เครือพูม่วง

Argyreia kerrii Craib

ไม้เถา ลำต้นเลื้อยพัน ส่วนที่ยังอ่อนมีขนสั้นนุ่มสีขาว ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปหัวใจ รูปไข่ หรือรูปใบหอกแกมรูปไข่ ช่อดอกแบบช่อกระจุก ออกที่ซอกใบ ดอกสีม่วงแดง ผลแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ด รูปทรงกลม เมล็ด ๔ เมล็ด สีน้ำตาลเข้ม

เครือพูม่วงเป็นไม้เถา ลำต้นเลื้อยพัน ส่วนที่ยังอ่อนมีขนสั้นนุ่มสีขาวหนาแน่น

 ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปหัวใจ รูปไข่ หรือรูปใบหอกแกมรูปไข่ กว้าง ๔.๕-๑๐ ซม. ยาว ๘-๑๕ ซม. ปลายแหลมหรือเป็นติ่งแหลมสั้น โคนรูปหัวใจ ขอบเรียบแผ่นใบบางคล้ายกระดาษ ด้านบนมีขนแข็ง ด้านล่างมีขนสั้นนุ่มสีขาวหนาแน่น เส้นแขนงใบข้างละ ๙-๑๑ เส้น เห็นชัดทางด้านล่าง ก้านใบยาว ๑.๕-๗ ซม. มีขนสั้นหนานุ่ม

 ช่อดอกแบบช่อกระจุก ออกที่ซอกใบ มีดอกห่าง ๆ ๒-๓ ดอก ก้านช่อดอกยาว ๐.๘-๓ ซม. ก้านดอกยาว ๐.๓-๑.๕ ซม. ทั้งก้านช่อดอกและก้านดอกมีขนสั้นหนานุ่มใบประดับรูปใบหอกแกมรูปไข่ ยาว ๒-๓.๘ ซม. ปลายเรียวแหลม ขอบเป็นคลื่น ด้านนอกมีขนสั้นหนานุ่มสีขาวด้านในมีขนสั้นนุ่มห่าง ๆ ใบประดับติดทน กลีบเลี้ยง ๕ กลีบ ขนาดไม่เท่ากัน รูปขอบขนานแกมรูปไข่ กว้างประมาณ ๖.๗ มม. ยาว ๑-๑.๒ ซม. ปลายมน ขอบเรียบด้านในเกลี้ยง กลีบที่อยู่ชั้นนอก ๒ กลีบ มีขนสั้นนุ่มสีขาวหนาแน่นกว่ากลีบที่อยู่ชั้นในอีก ๓ กลีบ กลีบดอก สีม่วงอมแดง โคนเชื่อมติดกันเป็นรูประฆัง ยาวประมาณ ๕ ซม. แล้วผายออก เส้นผ่านศูนย์กลาง ๒.๕-๓ ซม. ปลายเว้าตื้น ๕ หยัก แถบเส้นกลางกลีบเกลี้ยง เกสรเพศผู้ ๕ เกสร เชื่อมติดกับโคนหลอดดอกและอยู่ภายในหลอดดอก โคนก้านชูอับเรณูขยายใหญ่และมีขนยาวห่างจานฐานดอกรูปถ้วย ขอบเว้าตื้น ๕ หยัก รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มี ๒ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๒ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียอยู่ภายในหลอดดอก ยอดเกสรเพศเมียเป็นตุ่มกลม ๒ ตุ่ม

 ผลแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ด รูปทรงกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง ๘-๙ มม. เมล็ด ๔ เมล็ด ยาวประมาณ ๖ มม. สีนํ้าตาลเข้ม ผิวเกลี้ยง

 เครือพูม่วงเป็นพรรณไม้ถิ่นเดียวของไทย มีเขตการกระจายพันธุ์ทางภาคเหนือ พบขึ้นในป่าผลัดใบ ตามที่แจ้งดินปนทราย ที่สูงจากระดับนํ้าทะเล ๓๐๐-๑,๐๐๐ ม. ออกดอกเดือนสิงหาคมถึงเดือนพฤศจิกายน.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
เครือพูม่วง
ชื่อวิทยาศาสตร์
Argyreia kerrii Craib
ชื่อสกุล
Argyreia
คำระบุชนิด
kerrii
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Craib, William Grant
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- (1882-1933)
ผู้เขียนคำอธิบาย
รศ.บุศบรรณ ณ สงขลา