ฉัตรทอง

Alcea rosea L.

ชื่ออื่น ๆ
ฮอลลีฮ็อก (ทั่วไป)
ไม้ล้มลุกปีเดียว ตามลำต้นมีขนรูปดาวหรือเกือบเกลี้ยง ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปค่อนข้างกลม เป็นเหลี่ยม ๕-๗ เหลี่ยม หรือเป็นแฉก ๕-๗ แฉก หูใบรูปไข่ ร่วงง่าย ปลายแยกเป็นแฉก ๓-๕ แฉก ดอกเดี่ยวหรือเป็นกระจุก กระจุกละ ๒-๓ ดอก ออกตามซอกใบถึงปลายยอดเกือบตลอดต้นคล้ายเป็นช่อเชิงลด ดอกมีขนาดใหญ่และดก สีขาว สีชมพูอ่อนถึงแดง สีเหลือง สีม่วงถึงม่วงเข้ม ผลแบบผลแห้งแยก รูปทรงกลมแป้น มีกลีบเลี้ยงติดทน เสี้ยวผลรูปคล้ายเกือกม้า ขอบมีปีก เมล็ดมีขนรูปดาวประปราย

 ฉัตรทองเป็นไม้ล้มลุกปีเดียว สูง ๐.๕-๒.๕ ม.ไม่แตกกิ่งก้าน ลำต้นมีขนรูปดาวหรือเกือบเกลี้ยง

 ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปค่อนข้างกลม เป็นเหลี่ยม ๕-๗ เหลี่ยม หรือเป็นแฉก ๕-๗ แฉก กว้างและยาว ๕-๑๖ ซม. ปลายมนหรือค่อนข้างแหลม โคนเว้ารูปหัวใจ ขอบจักมนแกมจักฟันเลื่อย มีขนรูปดาวทั้ง ๒ ด้าน เส้นโคนใบ ๕-๗ เส้น เส้นแขนงใบข้างละ ๒-๓ เส้น เส้นใบย่อยแบบร่างแห ก้านใบยาว ๑.๕-๒๐ ซม. มีขนรูปดาว หูใบรูปไข่ ร่วงง่าย ปลายแยกเป็น ๓-๕ แฉก รูปแถบแกมรูปใบหอก

 ดอกเดี่ยวหรือเป็นกระจุก กระจุกละ ๒-๓ ดอกออกตามซอกใบถึงปลายยอดเกือบตลอดต้นคล้ายเป็นช่อเชิงลด ดอกมีขนาดใหญ่และดก สีขาว สีชมพูอ่อนถึงแดง สีเหลือง สีม่วงถึงม่วงเข้ม ก้านดอกยาวได้ถึง ๖ มม. มีขนแข็งรูปดาว ริ้วประดับโคนเชื่อมติดกันปลายแยกเป็น ๖-๗ แฉก รูปไข่ ยาวประมาณ ๑ ซม. มีขนแข็งรูปดาวหนาแน่น กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมติดกันปลายแยกเป็น ๕ แฉก รูปไข่ ปลายแหลม ยาว ๑.๒-๑.๕ ซม. มีขนแข็งรูปดาวหนาแน่น กลีบดอก ๕ กลีบ อาจซ้อนหรือไม่ซ้อน เมื่อบานเส้นผ่านศูนย์กลาง ๘-๑๐ ซม. กลีบดอกรูปไข่กลับ ยาว ๔-๕ ซม. ปลายตัดหรือเว้าเล็กน้อย โคนสอบแคบ เกสรเพศผู้จำนวนมาก ก้านชูอับเรณูเชื่อมติดกันเป็นหลอดยาวประมาณ ๒ ซม. อับเรณูสีเหลือง ติดที่ปลายหลอดรังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มี ๒๐-๔๐ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๑ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียเรียว โผล่พ้นหลอดเกสรเพศผู้ ปลายแยกเป็น ๒๐-๔๐ แฉก ยอดเกสรเพศเมียเล็ก

 ผลแบบผลแห้งแยก รูปทรงกลมแป้น เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ ๒ ซม. มีขนสั้นนุ่ม มีกลีบเลี้ยงติดทน เสี้ยวผลรูปคล้ายเกือกม้า เส้นผ่านศูนย์กลาง ๕-๘ มม. ไม่แตก ด้านบนเป็นร่อง ขอบมีปีกเป็นรัศมี มีขน ผลแก่จัดสีดำ เมล็ดมีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ ๕ มม. มีขนรูปดาวประปราย

 ฉัตรทองเป็นพรรณไม้ต่างประเทศ มีถิ่นกำเนิดในเอเชียไมเนอร์ (Asia Minor)

 ประโยชน์ ปลูกเป็นไม้ประดับ ทั้งต้นเป็นสมุนไพร.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ฉัตรทอง
ชื่อวิทยาศาสตร์
Alcea rosea L.
ชื่อสกุล
Alcea
คำระบุชนิด
rosea
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Linnaeus, Carl
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- (1707-1778)
ชื่ออื่น ๆ
ฮอลลีฮ็อก (ทั่วไป)
ผู้เขียนคำอธิบาย
นางลีนา ผู้พัฒนพงศ์