จิงจ้อม่วง

Argyreia roseopurpurea (Kerr) Ooststr.

ไม้เลื้อยเนื้อแข็ง มีขนหยาบแข็งสีเหลืองปลายชี้ลง ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปไข่ ช่อดอกแบบช่อกระจุก ออกตามซอกใบ ดอกสีชมพู ภายในหลอดกลีบดอกสีม่วง ผลแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ดทรงรูปไข่ สีม่วงอมชมพู มี ๑-๔ เมล็ด

จิงจ้อม่วงเป็นไม้เลื้อยเนื้อแข็ง ยาว ๔-๘ ม. มีขนหยาบแข็งสีเหลือง ปลายชี้ลง

 ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปไข่ กว้าง ๔.๕-๑๐ ซม. ยาว ๖-๑๕ ซม. ปลายมนหรือแหลม ปลายสุดเป็นติ่งแหลมอ่อน โคนมนหรือตัด พบน้อยที่เว้าตื้น ขอบเรียบแผ่นใบบางคล้ายกระดาษ ด้านบนเกลี้ยงหรือมีขนเล็กน้อยตามเส้นกลางใบ ด้านล่างมีขนอุยประปราย เส้นแขนงใบข้างละ ๗-๙ เส้น เห็นชัดทางด้านล่าง ก้านใบเรียว ยาว ๑.๕-๗.๕ ซม.

 ช่อดอกแบบช่อกระจุก ออกตามซอกใบ ก้านช่อดอกสั้นกว่าก้านใบที่รองรับช่อดอก ยาว ๐.๕-๒ ซม. เกลี้ยง ใบประดับรูปขอบขนานแกมรูปแถบ ยาว ๒-๔ มม. ร่วงง่าย ก้านดอกยาวประมาณ ๔ มม. หรือไร้ก้านดอกสีชมพู ภายในหลอดกลีบดอกสีม่วงแดง กลีบเลี้ยง ๕ กลีบ ขนาดไม่เท่ากัน กลีบนอก ๒ กลีบ รูปใบหอกกว้างหรือรูปใบหอกแกมรูปไข่ กว้างประมาณ ๓.๕ มม. ยาว ๔-๕ มม. ด้านนอกมีขนคล้ายไหมหนาแน่นแต่แข็งกลีบใน ๓ กลีบ รูปไข่กว้างหรือรูปรี กว้างประมาณ ๕ มม. ยาวประมาณ ๔ มม. ขอบเรียบ กลีบดอกโคนเชื่อมติดกันเป็นรูปกรวย ยาว ๑.๕-๒.๕ ซม. ปลายแยกเป็นแฉกตื้น ๕ แฉก ปลายแฉกมน สีชมพู ด้านนอกของแถบกลางกลีบมีขนหยาบแข็งสีเหลือง ด้านในเกลี้ยง ภายใน


หลอดกลีบดอกสีม่วง เกสรเพศผู้ ๕ เกสร อยู่ภายในหลอดกลีบดอก ก้านชูอับเรณูยาวไม่เท่ากัน ยาว ๑-๑.๒ ซม. ติดที่โคนหลอดกลีบดอก โคนก้านชูอับเรณูกว้างกว่าปลาย เกลี้ยง อับเรณูรูปขอบขนาน ยาวประมาณ ๓.๕ มม. จานฐานดอกเป็นพูตื้น ๕ พู ยาว ๑-๒ มม. รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ รูปทรงค่อนข้างกลม โคนสอบเรียวยาวประมาณ ๒ มม. เกลี้ยง มี ๒-๔ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๑ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียคล้ายเส้นด้าย ยาวประมาณ ๑.๕ ซม. ยอดเกสรเพศเมียเป็นตุ่มกลม ๒ ตุ่ม

 ผลแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ด รูปทรงรีกว้าง ๗-๙ มม. ยาว ๑-๑.๒ ซม. สีม่วงแดงอมชมพู มีกลีบเลี้ยงติดทนขยายใหญ่รองรับผล มี ๑-๔ เมล็ด

 จิงจ้อม่วงมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคตะวันตกเฉียงใต้และภาคใต้ พบตามป่าดิบที่สูงจากระดับทะเล ๑๐๐-๑,๐๐๐ ม. ออกดอกและเป็นผลเดือนมกราคมถึงมีนาคม ในต่างประเทศพบที่มาเลเซีย.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
จิงจ้อม่วง
ชื่อวิทยาศาสตร์
Argyreia roseopurpurea (Kerr) Ooststr.
ชื่อสกุล
Argyreia
คำระบุชนิด
roseopurpurea
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Kerr, Arthur Francis George
- Ooststroom, Simon Jan van
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Kerr, Arthur Francis George (1877-1942)
- Ooststroom, Simon Jan van (1906-1982)
ผู้เขียนคำอธิบาย
รศ.บุศบรรณ ณ สงขลา