เข็มซ่อนก้าน

Ixora kerrii Craib

ไม้พุ่มหรือไม้ต้นขนาดเล็ก ใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก รูปขอบขนานหรือรูปขอบขนานแกมรูปไข่ ช่อดอกแบบช่อกระจุกแยกแขนงคล้ายช่อเชิงหลั่นออกตามปลายกิ่ง ดอกสีขาวหรือสีชมพู กลิ่นหอมผลแบบผลผนังชั้นในแข็ง รูปทรงกลม สุกสีดำ เมล็ดรูปครึ่งวงกลม

เข็มซ่อนก้านเป็นไม้พุ่มหรือไม้ต้นขนาดเล็ก สูง ๔-๕ ม.

 ใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก รูปขอบขนานหรือรูปขอบขนานแกมรูปไข่ กว้าง ๓.๕-๘ ซม. ยาว ๘.๕-๒๑ ซม. ปลายเรียวแหลม โคนมนหรือเว้าเล็กน้อยขอบเรียบ แผ่นใบหนาคล้ายแผ่นหนัง ด้านบนเป็นมันเส้นกลางใบเห็นชัดทางด้านล่าง เส้นแขนงใบข้างละ ๗-๑๑ เส้น ก้านใบยาวได้ถึง ๕ มม. หรือไม่มี หูใบระหว่างก้านใบรูปสามเหลี่ยม กว้างและยาว ๓-๕ มม. มักนุ่มและเป็นร่องตามยาว

 ช่อดอกแบบช่อกระจุกแยกแขนงคล้ายช่อเชิงหลั่นออกตามปลายกิ่ง ทั้งช่อยาว ๕-๘ ซม. ก้านช่อยาวประมาณ ๓ ซม. มีดอกจำนวนมาก กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมติดกัน ปลายแยกเป็น ๔ แฉก แต่ละแฉกรูปสามเหลี่ยม กว้างและยาวประมาณ ๑ มม. ด้านนอกเกลี้ยง ด้านในและขอบมีขนละเอียด กลีบดอกสีขาวหรือสีชมพู กลิ่นหอม โคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด ยาว ๓-๔ ซม. ปลายแยกเป็น ๔ แฉก แต่ละแฉกรูปขอบขนาน กว้าง ๒ มม. ยาว ๓-๔ มม. ปลายแหลมหรือแหลมมน ด้านนอกและด้านในเกลี้ยง เกสรเพศผู้ ๔ เกสร ติดบริเวณคอหลอดกลีบดอก เรียงสลับกับแฉกกลีบดอก อับเรณูรูปรี ยาว ๓-๔ มม. แตกตามยาวรังไข่อยู่ใต้วงกลีบ มี ๒ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๒ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียโผล่พ้นหลอดกลีบดอก ๒-๓ มม. ยอดเกสรเพศเมียแยกเป็น ๒ แฉก

 ผลแบบผลผนังชั้นในแข็ง รูปทรงกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง ๓-๕ มม. ผลอ่อนสีเขียว แก่สีแดง สุกสีดำ เมล็ดรูปครึ่งวงกลม กว้างและยาว ๓-๔ มม. มี ๑-๒ เมล็ด

 เข็มซ่อนก้านมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคเหนือและภาคตะวันตกเฉียงใต้ พบตามป่าดิบเขาที่สูงจากระดับทะเล ๑,๐๐๐-๑,๔๐๐ ม. ออกดอกเดือนมกราคมถึงเมษายน เป็นผลเดือนมีนาคมถึงพฤษภาคมในต่างประเทศพบที่เมียนมา.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
เข็มซ่อนก้าน
ชื่อวิทยาศาสตร์
Ixora kerrii Craib
ชื่อสกุล
Ixora
คำระบุชนิด
kerrii
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Craib, William Grant
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- (1882-1933)
ผู้เขียนคำอธิบาย
ดร.วรดลต์ แจ่มจำรูญ