ชิงชี่ยูนนาน

Capparis sikkimensis Kurz subsp. yunnanensis (Craib et W. W. Sm.) M. Jacobs

ไม้พุ่มรอเลื้อยหรือไม้เลื้อย กิ่งคล้ายทรงกระบอก มีร่องตื้น ๆ ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปรีหรือรูปไข่ ดอกเดี่ยวหรือเป็นช่อแบบช่อเชิงหลั่น ออกตามซอกใบใกล้ปลายกิ่ง สีเหลือง มีกลิ่นหอม กลีบเลี้ยงมีขนสั้นนุ่มสีน้ำตาลทั้ง ๒ ด้าน ก้านชูอับเรณูและก้านชูเกสรเพศเมียยาว ผลแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ด รูปทรงรี เมล็ดคล้ายรูปไตเบี้ยว มี ๓-๔ เมล็ด

ชิงชี่ยูนนานเป็นไม้พุ่มรอเลื้อยหรือไม้เลื้อย ยาว ๔-๖ ม. กิ่งคล้ายทรงกระบอก มีร่องตื้น ๆ มีขนสั้นนุ่มสีน้ำตาล เมื่อแก่เกือบเกลี้ยง หนามโค้งลงเล็กน้อย ออกเป็นคู่ ยาว ๓-๔ มม.

 ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปรีหรือรูปไข่ กว้าง ๕-๖.๕ ซม. ยาว ๑๑-๑๓ ซม. ปลายแหลมหรือเป็นติ่งแหลมโคนมนหรือรูปลิ่มกว้าง ขอบเรียบ แผ่นใบบางคล้ายกระดาษ มีขนสั้นนุ่มทั้ง ๒ ด้าน เมื่อแก่เกือบเกลี้ยงเส้นกลางใบเป็นร่องทางด้านบน นูนและเห็นชัดทางด้านล่าง เส้นแขนงใบข้างละ ๖-๘ เส้น เห็นชัดทางด้านล่าง ก้านใบยาว ๐.๗-๑ ซม. มีขนสั้นนุ่มสีน้ำตาล

 ดอกเดี่ยวหรือเป็นช่อแบบช่อเชิงหลั่น มี ๒-๔ ดอก ออกตามซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ก้านช่อดอกยาว ๒-๔.๕ ซม. มีขนสั้นนุ่มสีน้ำตาล ดอกสีเหลือง มีกลิ่นหอม ก้านดอกยาวได้ถึง ๔.๕ ซม. มีขนสั้นนุ่มสีน้ำตาล กลีบเลี้ยง ๔ กลีบ แยกกัน เรียงเป็น ๒ คู่ รูปกลม เว้าเข้าหรือเป็นถุงตื้น กว้าง ๑.๑-๑.๘ ซม. ยาว ๑.๓-๑.๙ ซม. โคนเป็นก้านสั้น กลีบเลี้ยงคู่ในมีขนาดเล็กกว่าคู่นอกเล็กน้อย มีขนสั้นนุ่มสีน้ำตาลทั้ง ๒ ด้าน กลีบดอก ๔ กลีบ แยกกัน รูปไข่กลับ กว้าง ๐.๘-๑.๒ ซม. ยาว ๒-๒.๕ ซม. ด้านในมีขนสั้นหนานุ่ม ด้านนอกเกลี้ยง ยกเว้นที่โคนมีขนสั้นหนานุ่ม ฐานดอกนูน กว้าง ๔-๕ มม. มีขนสั้นนุ่ม เกสรเพศผู้จำนวนมาก ก้านชูอับเรณูยาวประมาณ ๓.๕ ซม. มีขนที่โคน อับเรณูยาวประมาณ ๒ มม. เกลี้ยง แตกเป็นช่องทางด้านข้าง ก้านชูเกสรเพศเมียยาว ๒.๕-๔ ซม. มีขนที่โคน รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ รูปทรงรี กว้าง ๒-๓ มม. ยาว ๓-๔ มม. เกลี้ยงมี ๑ ช่อง ออวุลหลายเม็ด ไม่มีก้านยอดเกสรเพศเมียยอดเกสรเพศเมียเป็นตุ่ม

 ผลแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ด รูปทรงรี กว้าง ๒.๕-๓ ซม. ยาว ๔-๕ ซม. ผนังผลหนา ๒-๕ มม. ก้านผลยาว ๗-๘.๕ ซม. เมล็ดคล้ายรูปไตเบี้ยวกว้าง ๑-๑.๕ ซม. ยาว ๑.๕-๒ ซม. มีเยื่อหุ้ม มี ๓-๔ เมล็ด

 ชิงชี่ยูนนานมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคเหนือ พบในป่าดิบเขา ที่สูงจากระดับทะเล ๑,๕๐๐-๑,๖๐๐ ม. ออกดอกเดือนมีนาคมถึงเมษายน เป็นผลเดือนกันยายนถึงมกราคม ในต่างประเทศพบที่เมียนมา จีน และเวียดนาม.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ชิงชี่ยูนนาน
ชื่อวิทยาศาสตร์
Capparis sikkimensis Kurz subsp. yunnanensis (Craib et W. W. Sm.) M. Jacobs
ชื่อสกุล
Capparis
คำระบุชนิด
sikkimensis
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Kurz, Wilhelm Sulpiz
ชื่อชนิดย่อย (ถ้ามี)
subsp. yunnanensis
ชื่อผู้ตั้งชนิดย่อย (ถ้ามี)
- (Craib et W. W. Sm.) M. Jacobs
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- (1834-1878)
ผู้เขียนคำอธิบาย
ดร.ก่องกานดา ชยามฤต