ดอกกั๊ก

Illicium anisatum L.

ไม้พุ่มหรือไม้ต้นขนาดเล็ก เนื้อไม้มีกลิ่นหอม ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปรี รูปไข่ รูปไข่กลับแคบ รูปขอบขนาน หรือรูป ใบหอก ดอกเดี่ยวหรือออกเป็นกระจุกตามซอกใบ สีขาวอมเหลือง มีกลิ่นหอมอ่อน ๆ ผลแบบผลกลุ่ม รูปคล้าย ดาว ผลย่อยแบบผลแตกแนวเดียว รูปคล้ายเรือ เมล็ดสีน้ำตาลอมเหลือง รูปทรงรีแกมทรงรูปไข่กลับ มี ๑ เมล็ด


     ดอกกั๊กเป็นไม้พุ่มหรือไม้ต้นขนาดเล็ก สูงได้ถึง ๑๐ ม. เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ ๓๐ ซม. เปลือก สีน้ำตาลเข้มอมเทา มีช่องอากาศเรียงตามแนวดิ่ง เนื้อไม้ มีกลิ่นหอม
     ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปรี รูปไข่ รูปไข่กลับแคบ รูปขอบขนาน หรือรูปใบหอก กว้าง ๑.๕-๕ ซม. ยาว ๔-๑๒ ซม. ปลายเรียวแหลมสั้นหรือคล้ายหางสั้น ส่วน ปลายสุดมน โคนรูปลิ่ม ขอบเรียบหรือเป็นคลื่น แผ่นใบ หนาคล้ายแผ่นหนัง สีเขียวเข้ม เป็นมัน ในเนื้อใบมีจุด ต่อมเส้นกลางใบ เส้นแขนงใบ และเส้นใบย่อยเห็นไม่ชัด ก้านใบยาว ๐.๗-๒ ซม. ใบเมื่อขยี้มีกลิ่นหอม
     ดอกเดี่ยวหรือออกเป็นกระจุกตามซอกใบ สีขาวอมเหลือง มีกลิ่นหอมอ่อน ๆ เส้นผ่านศูนย์กลางดอก ๒.๕-๓ ซม. ก้านดอกยาว ๐.๕-๑.๕ ซม. ใบประดับร่วงง่าย กลีบรวมมักแยกเป็นอิสระ มี ๗-๑๕ กลีบ บางครั้งอาจมี ได้ถึง ๓๐ กลีบ เรียงเวียน แต่ละกลีบเรียว กว้างประมาณ ๓ มม. ยาวประมาณ ๑ ซม. กลีบวงนอกอาจคล้ายกลีบ เลี้ยง มีประมาณ ๖ กลีบ บางคล้ายเยื่อ เรียงซ้อนเหลื่อม ส่วนโคนอาจเชื่อมกันเล็กน้อย กลีบวงในคล้ายกลีบดอก รูปแถบกว้างหรือรูปใบหอก แผ่กางออกคล้ายรัศมี เกสร เพศผู้ ๑๖-๒๕ เกสร เรียงเวียน ก้านชูอับเรณูสั้น อวบหนา อับเรณูรูปรี แตกด้านใน รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ แยกเป็น อิสระ มี ๗-๙ รังไข่ แต่อาจมีได้ถึง ๑๐ รังไข่ เรียงเป็นวง แต่ละรังไข่รูปไข่หรือรูปรี ปลายเรียวคล้ายจะงอยแหลม มี ๑ ช่อง มีออวุล ๑ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียสั้นมาก หรือไร้ก้าน ยอดเกสรเพศเมียเล็กมาก
     ผลแบบผลกลุ่ม รูปคล้ายดาว เส้นผ่านศูนย์กลาง ประมาณ ๒.๕-๓ ซม. ผลย่อยแบบผลแตกแนวเดียว ผนัง หนาคล้ายแผ่นหนัง เมื่อแก่แข็งคล้ายไม้ มีผลย่อย ๗-๘ ผล รูปคล้ายเรือ ปลายแหลม กลิ่นคล้ายน้ำส้มหมัก มีรส ขม เมล็ดสีน้ำตาลอมเหลือง รูปทรงรีแกมรูปไข่กลับ ยาว ๖-๗ มม. ผิวเรียบเป็นมัน มี ๑ เมล็ด
     ดอกกั๊กเป็นพรรณไม้ต่างประเทศ มีถิ่นกำเนิดใน ประเทศญี่ปุ่น พบในป่าดิบที่สูงจากระดับทะเล ๑,๐๐๐- ๒,๕๐๐ ม. ออกดอกเดือนมีนาคมถึงพฤษภาคม ผลแก่จัด เดือนกันยายนถึงตุลาคม ปลูกเป็นไม้ประดับในจีน ญี่ปุ่น เกาหลี ไต้หวัน เอเชียตะวันออก และฟิลิปปินส์
     ประโยชน์ ปลูกเป็นไม้ประดับและใช้ทำเครื่อง หอม.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ดอกกั๊ก
ชื่อวิทยาศาสตร์
Illicium anisatum L.
ชื่อสกุล
Illicium
คำระบุชนิด
anisatum
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- L.
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- L. ช่วงเวลาคือ (1707-1778)
ผู้เขียนคำอธิบาย
รศ. ดร.อารีย์ ทองภักดี
แหล่งอ้างอิง
อนุกรมวิธานพืช อักษร ด กองวิทยาศาสตร์อนุกรมวิธานพืช อักษร ด. pdf.