ชมพู่สาแหรก

Syzygium malaccense (L.) Merr. et L. M. Perry

ชื่ออื่น ๆ
ชมพู่แดง, ชมพู่ม่าเหมี่ยว (กลาง)
ไม้ต้น ใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามค่อนข้างถี่ รูปรี รูปรีแกมรูปขอบขนาน บางครั้งรูปไข่กลับ เส้นขอบในข้างละ ๒ เส้น ช่อดอกออกเป็นกระจุกตามกิ่ง ดอกสีชมพูหรือสีแดง ฐานดอกรูปถ้วย ปลายผายคล้ายปากแตร เกสรเพศผู้จำนวนมาก ก้านชูอับเรณูสีชมพูหรือสีแดง ผลแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ด สุกสีชมพูอ่อนมีขีดแดง รูปทรงค่อนข้างกลมหรือทรงรูปไข่ ปลายผลมีกลีบเลี้ยงและก้านยอดเกสรเพศเมียติดทน มี ๑ เมล็ด

ชมพู่สาแหรกเป็นไม้ต้น สูงได้ถึง ๘ ม. กิ่งแบนหรือเป็นเหลี่ยม เปลือกเรียบ สีน้ำตาล

 ใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามค่อนข้างถี่ รูปรี รูปรีแกม รูปขอบขนาน บางครั้งรูปไข่กลับ กว้าง ๑๐-๑๔ ซม. ยาว ๒๐-๓๖ ซม. ปลายแหลม เรียวแหลม หรือมนโคนรูปลิ่ม ขอบเรียบ แผ่นใบหนาคล้ายแผ่นหนังเกลี้ยงทั้ง ๒ ด้าน ด้านบนสีเขียวเข้มเป็นมัน ด้านล่างสีจางกว่า เส้นกลางใบเป็นร่องตื้นทางด้านบน เส้นแขนงใบข้างละ ๑๐-๑๕ เส้น เส้นขอบในข้างละ ๒ เส้น ก้านใบยาวประมาณ ๑ ซม.

 ช่อดอกออกเป็นกระจุกตามกิ่ง ยาวได้ถึง ๔ ซม. ก้านดอกยาว ๒-๕ มม. ดอกสีชมพูหรือสีแดง ฐานดอกรูปถ้วย ปลายผายคล้ายปากแตร ยาว ๑.๓-๑.๕ ซม. กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมติดกับฐานดอก ปลายแยกเป็น ๔ แฉก


แต่ละแฉกรูปครึ่งวงกลม เรียง ๒ ชั้น ชั้นละ ๒ แฉก แฉกชั้นนอกเส้นผ่านศูนย์กลาง ๓-๓.๕ มม. แฉกชั้นในเส้นผ่านศูนย์กลาง ๕.๕-๖.๕ มม. กลีบดอก ๔ กลีบ แยกกันเป็นอิสระ รูปกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง ๐.๘-๑ ซม. แผ่นกลีบมีต่อมจำนวนมาก เกสรเพศผู้จำนวนมาก แยกกันเป็นอิสระ เกสรรอบนอกยาวกว่ารอบใน อับเรณูทรงรูปไข่ ยาวประมาณ ๐.๕ มม. ก้านชูอับเรณูเรียว สีชมพูหรือสีแดง รอบนอกยาว ๑.๕-๑.๗ ซม. รังไข่อยู่ใต้วงกลีบ มี ๒ ช่อง แต่ละช่องมีออวุลจำนวนมาก ก้านยอดเกสรเพศเมียเรียว ยาวประมาณ ๒ ซม. ยื่นเหนือกลุ่มเกสรเพศผู้ ยอดเกสรเพศเมียเป็นตุ่ม

 ผลแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ด สุกสีชมพูอ่อนมีขีดแดง ถ้าแดงทั้งผลเรียกชมพู่ม่าเหมี่ยว รูปทรงค่อนข้างกลมหรือทรงรูปไข่ เส้นผ่านศูนย์กลาง ๔-๗ ซม. ปลายผลมีกลีบเลี้ยงและก้านยอดเกสรเพศเมียติดทน ผลสุกเนื้อนุ่ม สีขาว มี ๑ เมล็ด

 ชมพู่สาแหรกมีถิ่นกำเนิดในภูมิภาคมาเลเซียปลูกเป็นไม้ผลในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มีการปลูกตามบ้านหรือในสวนทั่วทุกภาคของประเทศไทย

 ประโยชน์ ผลสุกรสเปรี้ยวอมหวาน รับประทานได้.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ชมพู่สาแหรก
ชื่อวิทยาศาสตร์
Syzygium malaccense (L.) Merr. et L. M. Perry
ชื่อสกุล
Syzygium
คำระบุชนิด
malaccense
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Merrill, Elmer Drew
- Perry, Lily May
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Merrill, Elmer Drew (1876-1956)
- Perry, Lily May (1895-1992)
ชื่ออื่น ๆ
ชมพู่แดง, ชมพู่ม่าเหมี่ยว (กลาง)
ผู้เขียนคำอธิบาย
ผศ. ดร.ฉัตรชัย เงินแสงสรวย