ซุ้มกระต่าย

Blinkworthia lycioides Choisy

ชื่ออื่น ๆ
มุ้งกระต่าย (ลพบุรี, ราชบุรี); ยาจีน (เพชรบุรี); ระฆังขาว (ลพบุรี); ระฆังช้างเผือก (สุโขทัย); หิ้งหา
ไม้พุ่ม กิ่งมีขนแนบชิดผิว ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปขอบขนานถึงรูปขอบขนานแกมรูปแถบ ดอกเดี่ยวออกตามซอกใบ ห้อยลง สีขาวอมเขียวหรือสีขาวอมชมพู ผลแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ด รูปทรงค่อนข้างกลม สีน้ำตาลเข้ม มีกลีบเลี้ยงติดทนล้อมรอบ เมล็ดสีดำ รูปคล้ายสามเหลี่ยม มี่ ๒-๔ เมล็ด

ซุ้มกระต่ายเป็นไม้พุ่ม สูง ๐.๕-๓ ม. กิ่งมีขนแนบชิดผิว

 ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปขอบขนานถึงรูปขอบขนานแกมรูปแถบ กว้าง ๐.๗-๑.๒ ซม. ยาว ๑.๒-๔.๓ ซม. ปลายและโคนมน ขอบเรียบ แผ่นใบด้านบนสีเขียว มีขนละเอียด ด้านล่างมีขนสีขาวหนาแน่น เส้นแขนงใบเห็นไม่ชัด ก้านใบยาว ๓-๖ มม.

 ดอกเดี่ยว ออกตามซอกใบ ห้อยลง ก้านดอกยาว ๓-๙ มม. ใบประดับ ๓-๔ ใบ เรียงเป็นวงอยู่ใต้กลีบเลี้ยงลงมาเล็กน้อย รูปรี ยาว ๓-๕ มม. ติดทนดอกสีขาวอมเขียวหรือสีขาวอมชมพู กลีบเลี้ยง ๕ กลีบรูปค่อนข้างกลมถึงรูปรีกว้าง ขนาดเกือบเท่ากัน ยาว ๓-๕ มม. ขยายใหญ่ขึ้นเล็กน้อยและเนื้อแข็งขึ้นเมื่อเป็นผล ติดทน กลีบดอกโคนเชื่อมติดกันเป็นรูประฆัง กว้าง ๑.๕-๒.๒ ซม. ยาว ๒.๒-๒.๕ ซม. โคนสุดเป็นหลอดแคบ ปลายแยกเป็นแฉกสั้น ๕ แฉก ปลายแฉกมน ผิวของหลอดดอกเป็นมัน เกสรเพศผู้ ๕ เกสร ติดที่โคนหลอดดอกและอยู่ภายในหลอดดอก ก้านชูอับเรณูยาว ๐.๘-๑ ซม. โคนกว้างและมีขนครุยอับเรณูรูปขอบขนานถึงรูปรี ยาวประมาณ ๒.๕ มม. จานฐานดอกเป็นหลอดล้อมรอบรังไข่ รังไข่อยู่เหนือวงกลีบรูปกรวยคว่ำ ปลายแหลม มี ๒ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๒ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียเรียวยาวคล้ายเส้นด้าย ยาวประมาณ ๑.๒ ซม. ยอดเกสรเพศเมียเป็นตุ่มกลม ๒ ตุ่ม อยู่ภายในหลอดดอก

 ผลแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ด รูปทรงค่อนข้างกลม กว้างประมาณ ๑ ซม. ยาว ๑-๑.๒ ซม. ปลายแหลม เกลี้ยง สีน้ำตาลเข้ม มีกลีบเลี้ยงติดทน ขยายใหญ่ขึ้นเล็กน้อยและแข็งขึ้นล้อมรอบผล เมล็ดสีดำ รูปคล้ายสามเหลี่ยม กว้างประมาณ ๔ มม. ยาวประมาณ ๕ มม. มี ๒-๔ เมล็ด

 ซุ้มกระต่ายมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคเหนือ ภาคกลาง และภาคตะวันตกเฉียงใต้พบตามป่าเบญจพรรณ ป่าเต็งรัง หรือป่าดิบ ที่สูงจากระดับทะเล ๑๐๐-๘๕๐ ม. ออกดอกและเป็นผลเดือนเมษายนถึงธันวาคม ในต่างประเทศพบที่เมียนมา.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ซุ้มกระต่าย
ชื่อวิทยาศาสตร์
Blinkworthia lycioides Choisy
ชื่อสกุล
Blinkworthia
คำระบุชนิด
lycioides
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Choisy, Jacques Denys (Denis)
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- (1799-1859)
ชื่ออื่น ๆ
มุ้งกระต่าย (ลพบุรี, ราชบุรี); ยาจีน (เพชรบุรี); ระฆังขาว (ลพบุรี); ระฆังช้างเผือก (สุโขทัย); หิ้งหา
ผู้เขียนคำอธิบาย
รศ.บุศบรรณ ณ สงขลา