ชวนชม

Adenium obesum (Forssk.) Roem. et Schult.

ชื่ออื่น ๆ
ลั่นทมแดง, ลั่นทมยะวา (กรุงเทพฯ)
ไม้พุ่ม ทุกส่วนมียางสีขาว ลำต้นและกิ่งอวบน้ำ ใบเดี่ยว มักเรียงเวียนถี่เป็นกระจุกที่ปลายกิ่ง รูปขอบขนานถึงรูปขอบขนานแกมรูปช้อน ช่อดอกคล้ายช่อกระจุกแยกแขนง ออกตามปลายกิ่ง ดอกสีขาวอมชมพูหรือสีชมพูถึงสีแดง รูปแตร ผลแบบผลแห้งแตกแนวเดียว ออกเป็นคู่ รูปทรงกระบอกแกมรูปกระสวย เมล็ดรูปคล้ายผล มีขนสีนวลแกมสีน้ำตาลอ่อนเป็นพู่ที่ปลายทั้ง ๒ ด้าน

 ชวนชมเป็นไม้พุ่ม ทุกส่วนมียางสีขาว ลำต้นและกิ่งอวบน้ำ เปลือกเรียบ สีเทาหรือสีเทาแกมสีน้ำตาล โคนต้นมักอวบและมีขนาดใหญ่กว่าส่วนที่เหนือขึ้นไป

 ใบเดี่ยว มักเรียงเวียนถี่เป็นกระจุกที่ปลายกิ่งส่วนตามกิ่งและลำต้นเรียงเวียนห่าง ๆ รูปขอบขนานถึงรูปขอบขนานแกมรูปช้อน กว้าง ๐.๒-๕ ซม. ยาว ๓-๗ ซม. ปลายแหลมถึงเว้าตื้นหรือเป็นติ่งแหลมอ่อนถึงเป็นติ่งหนาม โคนรูปลิ่ม ขอบเรียบ แผ่นใบหนาคล้ายแผ่นหนัง เกลี้ยงทั้ง ๒ ด้านหรือมีขนเล็กน้อยเส้นแขนงใบมีได้ถึงข้างละ ๑๓ เส้น ก้านใบยาวประมาณ ๔ มม.

 ช่อดอกคล้ายช่อกระจุกแยกแขนง ออกตามปลายกิ่ง ก้านช่อดอกสั้น กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมติดกันเป็นรูปถ้วยตื้น ๆ ปลายแยกเป็น ๕ แฉก รูปขอบขนานแคบถึงรูปไข่แคบ กว้าง ๒-๓ มม. ยาว ๐.๕-๑.๑ ซม. ปลายแหลม มีขน กลีบดอกสีขาวอมชมพูหรือสีชมพูถึงสีแดง ดอกตูมแฉกกลีบดอกเรียงเวียนซ้อนไปทางขวา


ดอกบานรูปแตร โคนกลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นหลอด ยาว ๒-๔.๕ ซม. ด้านล่างเป็นหลอดแคบ ๆ แล้วพองออกตั้งแต่บริเวณเกือบกึ่งกลางหลอดถึงปากหลอด ปลายแยกเป็น ๕ แฉก รูปไข่กลับ กว้าง ๑.๕-๒ ซม. ยาว ๐.๙-๒.๘ ซม. ปลายแหลมหรือเรียวแหลม ขอบมักเป็นคลื่น ด้านนอกมีขนหรือเกลี้ยงด้านในมีขน เกสรเพศผู้ ๕ เกสร เชื่อมติดที่ผนังด้านในของหลอดกลีบดอกใกล้กับบริเวณที่หลอดพองออกก้านชูอับเรณูยาว ๕-๗ มม. อับเรณูรูปสามเหลี่ยมแคบกว้างประมาณ ๑ มม. ยาว ๒-๓ มม. โคนรูปหัวลูกศรปลายเป็นรยางค์ ยาวได้ถึง ๑.๕ ซม. อับเรณูโค้งมาชิดกันเป็นรูปโดมคลุมยอดเกสรเพศเมีย รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มี ๒ รังไข่ แยกเป็นอิสระ ยาว ๑.๕-๒.๕ มม. แต่ละรังไข่มี ๑ ช่อง ออวุลจำนวนมาก ก้านยอดเกสรเพศเมียเชื่อมติดกัน เมื่อรวมกับยอดเกสรเพศเมียยาว ๑-๒ ซม. ยอดเกสรเพศเมียเป็นตุ่ม

 ผลแบบผลแห้งแตกแนวเดียว ออกเป็นคู่ รูปทรงกระบอกแกมรูปกระสวย กว้าง ๐.๙-๒ ซม. ยาว ๑๑-๒๒ ซม. ปลายแหลม เมล็ดจำนวนมาก รูปคล้ายผล กว้าง ๒-๔ มม. ยาว ๑-๑.๔ ซม. มีขนสีนวลแกมสีน้ำตาลอ่อนเป็นพู่ที่ปลายทั้ง ๒ ด้าน ยาว ๒.๕-๓.๕ ซม.

 ชวนชมเป็นพรรณไม้ต่างประเทศ มีถิ่นกำเนิดทางตะวันออกและตอนเหนือของแอฟริกา นิยมปลูกเป็นไม้ประดับทั่วไปในเขตร้อน

 ยางเป็นพิษ ในแอฟริกาใช้เคลือบหัวลูกศรสำหรับล่าสัตว์.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ชวนชม
ชื่อวิทยาศาสตร์
Adenium obesum (Forssk.) Roem. et Schult.
ชื่อสกุล
Adenium
คำระบุชนิด
obesum
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Forsskål, Pehr
- Roemer, Johann Jakob
- Schultes, Josef (Joseph) August
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Forsskål, Pehr (1732-1763)
- Roemer, Johann Jakob (1763-1819)
- Schultes, Josef (Joseph) August (1773-1831)
ชื่ออื่น ๆ
ลั่นทมแดง, ลั่นทมยะวา (กรุงเทพฯ)
ผู้เขียนคำอธิบาย
ดร.อรุณรัตน์ คิดอยู่ และ รศ. ดร.มานิต คิดอยู่