. มี ๔ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล จำนวนมาก ก้านยอดเกสรเพศเมียยาว ๔-๕ มม. ยอดเกสรเพศเมียเป็นตุ่ม

 ผลแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ด รูปทรงกลมหรือเกือบกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง ๖-๘ มม. เกลี้ยงย่นเมื่อแห้ง สีเขียว สุกสีแดง เมล็ดเล็ก จำนวนมาก

 เคลงใบหยาบมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคใต้ พบขึ้นบนต้นไม้ในป่าดิบ หรือบนหินในที่โล่ง ที่สูงตั้งแต่ใกล้ระดับนํ้าทะเลถึงประมาณ ๑,๐๐๐ ม. ในต่างประเทศพบที่คาบสมุทรมลายูและอินโดนีเซีย.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
เคลงเบหยาบ
ชื่อวิทยาศาสตร์
Pachycentria varingiifolia (Blume) Blume
ชื่อสกุล
Pachycentria
คำระบุชนิด
varingiifolia
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Blume, Carl (Karl) Ludwig von
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Blume, Carl (Karl) Ludwig von (1796-1862)
ผู้เขียนคำอธิบาย
ดร.ธรรมรัตน์ พุทธไทย และ รศ. ดร. กิติเชษฐ์ ศรีดิษฐ