ดาวเรืองฝรั่ง

Calendula officinalis L.

ชื่ออื่น ๆ
ดาวเรืองหม้อ (กรุงเทพฯ)

ไม้ล้มลุกปีเดียว มีขนต่อมสั้นนุ่ม ใบเดี่ยว เรียงเวียน ใบบริเวณโคนต้นรูปไข่กลับแกมรูปขอบขนานหรือรูปช้อน ใบตามลำต้นรูปขอบขนาน รูปใบหอกแกมรูปขอบขนาน หรือรูปไข่กลับแกมรูปขอบขนาน ช่อดอกแบบช่อ กระจุกแน่น ออกเดี่ยวที่ปลายยอด วงใบประดับรูประฆังหรือรูปครึ่งวงกลม ดอกย่อยในช่อมี ๒ แบบ คือ ดอก ย่อยวงนอกเป็นดอกเพศเมีย รูปลิ้น สีเหลืองถึงสีส้ม และดอกย่อยวงในเป็นดอกสมบูรณ์เพศ รูปหลอดแกมรูป กรวย สีเหลืองอมส้มเข้ม ผลแบบผลแห้งเมล็ดล่อน ผลด้านนอกรูปเรือ ผลด้านในโค้ง มีสันด้านข้างเป็นปีกย่น มีเมล็ด ๑ เมล็ด


     ดาวเรืองฝรั่งเป็นไม้ล้มลุกปีเดียว สูง ๒๐-๗๕ ซม. มักแตกกิ่งจากโคนต้น มีขนต่อมสั้นนุ่ม
     ใบเดี่ยว เรียงเวียน ใบบริเวณโคนต้นรูปไข่กลับ แกมรูปขอบขนานหรือรูปช้อน กว้าง ๑๐-๓๐ ซม. ยาว ๑๕-๒๐ ซม. ขอบเรียบหรือหยักซี่ฟันห่าง ใบตามลำต้น รูปขอบขนาน รูปใบหอกแกมรูปขอบขนาน หรือรูปไข่กลับ แกมรูปขอบขนาน กว้าง ๑-๓ ซม. ยาว ๕-๑๕ ซม. ปลายมน พบบ้างที่ปลายแหลม โคนค่อนข้างโอบลำต้น ขอบหยัก ซี่ฟันถี่และเป็นคลื่นเล็กน้อย ไม่มีก้านใบ
     ช่อดอกแบบช่อกระจุกแน่น ออกเดี่ยวที่ปลาย ยอด เมื่อบานเส้นผ่านศูนย์กลาง ๔-๕ ซม. ก้านช่อดอก ยาว ๕-๑๒ ซม. วงใบประดับรูประฆังหรือรูปครึ่งวงกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง ๑-๓ ซม. ใบประดับมี ๑๓-๔๐ ใบ เรียงเป็น ๒ ชั้น ชั้นนอกค่อนข้างยาวกว่าชั้นใน รูปใบหอก หรือรูปใบหอกแกมรูปขอบขนาน กว้าง ๑-๑.๒ ซม. ยาว ๑.๒-๔ ซม. ปลายแหลม ขอบบางและแห้ง ฐานดอกแบน ดอกย่อยในช่อมี ๒ แบบ คือ ดอกย่อยวงนอกเป็นดอก เพศเมีย มี ๑๓-๕๐ ดอก เรียงเป็น ๒-๓ วง รูปลิ้น สี เหลืองถึงสีส้ม กลีบเลี้ยงลดรูปเป็นรยางค์ โคนเชื่อมติด กันเป็นหลอดสั้น ปลายเชื่อมติดกันเป็นแผ่นคล้ายรูปลิ้น กว้าง ๔-๕ มม. ยาว ๑.๒-๒ ซม. ปลายหยักเป็นซี่ฟัน ๓ หยัก และดอกย่อยวงในเป็นดอกสมบูรณ์เพศ มี ๒๐-๖๐ ดอก หรือมากกว่า รูปหลอด กลีบเลี้ยงลดรูปเป็นรยางค์ กลีบ ดอกสีเหลืองอมส้มเข้ม ยาว ๔-๖ มม. โคนเชื่อมติดกันเป็น หลอดแกมรูปกรวย ปลายแยกเป็น ๓ แฉก รูปใบหอกแกม รูปสามเหลี่ยม เกสรเพศผู้ ๕ เกสร อับเรณูปลายแหลม เชื่อมติดกันและหุ้มก้านยอดเกสรเพศเมีย รังไข่อยู่ใต้ วงกลีบ มี ๑ ช่อง มีออวุล ๑ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมีย สั้น ยอดเกสรเพศเมียค่อนข้างกลม
     ผลแบบผลแห้งเมล็ดล่อน ยาว ๐.๙-๑.๕ มม. มี ๒ แบบ ผลด้านนอกรูปเรือ ค่อนข้างโค้ง สีเหลืองอ่อน หรือสีน้ำตาลอ่อน ปลายมักมีจะงอยเป็นหนามแหลม ผล ด้านในโค้ง มีสันด้านข้างเป็นปีกย่น มีเมล็ด ๑ เมล็ด
     ดาวเรืองฝรั่งเป็นพรรณไม้ต่างประเทศ อาจมีถิ่น กำเนิดในทวีปยุโรปตอนใต้ นำเข้ามาปลูกเป็นไม้ประดับ ในประเทศไทย ออกดอกเดือนเมษายนถึงกันยายน เป็น ผลเดือนมิถุนายนถึงตุลาคม
     ประโยชน์ ปลูกเป็นไม้ประดับและเป็นสมุนไพร.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ดาวเรืองฝรั่ง
ชื่อวิทยาศาสตร์
Calendula officinalis L.
ชื่อสกุล
Calendula
คำระบุชนิด
officinalis
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- L.
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- L.ช่วงเวลาคือ (1707-1778)
ชื่ออื่น ๆ
ดาวเรืองหม้อ (กรุงเทพฯ)
ผู้เขียนคำอธิบาย
ดร.ก่องกานดา ชยามฤต
แหล่งอ้างอิง
อนุกรมวิธานพืช อักษร ด กองวิทยาศาสตร์อนุกรมวิธานพืช อักษร ด. pdf.