ชะพลูปีนัง

Piper penangense (Miq.) C. DC.

ไม้ล้มลุกหลายปี ลำต้นตั้งตรงหรือทอดเลื้อย ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปหัวใจหรือรูปรีกว้าง หูใบหุ้มยอดอ่อนรูปใบหอกแกมรูปขอบขนาน ร่วงง่าย ดอกแยกเพศต่างต้น ช่อดอกคล้ายช่อหางกระรอก รูปทรงกระบอกออกตรงข้ามใบใกล้ปลายยอด สีขาว แกนช่อดอกมีขน ดอกอัดแน่นบนแกนช่อ ไม่มีทั้งกลีบเลี้ยงและกลีบดอกผลแบบผลผนังชั้นในแข็ง รูปทรงค่อนข้างกลม มีก้านยอดเกสรเพศเมียติดทน เมล็ดรูปคล้ายผล มี ๑ เมล็ด

ชะพลูปีนังเป็นไม้ล้มลุกหลายปี สูงประมาณ ๖๐ ซม. ลำต้นตั้งตรงหรือทอดเลื้อย

 ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปหัวใจหรือรูปรีกว้างสมมาตรหรือไม่สมมาตร กว้าง ๖-๑๐ ซม. ยาว ๙.๕-๑๐ ซม. ปลายเรียวแหลม โคนเว้ารูปหัวใจหรือเบี้ยว ขอบเป็นคลื่น แผ่นใบบาง เกลี้ยงทั้ง ๒ ด้าน เส้นแขนงใบออกใกล้โคนใบข้างละ ๓-๔ เส้น ก้านใบยาว ๑-๑.๕ ซม. เกลี้ยง หูใบหุ้มยอดอ่อนรูปใบหอกแกมรูปขอบขนาน ร่วงง่าย

 ดอกแยกเพศต่างต้น ช่อดอกคล้ายช่อหางกระรอก รูปทรงกระบอก ออกตรงข้ามใบใกล้ปลายยอด สีขาว แกนช่อดอกมีขน ดอกอัดแน่นบนแกนช่อ ไม่มีทั้งกลีบเลี้ยงและกลีบดอก ใบประดับรูปโล่เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ ๒ มม. ก้านใบประดับยาว ๐.๕-๐.๖ มม. ช่อดอกเพศผู้กว้าง ๑-๒ มม. ยาว ๓-๕ ซม. ก้านช่อดอกยาว ๑-๓ ซม. ช่อดอกเพศเมียกว้าง ๓-๔ มม. ยาว ๑.๘-๒.๓ ซม. ก้านช่อดอกยาว ๐.๘-๑.๒ ซม. เกลี้ยง รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ รูปทรงรีมี ๑ ช่อง ออวุล ๑ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียยาว ๑-๒ มม. ยอดเกสรเพศเมียรูปดาว มี ๓-๔ แฉก

 ผลแบบผลผนังชั้นในแข็ง รูปทรงค่อนข้างกลมเส้นผ่านศูนย์กลาง ๓-๔ มม. อัดแน่นบนแกน มีก้านยอดเกสรเพศเมียติดทน ช่อผลรูปทรงกระบอก กว้างประมาณ ๑ ซม. ยาวประมาณ ๒ ซม. ตั้งตรง เกลี้ยงก้านช่อผลยาวประมาณ ๒ มม. เมล็ดรูปคล้ายผลมี ๑ เมล็ด

 ชะพลูปีนังมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคใต้ พบบริเวณที่เปิดโล่งใกล้สันเขาในป่าดิบชื้น ที่สูงจากระดับทะเลได้ถึงประมาณ ๑,๕๐๐ ม. ออกดอกและเป็นผลประมาณเดือนพฤษภาคม ในต่างประเทศพบที่คาบสมุทรอินเดียและคาบสมุทรมาเลเซีย.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ชะพลูปีนัง
ชื่อวิทยาศาสตร์
Piper penangense (Miq.) C. DC.
ชื่อสกุล
Piper
คำระบุชนิด
penangense
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Miquel, Friedrich Anton Wilhelm
- Candolle, Anne Casimir Pyramus de
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Miquel, Friedrich Anton Wilhelm (1811-1871)
- Candolle, Anne Casimir Pyramus de (1836-1918)
ผู้เขียนคำอธิบาย
ผศ. ดร.เฉลิมพล สุวรรณภักดี