ชิชาลาเก

Oldenlandia glabra (R. Br. ex Wall.) Kuntze

ไม้ล้มลุก ต้นตั้งตรงหรือโน้มเอนทอดเลื้อย กิ่งอ่อนมีสันค่อนข้างมน เกลี้ยง ใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก รูปใบหอกหรือรูปรี หูใบระหว่างก้านใบคล้ายกาบ ขอบเป็นแฉก ปลายแฉกคล้ายขนแข็ง ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ช่อย่อยแบบช่อกระจุก ออกตามซอกใบ ดอกเล็ก สีขาว ผลแบบผลแห้งแตก รูปทรงค่อนข้างกลม ค่อนข้างเกลี้ยง มีกลีบเลี้ยงติดทน เมล็ดเล็ก มีเหลี่ยม

ชิชาลาเกเป็นไม้ล้มลุก สูง ๓๐-๙๐ ซม. ต้นตั้งตรงหรือโน้มเอนทอดเลื้อย กิ่งอ่อนมีสันค่อนข้างมนเกลี้ยง

 ใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก รูปใบหอกหรือรูปรี กว้าง ๑-๓ ซม. ยาว ๓-๘ ซม. ปลายแหลมหรือเรียวแหลม โคนรูปลิ่มหรือสอบเรียวเข้าหาก้านใบ ขอบเรียบ แผ่นใบค่อนข้างบาง ด้านบนสีเขียวเข้ม ด้านล่างสีจางกว่า เส้นแขนงใบข้างละ ๔-๖ เส้น เห็นชัด ทั้งเส้นกลางใบและเส้นแขนงใบเป็นร่องตื้นทางด้านบน นูนทางด้านล่าง ก้านใบยาว ๒-๕ มม. หูใบระหว่างก้านใบคล้ายกาบ ขอบเป็นแฉก ปลายแฉกคล้ายขนแข็ง ขนาดไม่เท่ากัน มี ๕-๗ แฉก

 ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ช่อย่อยแบบช่อกระจุก ออกตามซอกใบ ก้านช่อดอกยาว ๐.๕-๑ ซม. มีขนคาย ก้านช่อย่อยยาว ๑-๓ มม. ดอกเล็ก สีขาว ก้านดอกสั้นมากหรือไร้ก้าน กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมติดกันเป็นหลอดสั้น ปลายแยกเป็นแฉกเล็ก ๔ แฉก รูปสามเหลี่ยม กว้างและยาว ๐.๘-๑ มม. ปลายแหลม มีขน กลีบดอกโคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด ยาวประมาณ ๑.๕ มม. ด้านนอกเกลี้ยง ด้านในตั้งแต่บริเวณกลางหลอดถึงปากหลอดมีขนยาวประปราย ปากหลอดผายออกเล็กน้อย ปลายแยกเป็น ๔ แฉกรูปไข่หรือรูปสามเหลี่ยม กว้างประมาณ ๐.๘ มม. ยาว ๐.๘-๑ มม. ปลายแหลม เกสรเพศผู้ ๔ เกสร ก้านชูอับเรณูเรียว ยาว ๐.๘-๑ มม. เกลี้ยง อับเรณูรูปไข่ ยาว ๐.๒-๐.๓ มม. รังไข่อยู่ใต้วงกลีบ รูปทรงค่อนข้างกลม มีขนยาวประปราย มี ๒ ช่อง แต่ละช่องมีออวุลจำนวนน้อย ก้านยอดเกสรเพศเมียเรียวเล็ก ยาวประมาณ ๑ มม. มีขนยาวประปรายที่กลางก้านถึงปลายก้าน ปลายแยกเป็น ๒ แฉก แฉกสั้นมากยอดเกสรเพศเมียแบนเล็ก

 ผลแบบผลแห้งแตก รูปทรงค่อนข้างกลมเส้นผ่านศูนย์กลาง ๐.๘-๑ มม. ค่อนข้างเกลี้ยงมีกลีบเลี้ยงติดทน เมล็ดเล็ก มีเหลี่ยม มี ๑-๕ เมล็ด

 ชิชาลาเกมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคใต้ พบตามพื้นที่โล่ง ป่าดิบ ที่สูงจากระดับทะเล ๕๐-๒๕๐ ม. ออกดอกและเป็นผลเดือนกรกฎาคมถึงธันวาคม ในต่างประเทศพบที่อินเดียและมาเลเซีย.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ชิชาลาเก
ชื่อวิทยาศาสตร์
Oldenlandia glabra (R. Br. ex Wall.) Kuntze
ชื่อสกุล
Oldenlandia
คำระบุชนิด
glabra
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Brown, Robert
- Wallich, Nathaniel
- Kuntze, Carl Ernst Otto
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Brown, Robert (1773-1858)
- Wallich, Nathaniel (1786-1854)
- Kuntze, Carl Ernst Otto (1843-1907)
ผู้เขียนคำอธิบาย
นางจารีย์ บันสิทธิ์