ดาดชมพู

Begonia hymenophylla Gagnep.

ไม้ล้มลุกหลายปี ขนาดเล็ก ลำต้นตั้ง สีแดงเข้ม ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปไข่ถึงรูปไข่กลับ แผ่นใบอวบน้ำ ผิวด้านบน มีขนคล้ายหนามทู่ ดอกแยกเพศร่วมต้นต่างช่อ ช่อดอกแบบช่อกระจุก ออกที่ปลายยอด ดอกสีชมพู ผลแบบผล แห้งแตก ทรงรูปไข่ มี ๓ ปีก ขนาดไม่เท่ากัน เมล็ดขนาดเล็ก สีน้ำตาล รูปคล้ายถังเบียร์ มีจำนวนมาก


     ดาดชมพูเป็นไม้ล้มลุกหลายปี ลำต้นตั้ง สูง ๔-๗ ซม. สีแดงเข้ม ลำต้นใต้ดินมีลักษณะกลมมนหรือ ค่อนข้างกลมมน มีรากแขนงจำนวนมาก
     ใบเดี่ยว เรียงเวียน มี ๓-๕ ใบ ใบออกจากลำต้น ใต้ดินหรือออกที่โคนต้น รูปไข่ถึงรูปไข่กลับ กว้าง ๐.๕- ๑ ซม. ยาว ๐.๕-๒ ซม. ปลายมนกลม โคนรูปลิ่ม ขอบเว้า เป็นคลื่น อาจเว้าลึกถึงครึ่งใบ แผ่นใบอวบน้ำ เมื่อแห้ง บางคล้ายกระดาษ ด้านบนสีเขียวเข้ม เป็นมัน มีขนคล้าย หนามทู่ ด้านล่างสีเขียวอ่อนหรือมีสีแดงเข้มตามเส้นใบ เกลี้ยง เส้นจากโคนใบ ๔-๕ เส้น เห็นชัดทางด้านล่าง ก้าน ใบยาว ๐.๕-๓ ซม. สีเขียวอ่อน โคนสีแดงเข้ม เปลี่ยนเป็น สีน้ำตาลเมื่อแห้ง หูใบสีเขียวอ่อน รูปใบหอก กว้างประมาณ ๐.๕ มม. ยาว ๑-๒ มม. ปลายแหลม ขอบเรียบ ติดทน
     ดอกแยกเพศร่วมต้นต่างช่อ ช่อดอกแบบช่อ กระจุก ออกที่ปลายยอด ยาว ๔-๗ ซม. ดอกจำนวนน้อย ใบประดับและใบประดับย่อยขนาดเล็ก ออกเป็นคู่ กว้าง ประมาณ ๑ มม. ยาวประมาณ ๓ มม. ก้านช่อดอกยาว ประมาณ ๓ ซม. ครึ่งล่างสีแดงเข้ม ครึ่งบนสีเขียวอ่อน เกลี้ยง ดอกสีชมพู ดอกเพศผู้มีก้านดอกสีเขียวอ่อน ยาว ๓-๕ มม. กลีบรวม ๔ กลีบ เรียงเป็น ๒ วง กลีบวงนอก

 


     ๒ กลีบ รูปเกือบกลม กว้าง ๒-๓ มม. ยาว ๓-๔ มม. ปลาย มนกลม ขอบเรียบ ด้านนอกมีหนามทู่ประปรายที่บริเวณ กลางกลีบ ด้านในเกลี้ยง กลีบวงใน ๒ กลีบ รูปหัวใจกลับ หรือรูปคล้ายสามเหลี่ยมกลับ กว้าง ๑-๒ มม. ยาว ๓-๔ มม. ขอบเรียบ เกลี้ยงทั้ง ๒ ด้าน เกสรเพศผู้ ๑๐ เกสร สี เหลืองสด กลุ่มเกสรเพศผู้สมมาตรตามแนวรัศมี ก้านชู อับเรณูโคนเชื่อมติดกัน ส่วนที่เชื่อมยาวประมาณ ๑ มม. อับเรณูรูปไข่กลับ ยาวประมาณ ๑ มม. แตกเป็นช่องใกล้ ส่วนปลาย ดอกเพศเมียมีก้านดอกสีเขียวอ่อน ยาว ๔-๖ มม. กลีบรวม ๕-๗ กลีบ เรียงเป็น ๒ วง ด้านนอกมีหนาม ทู่ประปราย ด้านในเกลี้ยง กลีบวงนอก ๒-๔ กลีบ รูปไข่ กลับ กว้าง ๑-๒ มม. ยาว ๓-๕ มม. กลีบวงใน ๓ กลีบ รูป ใบหอกกลับ กว้าง ๑-๒ มม. ยาว ๓-๕ มม. รังไข่อยู่ใต้วง กลีบ สีเขียวอ่อน มี ๓ ช่อง แต่ละช่องมีออวุลขนาดเล็ก จำนวนมาก รังไข่มี ๓ ปีก ขนาดเกือบเท่ากัน ก้านยอด เกสรเพศเมีย ๓ ก้าน โคนเชื่อมติดกัน สีเหลืองสด ยอด เกสรเพศเมียรูปจันทร์เสี้ยว มีตุ่มเล็กประปราย

 


     ผลแบบผลแห้งแตก ห้อยลง เป็นมันวาว สีเขียว อ่อน ทรงรูปไข่ กว้างและยาว ๓-๔ มม. เมื่อแห้งสีน้ำตาล อ่อน มี ๓ ปีก ขนาดไม่เท่ากัน โค้งไปตามแนวยาวของผล มีปีกใหญ่รูปสามเหลี่ยมไม่สมมาตร กว้าง ๔-๕ มม. ปีก ด้านข้าง ๒ ปีก แคบ สูงประมาณ ๓ มม. เมล็ดขนาดเล็ก สีน้ำตาล รูปคล้ายถังเบียร์ มีจำนวนมาก
     ดาดชมพูเป็นพรรณไม้ที่ใช้เป็นดัชนีชี้วัดสภาพ แวดล้อมที่ดี มีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทาง ภาคตะวันออก พบขึ้นบนหินทรายบริเวณที่มีร่มเงาใกล้ ลำธารในป่าดิบแล้ง ออกดอกและเป็นผลเดือนพฤษภาคม ถึงพฤศจิกายน ในต่างประเทศพบที่กัมพูชาและลาว.

 

 

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ดาดชมพู
ชื่อวิทยาศาสตร์
Begonia hymenophylla Gagnep.
ชื่อสกุล
Begonia
คำระบุชนิด
hymenophylla
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Gagnep.
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Gagnep. ช่วงเวลาคือ (1866-1952)
ผู้เขียนคำอธิบาย
ผศ. ดร.ธรรมรัตน์ พุทธไทย
แหล่งอ้างอิง
อนุกรมวิธานพืช อักษร ด กองวิทยาศาสตร์อนุกรมวิธานพืช อักษร ด. pdf.