ตองลาดใบไข่กลับ

Actinodaphne glomerata (Blume) Nees

ไม้ต้นขนาดกลาง กิ่งอ่อนมีขนสั้นนุ่มสีค่อนข้างแดง เปลือกต้นเรียบ สีเทาเข้ม มีช่องอากาศ ตายอดมีเกล็ดคล้ายใบหุ้มซ้อนเหลื่อม ทรงรูปไข่แกมรูปทรงรี เมื่อเกล็ดร่วงมีรอยแผลเหนือกระจุกใบ ใบเดี่ยวเรียงเวียนถี่เป็นวงรอบคล้ายกระจุก มี ๔-๗ ใบ ใกล้ปลายยอด รูปไข่กลับหรือรูปรีถึงรูปใบหอกกลับ ดอกแยกเพศร่วมต้นต่างช่อ ช่อดอกแบบช่อกระจุก ออกตามซอกใบ ดอกสีขาวอมเขียวอ่อน ผลแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ด

ตองลาดใบไข่กลับเป็นไม้ต้น สูง ๑๐-๑๘ ม. กิ่งเล็ก กิ่งอ่อนมีขนสั้นนุ่มสีค่อนข้างแดง เปลือกต้นเรียบ สีเทาเข้ม มีช่องอากาศ ตายอดมีเกล็ดคล้ายใบหุ้มซ้อนเหลื่อม ทรงรูปไข่แกมรูปทรงรี ยาว ๑-๒.๕ ซม. เกลี้ยง เมื่อเกล็ดร่วงมีรอยแผลเหนือกระจุกใบ

 ใบเดี่ยว เรียงเวียนถี่เป็นวงรอบคล้ายกระจุก มี ๔-๗ ใบ ใกล้ปลายยอด รูปไข่กลับหรือรูปรีถึงรูปใบหอกกลับ กว้าง ๕.๕-๑๔ ซม. ยาว ๑๓-๒๘ ซม. ปลายเป็นติ่งแหลม โคนเบี้ยว ขอบเรียบ แผ่นใบหนาคล้ายแผ่นหนัง ด้านบนสีเขียวเข้ม ด้านล่างมีนวล ใบอ่อนมีขน ใบแก่เกลี้ยง เส้นกลางใบนูนทั้ง ๒ ด้าน ด้านบนเกลี้ยง ด้านล่างมีขนสั้นนุ่ม เส้นแขนงใบข้างละ ๑๑-๑๓ เส้น ปลายเส้นโค้งจดกับเส้นถัดขึ้นไปใกล้ขอบใบ นูนทั้ง ๒ ด้าน เส้นใบย่อยแบบขั้นบันได เห็นชัดทั้ง ๒ ด้าน ก้านใบเล็กเรียว ยาว ๑-๓ ซม. เกลี้ยงถึงมีขนสั้นนุ่ม

 ดอกแยกเพศร่วมต้นต่างช่อ ช่อดอกแบบช่อกระจุก ออกตามซอกใบ เส้นผ่านศูนย์กลาง ๑-๒ ซม. ก้านช่อดอกยาว ๕-๗ มม. มีขนสั้นนุ่ม ใบประดับร่วงง่าย มีรอยแผลที่โคนช่อดอก ดอกสีขาวอมเขียวอ่อน กลีบรวมโคนเชื่อมติดกัน ปลายแยกเป็นแฉกบาง ๖ แฉก เรียงซ้อนเหลื่อม แฉกชั้นนอกใหญ่กว่าแฉกชั้นในเล็กน้อย เกลี้ยงหรือมีขนสั้นนุ่มหนาแน่น แฉกชั้นในเกลี้ยง ดอกเพศผู้มีก้านดอกยาว ๓-๕ มม. มีขนสั้นนุ่ม แฉกกลีบรวมรูปไข่แกมรูปรี กว้างประมาณ ๒ มม. ยาว ๒.๕-๓ มม. ด้านในเกลี้ยง ด้านนอกมีขนกำมะหยี่ มีเกสรเพศผู้ ๙ เกสร เรียงเป็น ๓ วง วงละ ๓ เกสร เกสรวงนอกและเกสรวงกลางไร้ต่อม ส่วนเกสรวงในมีต่อมแบบมีก้านที่โคนก้านชูอับเรณูข้างละ ๑ ต่อม ก้านชูอับเรณูยาว ๐.๓-๐.๕ มม. ที่โคนมีขนอุยสีค่อนข้างแดงอมเหลือง อับเรณูรูปทรงรีแกมทรงรูปไข่ ยาว ๑-๑.๓ มม. ปลายแหลม อับเรณูแตกแบบฝาเปิดทางด้านเดียวกัน มี ๔ ช่อง แยกเป็นด้านบน ๒ ช่อง ด้านล่าง ๒ ช่อง หันเข้า ดอกเพศเมียยังไม่พบ

 ผลแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ด ยังไม่พบ

 ตองลาดใบไข่กลับมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคใต้ พบตามป่าดิบชื้นถึงป่าดิบเขา ที่สูงจากระดับทะเลปานกลาง ๖๐๐-๑,๐๐๐ ม. ออกดอกเดือนกันยายน ในต่างประเทศพบที่คาบสมุทรมาเลเซียและอินโดนีเซีย.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ตองลาดใบไข่กลับ
ชื่อวิทยาศาสตร์
Actinodaphne glomerata (Blume) Nees
ชื่อสกุล
Actinodaphne
คำระบุชนิด
glomerata
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Blume, Carl (Karl) Ludwig von
- Nees von Esenbeck, Christian Gottfried Daniel
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Blume, Carl (Karl) Ludwig von (1796-1862)
- Nees von Esenbeck, Christian Gottfried Daniel (1776-1858)
ผู้เขียนคำอธิบาย
ดร.ก่องกานดา ชยามฤต