จ๊าฮ่อมเป็นไม้พุ่ม สูงได้ถึง ๒ ม. ลำต้นเป็นสันสี่เหลี่ยม บริเวณข้อบวมพอง กิ่งอ่อนมีขนสั้นนุ่ม กิ่งแก่เกลี้ยงถึงมีขนหยาบแข็ง

 ใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก รูปขอบขนานแกมรูปรีหรือรูปใบหอกแกมรูปขอบขนาน กว้าง ๒-๗.๕ ซม. ยาว ๕-๓๒ ซม. ปลายแหลมถึงเรียวแหลมโคนรูปติ่งหู มน หรือกลม ขอบจักฟันเลื่อยถึงหยักซี่ฟัน หรือเป็นคลื่นเล็กน้อย แผ่นใบบางคล้ายกระดาษมีขนยาวประปรายทั้ง ๒ ด้าน เส้นกลางใบนูนเล็กน้อยทางด้านบน นูนเด่นชัดทางด้านล่างและมีขนยาวประปราย เส้นแขนงใบข้างละ ๙-๑๕ เส้น เส้นใบย่อยแบบร่างแห เส้นแขนงใบและเส้นใบย่อยเห็นชัดเจนทั้ง ๒ ด้าน ไม่มีก้านใบ

 ช่อดอกแบบช่อเชิงลด หรืออาจพบแบบช่อแยกแขนง ออกที่ปลายกิ่งและซอกใบ ยาว ๓-๘ ซม. ก้านช่อดอกเป็นสันสี่เหลี่ยม มีร่องตามยาว ยาว ๑-๒.๕ ซม.ก้านและแกนกลางช่อดอกมีขนยาวสีขาวหนาแน่น ใบประดับซ้อนเหลื่อม ติดทน สีเขียว รูปไข่กว้างหรือรูปไข่กลับแกมรูปช้อน กว้าง ๐.๕-๑ ซม. ยาว ๐.๙-๑.๘ ซม.ปลายเป็นติ่งแหลมอ่อน โค้งลง โคนมนกลม มีขนอุยไม่มีใบประดับย่อย ก้านดอกสั้นหรือไร้ก้าน ดอกสีม่วงถึงม่วงเข้ม กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมติดกันเป็นรูประฆัง ยาว ๐.๘-๑ ซม. ปลายแยกเป็นแฉกลึก ๕ แฉก รูปแถบ ขนาดไม่เท่ากัน มี ๒ แฉกที่เล็กกว่าแฉกอื่น ปลายแหลม ขอบมีขนครุย กลีบดอกโคนเชื่อมติดกันเป็นรูปกรวย ยาวประมาณ ๒.๕ ซม. โค้งงอ ปลายแยกเป็น ๕ แฉก ขนาดเกือบเท่ากัน ยาว ๓-๕ มม. รูปกลม ปลายแยกเป็นแฉกตื้น ๓ แฉก ด้านนอกมีขนต่อมและมีขนยาวประปรายด้านในเกลี้ยง เกสรเพศผู้ ๔ เกสร สั้น ๒ เกสร ยาว ๒ เกสร โผล่ไม่พ้นหลอดกลีบดอก ก้านชูอับเรณูเรียวยาวอับเรณูรูปขอบขนาน รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ ทรงรูปไข่กลับหรือรูปทรงรี เกลี้ยง มี ๒ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๒ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียเรียว ยาว ๑.๘-๓ ซม. เกลี้ยงยอดเกสรเพศเมียเป็นแฉกสั้น ๒ แฉก

 ผลแบบผลแห้งแตก คล้ายรูปไข่กลับ แตกเป็น ๒ ซีก ปลายเป็นติ่งแหลม เมล็ดรูปค่อนข้างกลม มี ๔ เมล็ด

 จ๊าฮ่อมมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคเหนือและภาคกลาง พบตามพื้นที่เปิดโล่ง ในป่าผสมผลัดใบ ที่สูงจากระดับทะเล ๒๐๐-๑,๓๐๐ ม. ออกดอกเดือนกันยายนถึงมกราคม เป็นผลเดือนมกราคมถึงกุมภาพันธ์ ในต่างประเทศพบที่อินเดียเนปาล บังกลาเทศ ปากีสถาน เมียนมา จีนตอนใต้ภูมิภาคอินโดจีน และมาเลเซีย.