ติ่งตุ้ม

Miliusa balansae Finet et Gagnep.

ไม้พุ่ม เปลือกต้นสีเทาหรือสีน้ำตาลแกมสีเทา กิ่งอ่อนมีขนหนาแน่น เมื่อแก่มีขนประปราย ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปรี รูปรีแกมรูปขอบขนาน หรือรูปขอบขนาน ดอกเดี่ยว ออกตามซอกใบ ดอกสีแดง ผลแบบผลกลุ่ม ผลย่อยแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ด รูปทรงค่อนข้างกลมหรือทรงรูปไข่กลับ เมล็ดขนาดเล็ก รูปทรงค่อนข้างกลม มี ๑-๓ เมล็ด

ติ่งตุ้มเป็นไม้พุ่ม สูง ๒-๖ ม. เปลือกต้นสีเทาหรือสีน้ำตาลแกมสีเทา กิ่งอ่อนมีขนหนาแน่น เมื่อแก่มีขนประปราย

 ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปรี รูปรีแกมรูปขอบขนาน หรือรูปขอบขนาน กว้าง ๒-๕ ซม. ยาว ๕-๑๕ ซม. ปลายแหลมหรือเรียวแหลม โคนรูปลิ่มหรือมน อาจพบเบี้ยว ขอบเรียบ แผ่นใบบาง ด้านบนสีเขียวเข้ม เกลี้ยง ด้านล่างสีจางกว่า เส้นกลางใบเป็นร่องตื้นทางด้านบน มีขนประปรายตามเส้นใบ เมื่อแก่เกลี้ยง เส้นใบนูนเด่นชัดทางด้านล่าง เกลี้ยงหรือมีขนสั้นประปรายตามเส้นใบ เส้นแขนงใบข้างละ ๙-๑๒ เส้น ปลายเส้นโค้งจดกับเส้นถัดขึ้นไปใกล้ขอบใบ เส้นใบย่อยแบบร่างแหเห็นไม่ชัด ก้านใบยาว ๒-๓ มม.

 ดอกเดี่ยว ออกตามซอกใบ ใบประดับ ๒-๔ ใบ รูปสามเหลี่ยม มีขน ก้านดอกเรียวคล้ายเส้นด้าย ยาว ๓.๕-๗.๕ ซม. เกลี้ยง ดอกบานมีเส้นผ่านศูนย์กลาง ๑-๑.๖ ซม. มักห้อยลง กลีบเลี้ยง ๓ กลีบ รูปไข่ ยาว ๒-๓ มม. มีขนประปราย กลีบดอก ๖ กลีบ สีแดง เรียงเป็น ๒ วง วงละ ๓ กลีบ กลีบวงนอกยาวใกล้เคียงหรือยาวกว่ากลีบเลี้ยงเล็กน้อย กลีบวงในรูปไข่หรือรูปไข่แกมรูปขอบขนาน กว้าง ๐.๖-๑.๕ ซม. ยาว ๑-๒.๕ ซม. ปลายแหลม ขอบเรียงจดกันในดอกตูม เมื่อดอกบานปลายกลีบผายโค้งกลับ เกสรเพศผู้จำนวนมาก ก้านชูอับเรณูสั้น อับเรณูทรงรูปไข่หรือทรงรูปไข่กลับ แกนอับเรณูยื่นเป็นติ่งแหลมอ่อน รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มีจำนวนมาก แยกเป็นอิสระ ทรงรูปไข่ รูปทรงกระบอก หรือรูปทรงกระบอกโค้งเล็กน้อย มีขนประปราย แต่ละรังไข่มี ๑ ช่อง มีออวุล ๒-๓ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียสั้นมากหรือไร้ก้าน ยอดเกสรเพศเมียรูปไข่หรือรูปเกือบกลม เกลี้ยงหรือมีขน

 ผลแบบผลกลุ่ม ก้านผลเรียว ยาว ๔-๗.๕ ซม.ผลย่อยแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ด รูปทรงค่อนข้างกลมหรือทรงรูปไข่กลับ กว้างและยาว ๐.๗-๑ ซม. ก้านผลย่อยยาว ๑-๒ ซม. ห้อยลง มีขนประปรายหรือผิวเรียบมัน เมล็ดขนาดเล็ก รูปทรงค่อนข้างกลม มี ๑-๓ เมล็ด

 ติ่งตุ้มมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคเหนือ พบตามป่าดิบเขา ที่สูงจากระดับทะเลปานกลางประมาณ ๑,๕๐๐ ม. ออกดอกเดือนเมษายนถึงกรกฎาคม เป็นผลเดือนมิถุนายนถึงธันวาคม ในต่างประเทศพบที่จีนและเวียดนาม.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ติ่งตุ้ม
ชื่อวิทยาศาสตร์
Miliusa balansae Finet et Gagnep.
ชื่อสกุล
Miliusa
คำระบุชนิด
balansae
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Finet, Achille Eugène
- Gagnepain, FranÇois
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Finet, Achille Eugène (1863-1913)
- Gagnepain, FranÇois (1866-1952)
ผู้เขียนคำอธิบาย
นางจารีย์ บันสิทธิ์