ชื่ออื่น ๆ

จงกมกาต๋าม (เขมร-อีสาน)

     ดอกผักชีเป็นไม้ล้มลุกปีเดียวหรือหลายปี ลำต้น ตั้งขึ้น เรียวผอม สูง ๖-๒๐ ซม. อาจเป็นสัน เกลี้ยง
     ใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม กึ่งอวบมีเนื้อ รูปเส้นด้าย กว้าง ๐.๕-๑ มม. ยาว ๐.๕-๒ ซม. ขอบใบเรียบ แผ่นใบ เกลี้ยงทั้ง ๒ ด้าน มีเส้นใบ ๑ เส้น ไร้ก้าน
     ดอกเดี่ยว ออกตามซอกใบหรือออกเป็นกระจุก ตามปลายกิ่ง และมีลักษณะคล้ายกึ่งช่อซี่ร่มเทียม ก้าน ดอกย่อยเรียว ยาว ๐.๓-๑ ซม. มีขนสั้นนุ่ม และมีจุด ต่อมประปราย กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมติดกันเป็นหลอดกว้าง กว้างประมาณ ๒ มม. ยาวประมาณ ๕ มม. ปลายแยกเป็น ๕ แฉก เกลี้ยง มีจุดต่อมประปราย เห็นเส้นใบหลักจำนวน ๕ เส้น แต่ละเส้นมีปีกแคบ ๆ ปลายกลีบเลี้ยงหยักซี่ฟัน ๕ หยัก รูปลิ่มแคบ ยาวประมาณ ๐.๒ มม. ขอบจัก ของกลีบเลี้ยงมีขนยาวห่างกระจายทั่วไป กลีบดอกโคน เชื่อมติดกันเป็นหลอด รูปปากเปิด ยาว ๘-๙ มม. สีชมพู สีขาว หรือสีขาวอมน้ำเงิน กลีบปากซีกบนรูปสามเหลี่ยม แกมรูปไข่ เป็นแฉกสั้น ๆ ๒ แฉก กลีบปากซีกล่างแยกเป็น ๓ แฉก แต่ละแฉกรูปกลม แผ่กางออก ขอบเป็นคลื่น แฉก ตรงกลางขนาดใหญ่กว่าแฉกด้านข้าง เกสรเพศผู้ ๔ เกสร มี ๒ คู่ ยาวไม่เท่ากัน ติดอยู่บนหลอดกลีบดอก ก้านชูอับเรณู ที่อยู่ด้านหน้าแต่ละเกสรมีเดือยรูปแถบแกมรูปกระบอง ขนาดประมาณ ๑ มม. อยู่ที่โคน อับเรณูของแต่ละคู่โค้ง มาจดกัน อยู่ใต้กลีบปากซีกบน ช่องอับเรณูถ่างมาก รังไข่ อยู่เหนือวงกลีบ มี ๒ ช่อง แต่ละช่องมีออวุลจำนวนมาก รูปทรงกระบอกเบี้ยว เกลี้ยง ก้านยอดเกสรเพศเมียรูป เส้นด้าย ยอดเกสรเพศเมียมีลักษณะเป็นแผ่น ๒ แผ่น
     ผลแบบผลแห้งแตก ทรงรูปไข่แกมรูปทรงรี กว้างประมาณ ๑ มม. ยาว ๓-๔ มม. สั้นกว่ากลีบเลี้ยงและ ถูกห่อหุ้มอยู่ภายในกลีบเลี้ยงซึ่งติดทน เมื่อแก่แตกเป็น ๒ ซีกตามรอยประสาน เมล็ดขนาดเล็ก รูปทรงรี กว้าง ประมาณ ๐.๓ มม. ยาวประมาณ ๐.๕ มม. มีจำนวนมาก ผิวมีลักษณะเป็นหลุมหรือเป็นร่อง
     ดอกผักชีมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทย ทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคตะวันออก และภาค ตะวันตกเฉียงใต้ พบขึ้นอยู่บนพื้นดินในทุ่งหญ้าที่มีลักษณะ คล้ายทุ่งหญ้าสะวันนา ที่สูงจากระดับทะเลประมาณ ๒๐๐ ม. ออกดอกและเป็นผลเดือนกันยายนถึงกุมภาพันธ์ ในต่าง ประเทศพบที่กัมพูชา.