ช่อไข่มุกบาลาเป็นไม้พุ่มหรือไม้ต้น สูง ๑.๕-๖ ม. เส้นผ่านศูนย์กลางลำต้น ๐.๕-๓ ซม. มักแตกกิ่งแน่น เปลือกเรียบ สีน้ำตาลหรือสีน้ำตาลอมเทา มักมีปื้นสีขาวอมเทากระจายทั่วไป เกือบทุกส่วนมีขนละเอียดสีขาวประปรายถึงหนาแน่น กิ่งอ่อนและยอดอ่อนสีเขียวอมแดงหรือสีแดงอมส้มกิ่งแก่สีเขียวอมเทาแล้วเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลอมเทาหรือสีน้ำตาลเข้ม เกลี้ยงหรือเกือบเกลี้ยง

 ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปรี รูปขอบขนานแกมรูปรีรูปไข่กลับ หรือรูปรีแคบ กว้าง ๑-๓ ซม. ยาว ๒-๗.๒ ซม. ปลายแหลม เรียวแหลม ยาวคล้ายหาง มน หรือเกือบกลม โคนสอบเรียวหรือรูปลิ่ม มีต่อมสีน้ำตาลเข้ม ๑-๓ ต่อม ขอบเรียบ มักม้วนลงด้านล่าง แผ่นใบหนาคล้ายแผ่นหนัง ด้านบนสีเขียวเข้มเป็นมัน เกลี้ยงหรือมีขนประปราย ด้านล่างสีจางกว่าเล็กน้อย มีต่อมขนาดเล็กสีน้ำตาลประปรายถึงหนาแน่น เมื่อแห้งผิวด้านบนสีเขียวอมเทา ด้านล่างสีน้ำตาลอมแดง เส้นกลางใบแบนหรือนูนเล็กน้อยทางด้านบน นูนเด่นชัดทางด้านล่าง เส้นแขนงใบข้างละ ๓-๗ เส้น เส้นใบย่อยแบบร่างแห เห็นไม่ชัด ก้านใบยาว ๑-๕ มม. ด้านบนแบนหรือแผ่เป็นครีบ เกลี้ยงหรือมีขนประปรายปลายก้านใบที่ติดกับโคนใบมีต่อมข้างละ ๑ ต่อม

 ช่อดอกแบบช่อกระจะ ออกตามซอกใบและปลายกิ่ง ยาว ๑.๕-๗.๕ ซม. ก้านช่อและแกนช่อสีเขียวอมแดงหรือสีแดงเข้ม ก้านช่อดอกรูปทรงกระบอก ยาว ๐.๓-๑.๕ ซม. แกนช่อดอกเป็นเหลี่ยม ๓ เหลี่ยม ยาว ๑.๒-๖ ซม. ทั้งก้านช่อและแกนช่อมีขนละเอียดสีขาวประปรายถึงหนาแน่น ใบประดับและใบประดับย่อยสีแดงอมชมพู ใบประดับคล้ายรูปสามเหลี่ยมหรือรูปลิ่มแกมรูปขอบขนาน กว้าง ๑.๒-๒ มม. ยาวประมาณ ๕ มม. ปลายแหลมหรือเรียวแหลมโคนรูปลิ่ม ขอบเรียบ มีใบประดับย่อย ๑ คู่ รูปใบหอกหรือรูปลิ่มแกมรูปใบหอก กว้าง ๐.๔-๐.๕ มม. ยาว ๑-๑.๕ มม. ปลายเรียวแหลม โคนรูปลิ่ม ขอบเรียบทั้งใบประดับและใบประดับย่อยมีขนละเอียดสีขาวประปรายถึงหนาแน่น ร่วงง่าย แต่ละช่อมีดอกจำนวนมาก ก้านดอกสีชมพูอมแดงหรือสีเขียว ยาว ๐.๓-๑ ซม. มีขนละเอียดสีขาวประปรายถึงหนาแน่น ดอกมีกลิ่นหอม สีขาวนวลหรือสีขาวอมชมพู ปลายกลีบสีชมพูเข้ม ห้อยลง กลีบเลี้ยงสีเขียวหรือสีเขียวอ่อน โคนเชื่อมติดกันเป็นหลอดรูปถ้วย ยาว ๑.๓-๑.๕ มม. ปลายกลีบสีชมพูอมแดงสีเขียวนวล หรือสีขาวอมชมพู แยกเป็นแฉกเล็ก ๕ แฉก รูปสามเหลี่ยมกว้าง แต่ละแฉกขนาดเกือบเท่ากัน

กว้าง ๑.๕-๒ มม. ยาว ๐.๘-๑ มม. ปลายแหลม ขอบกลีบมีขนและต่อมไร้ก้าน ๓-๕ คู่ ด้านนอกมีขนสั้นนุ่มสีขาวหนาแน่น ด้านในเกลี้ยง กลีบดอกโคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด รูปคนโทหรือรูปคนโทแกมรูปทรงกระบอก กว้าง ๔-๖ มม. ยาว ๕-๗ มม. ปลายแยกเป็นแฉกเล็ก ๕ แฉก รูปสามเหลี่ยม กว้าง ๑-๑.๕ มม. ยาวประมาณ ๑ มม. ปลายแหลมและโค้งออกเล็กน้อย ด้านนอกเกลี้ยง ด้านในมีขนอุยสีขาวหนาแน่น เกสรเพศผู้ ๑๐ เกสร ติดใกล้โคนหลอดกลีบดอก โผล่ไม่พ้นหลอดกลีบดอก ก้านชูอับเรณูรูปลิ่มแคบและแบน ยาว ๒-๓ มม. โคนก้านสีขาวนวล ปลายก้านสีม่วงอ่อน มีขนอุยสีขาวหนาแน่น อับเรณูสีเหลืองเข้มติดด้านหลัง รูปขอบขนาน ยาวประมาณ ๐.๘ มม. มีขนคาย ด้านหลังมีเดือย ๒ อัน ยาว ๐.๒-๐.๓ มม. ปลายยืดเป็นหลอดรูปทรงกระบอก ยาวประมาณ ๐.๔ มม. มีขนต่อมประปรายถึงหนาแน่น เปิดเป็นช่องที่ปลาย จานฐานดอกมีขนหนาแน่น รังไข่อยู่ใต้วงกลีบ ยาว ๑.๕-๒ มม. มี ๕ ช่อง แต่ละช่องมีออวุลจำนวนมาก ก้านยอดเกสรเพศเมียสีขาวนวลเรียวยาว ยาว ๔.๕-๖ มม. มีขนตั้งแต่โคนถึงกลางก้านยอด โผล่พ้นปากหลอดกลีบดอกเล็กน้อย ยอดเกสรเพศเมียสีเขียวอ่อน กว้างประมาณ ๐.๕ มม. ปลายมนหรือตัด

 ผลแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ด สีเขียวนวลรูปทรงค่อนข้างกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง ๕-๖ มม. มีขนประปราย มีกลีบเลี้ยงติดทน สุกสีแดงเข้มถึงสีม่วงอมดำ เมล็ดเล็ก แบนด้านข้าง สีน้ำตาลหรือสีน้ำตาลเข้ม ทรงรูปไข่ รูปทรงรี หรือเป็นเหลี่ยมไม่แน่นอน กว้าง ๐.๓-๐.๕ มม. ยาว ๑-๑.๘ มม. ผิวเรียบ มีจำนวนมาก

 ช่อไข่มุกบาลามีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคใต้ พบขึ้นบนเขาหินปูนตามซอกหินหรือที่เปิดโล่ง ป่าดิบชื้น ตามพื้นหินหรือพื้นทรายที่ชื้น และตามชายป่าดิบที่เป็นดินทราย ที่สูงจากระดับทะเล ๕๕๐-๑,๕๐๐ ม. ออกดอกเดือนมิถุนายนถึงกุมภาพันธ์ เป็นผลเดือนกรกฎาคมถึงพฤษภาคม ในต่างประเทศพบที่คาบสมุทรมาเลเซีย เกาะสุมาตราเกาะชวา และเกาะบอร์เนียว.