ชมพูภูพิงค์

Prunus cerasoides D. Don

ชื่ออื่น ๆ
ฉวีวรรณ (ทั่วไป); นางพญาเสือโคร่ง (เหนือ); เส่คาแก่, เส่แผ่, เส่ลาแหล่ (กะเหรี่ยง-เชียงใหม่)
ไม้ต้น ผลัดใบ ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปไข่หรือรูปใบหอก หูใบแยกเป็นแฉกลึกหลายแฉก แต่ละแฉกมีขนต่อมประปราย ช่อดอกแบบช่อซี่ร่ม ช่อเชิงหลั่น หรือเป็นกระจุก ออกตามกิ่ง ดอกดกออกพร้อมใบอ่อนแต่ละช่อมักพบว่ามี ๓ ดอก ดอกสีชมพูถึงสีขาวอมชมพู ผลแบบผลผนังชั้นในแข็ง ทรงรูปไข่หรือรูปทรงรีสุกสีแดง เมล็ดแข็ง ผิวมีรอยย่น มี ๑ เมล็ด

 ชมพูภูพิงค์เป็นไม้ต้น ผลัดใบ กิ่งเกลี้ยง

 ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปไข่หรือรูปใบหอก กว้าง ๓-๕ ซม. ยาว ๕-๑๒ ซม. ปลายเรียวแหลม โคนรูปลิ่มกว้างกึ่งมนกลม ขอบจักฟันเลื่อยหรือจักฟันเลื่อยซ้อนแผ่นใบบางคล้ายกระดาษ เกลี้ยง เส้นแขนงใบข้างละ ๙-๑๒ เส้น ก้านใบยาว ๐.๘-๑.๕ ซม. มีต่อม ๒-๔ ต่อมหรือไม่มี หูใบร่วงง่าย แยกเป็นแฉกลึกหลายแฉกแต่ละแฉกมีขนต่อมประปราย

 ช่อดอกแบบช่อซี่ร่ม ช่อเชิงหลั่น หรือเป็นกระจุกออกตามกิ่ง แต่ละช่อมักมี ๓ ดอก ก้านดอกเรียว ยาว ๑.๗-๒ ซม. ใบประดับรูปใบหอกกลับถึงรูปไข่กลับเกือบกลม ดอกดกออกพร้อมใบอ่อน สีชมพูถึงสีขาวอมชมพู เส้นผ่านศูนย์กลาง ๑-๒ ซม. กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมกับฐานดอกรูปถ้วยเป็นหลอดรูปกรวยคว่ำ ปลายแยกเป็น ๕-๑๐ แฉก แฉกรูปคล้ายสามเหลี่ยมปลายแหลมหรือมน หลอดกลีบเลี้ยงสีแดง ด้านนอกเกลี้ยงด้านในมีขนสั้นนุ่ม กลีบดอกติดที่ขอบฐานดอกรูปถ้วยมี ๕ กลีบ รูปไข่กลับ รูปรี หรือรูปค่อนข้างกลม กว้าง ๔-๘ มม. ยาว ๐.๗-๑ ซม. เห็นเส้นกลีบชัด เกสรเพศผู้ ๓๐-๓๕ เกสร ติดรอบขอบฐานดอกรูปถ้วย ก้านชูอับ


เรณูสีแดงหรือสีชมพู โคนเชื่อมติดกัน เกลี้ยง อับเรณูสีเหลือง รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ อยู่ในหลอดกลีบเลี้ยงทรงรูปไข่แกมรูปทรงรี เกลี้ยง มี ๑ ช่อง ออวุล ๒ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียอยู่ปลายรังไข่ ยาวเกือบเท่ากับความยาวของเกสรเพศผู้ โคนสีแดง ปลายสีชมพูยอดเกสรเพศเมียคล้ายแบบก้นปิด สีเขียว

 ผลแบบผลผนังชั้นในแข็ง ทรงรูปไข่หรือรูปทรงรียาวประมาณ ๑.๕ ซม. สุกสีแดง เมล็ดแข็ง ผิวมีรอยย่นมี ๑ เมล็ด

 ชมพูภูพิงค์มีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคเหนือ พบตามป่าดิบเขาที่สูงจากระดับทะเลประมาณ ๑,๕๐๐ ม. ออกดอกเดือนธันวาคมถึงมกราคม เป็นผลเดือนเมษายนถึงพฤษภาคมในต่างประเทศพบที่เทือกเขาหิมาลัย เมียนมาจีนตอนใต้ ทางเหนือของเวียดนาม และทางเหนือของลาว

 ประโยชน์ ผลสุกรสเปรี้ยว กินได้.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ชมพูภูพิงค์
ชื่อวิทยาศาสตร์
Prunus cerasoides D. Don
ชื่อสกุล
Prunus
คำระบุชนิด
cerasoides
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Don, David
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- (1799-1841)
ชื่ออื่น ๆ
ฉวีวรรณ (ทั่วไป); นางพญาเสือโคร่ง (เหนือ); เส่คาแก่, เส่แผ่, เส่ลาแหล่ (กะเหรี่ยง-เชียงใหม่)
ผู้เขียนคำอธิบาย
รศ.บุศบรรณ ณ สงขลา