ดอกดอยป่า

Acilepis doichangensis (H. Koyama) H. Rob. et Skvarla

ไม้ล้มลุกหลายปี มีเหง้าใต้ดิน ลำต้นตั้งตรง เป็นสันชัด ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปรีหรือรูปใบหอกกลับ ช่อดอกแบบ ช่อกระจุกแน่นเชิงประกอบคล้ายช่อแยกแขนง ออกที่ปลายกิ่งหรือตามซอกใบ ช่อย่อยแบบช่อกระจุกแน่น รูประฆัง ดอกย่อยในช่อมีแบบเดียวเป็นดอกสมบูรณ์เพศ มีประมาณ ๓๕ ดอก ดอกสีออกแดงหรือสีม่วง ผล แบบผลแห้งเมล็ดล่อน รูปกึ่งทรงกระบอก สีน้ำตาลอ่อน มีสัน ๑๐ สัน มีกลีบเลี้ยงติดทนแบบแพปพัสลักษณะ เป็นขนแข็ง มีเมล็ด ๑ เมล็ด


     ดอกดอยป่าเป็นไม้ล้มลุกหลายปี สูง ๐.๕-๒ ม. มีเหง้าใต้ดิน ลำต้นใหญ่แข็ง ตั้งตรง เป็นสันชัด มีขน ประปราย
     ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปรีหรือรูปใบหอกกลับ กว้าง ๒-๖ ซม. ยาว ๗-๑๕ ซม. ปลายแหลมหรือเรียวแหลม โคนรูปลิ่ม ขอบค่อนข้างเรียบหรือจักฟันเลื่อยละเอียด ห่าง ๆ แผ่นใบกึ่งคล้ายแผ่นหนัง มีขนสากและมีต่อมเป็น ตุ่มทั้ง ๒ ด้าน เส้นแขนงใบข้างละ ๘-๑๐ เส้น ก้านใบยาว ได้ถึง ๕ ซม.
     ช่อดอกแบบช่อกระจุกแน่นเชิงประกอบคล้าย ช่อแยกแขนง ออกที่ปลายกิ่งหรือตามซอกใบ ช่อย่อยแบบ ช่อกระจุกแน่น รูประฆัง สูง ๑-๑.๒ ซม. มีก้านช่อดอกสั้น มาก หรือยาวได้ถึง ๑.๕ มม. มีขนสั้นนุ่ม วงใบประดับรูป ระฆังแคบ กว้างประมาณ ๒ ซม. ยาวประมาณ ๑.๒ ซม. ใบประดับเรียง ๕-๖ ชั้น ซ้อนเหลื่อมกัน ขอบมีขน ผิวด้าน นอกมีขนสั้นนุ่มหนาแน่น มีต่อม ชั้นนอกและชั้นกลางรูป ไข่ ปลายเรียวแหลมกางออก มักโค้งลงเล็กน้อย ชั้นในรูป ใบหอกถึงรูปขอบขนาน ปลายแหลม ฐานดอกร่วมแบน เกลี้ยง ดอกย่อยในช่อมีแบบเดียวเป็นดอกสมบูรณ์เพศ มี ประมาณ ๓๕ ดอก กลีบเลี้ยงลดรูปเป็นรยางค์ กลีบดอก สีออกแดงหรือสีม่วง มีต่อม โคนเชื่อมติดกันเป็นรูปกรวย ยาว ๔-๕ มม. ปลายแยกเป็น ๕ แฉก ยาว ๔-๕ มม. เกสร เพศผู้ ๕ เกสร ก้านชูอับเรณูแยกจากกัน อับเรณูเชื่อม ติดกันและหุ้มก้านยอดเกสรเพศเมีย รังไข่อยู่ใต้วงกลีบ มี ๑ ช่อง มีออวุล ๑ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียสีม่วง ปลาย แยกเป็น ๒ แฉก ด้านนอกมีขนคล้ายไม้กวาดปกคลุม ขึ้นมาเกือบถึงรอยแยก ด้านในเป็นตุ่มเล็ก ๆ ของยอด เกสรเพศเมีย
     ผลแบบผลแห้งเมล็ดล่อน รูปกึ่งทรงกระบอก ยาวประมาณ ๕ มม. สีน้ำตาลอ่อน มีสัน ๑๐ สัน เกลี้ยง มีกลีบเลี้ยงติดทนแบบแพปพัสลักษณะเป็นขนแข็ง เรียง ๒ ชั้น ชั้นนอกสั้นกว่าชั้นใน ชั้นในยาวประมาณ ๘ มม. มีเมล็ด ๑ เมล็ด
     ดอกดอยป่ามีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศ ไทยทางภาคเหนือ พบตามป่าดิบเขา ที่สูงจากระดับทะเล ๑,๐๐๐-๑,๓๐๐ ม. ออกดอกและเป็นผลเดือนกันยายน ถึงมกราคม ในต่างประเทศพบที่จีน.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ดอกดอยป่า
ชื่อวิทยาศาสตร์
Acilepis doichangensis (H. Koyama) H. Rob. et Skvarla
ชื่อสกุล
Acilepis
คำระบุชนิด
doichangensis
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- (H. Koyama)
- H. Rob. et Skvarla
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- (H. Koyama) ช่วงเวลาคือ (1937-)
- H. Rob. ช่วงเวลาคือ (1932-)
ผู้เขียนคำอธิบาย
ดร.ก่องกานดา ชยามฤต
แหล่งอ้างอิง
อนุกรมวิธานพืช อักษร ด กองวิทยาศาสตร์อนุกรมวิธานพืช อักษร ด. pdf.